Proverbs 23 Cross References - PBG

¹ Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą; ² Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu. ³ Nie pragnij łakoci jego; bo są pokarmem obłudnym. ⁴ Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej. ⁵ I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba. ⁶ Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego. ⁷ Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą. ⁸ Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje. ⁹ Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich. ¹⁰ Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź. ¹¹ Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie. ¹² Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności. ¹³ Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze. ¹⁴ Ty go bij rózgą, a duszę jego z piekła wyrwiesz. ¹⁵ Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie; ¹⁶ I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego. ¹⁷ Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień; ¹⁸ Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona. ¹⁹ Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje. ²⁰ Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa; ²¹ Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie. ²² Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje. ²³ Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum. ²⁴ Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego. ²⁵ Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja. ²⁶ Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich. ²⁷ Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna. ²⁸ Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża. ²⁹ Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów? ³⁰ Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina. ³¹ Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje. ³² Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie; ³³ Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności; ³⁴ I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu; ³⁵ Rzeczesz:Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.

²¹ Potem pił wino; a upiwszy się, odkrył się w namiocie swoim.

³² Pójdź, upójmy ojca naszego winem, a śpijmy z nim, abyśmy zachowały z ojca naszego nasienie. ³³ Dały tedy pić ojcu swemu wina onej nocy. I wszedłszy starsza spała z ojcem swym; ale on nie czuł ani kiedy się układła, ani kiedy wstała. ³⁴ I stało się nazajutrz, że rzekła starsza do młodszej: Otom ja spała przeszłej nocy z ojcem swym, dajmyż mu pić wina jeszcze tej nocy, i wnijdziesz, i będziesz spała z nim, a zachowamy z ojca naszego nasienie. ³⁵ Tedy dały pić i onej nocy ojcu swemu wina; i przyszedłszy młodsza spała z nim; ale on nie czuł, ani kiedy się układła, ani kiedy wstała. ³⁶ A tak poczęły obie córki Lotowe z ojca swego. ³⁷ I urodziła starsza syna, a nazwała imię jego Moab; ten jest ojcem Moabitów, aż do dnia tego. ³⁸ Młodsza też urodziła syna, i nazwała imię jego Benammi; ten jest ojcem synów Ammonowych, aż do dnia tego.

³⁶ I rzekł im Jakób, ojciec ich: Osierociliście mię, Józefa nie masz, i Symeona nie masz, a Benjamina weźmiecie; na mię się to wszystko złe zwaliło.

³² I położono jemu osobno, i onym osobno, Egipczanom też, którzy jedli z nim, osobno; bo nie mogą jeść Egipczanie z Hebrejczykami chleba, gdyż to jest obrzydliwością Egipczanom. ³³ I usiedli przed obliczem jego, pierworodny według pierworodztwa swego, a młodszy według młodości swej; i dziwowali się mężowie oni patrząc jeden na drugiego. ³⁴ I biorąc potrawy przed sobą dawał im; a dostała się pięć kroć większa część Benjaminowi nad inne części onych wszystkich; i pili, a podpili sobie z nim.

¹² Czerwieńsze oczy jego nad wino, a bielsze zęby jego nad mleko.

⁵ A poznają Egipczanie, żem Ja Pan, gdy wyciągnę rękę moję na Egipt, i wywiodę syny Izraelskie z pośrodku ich. ⁶ Uczynił tedy Mojżesz i Aaron, jako im przykazał Pan, tak uczynili.

¹² I porzucił każdy laskę swą, a obróciły się w węże; ale pożarła laska Aaronowa laski ich.

⁸ A tchnieniem nozdrzy twoich zebrały się wody; stanęły jako kupa ciekące wody, zsiadły się otchłani w pośród morza.

²² Żadnej wdowy ani sieroty trapić nie będziecie. ²³ Jeźlibyś je bez litości trapił, a one by wołały do mnie, słysząc wysłucham wołanie ich. ²⁴ I rozgniewa się zapalczywość moja, a pobiję was mieczem, i będą żony wasze wdowami, a synowie wasi sierotami.

³ Każdy matki swojej i ojca swego bójcie się, a sabatów moich przestrzegajcie; Jam Pan, Bóg wasz.

¹ Potem gdy mieszkał Izrael w Syttim, począł lud cudzołożyć z córkami Moabskiemi,

⁵ Będziesz tedy miłował Pana, Boga twego, ze wszystkiego serca twego, i ze wszystkiej duszy twojej, i ze wszystkiej siły twojej;

⁹ Strzeż się, aby nie była jaka niepobożność w sercu twojem, żebyś miał rzec: Nadchodzi rok on siódmy, rok odpuszczenia, i surowo byś się stawił bratu twemu ubogiemu, tak, żebyś mu nie użyczył, a on by wołał przeciwko tobie do Pana, i miałbyś grzech;

¹⁴ Nie będziesz przenosił granicy bliźniego twego, którą założyli przodkowie w dziedzictwie twojem, które osiędziesz w ziemi, którą Pan, Bóg twój dawa tobie w osiadłość.

¹⁸ Jeźliby kto miał syna swawolnego, i krnąbrnego, któryby nie słuchał głosu ojca swego, i głosu matki swojej, a będąc strofowany, nie usłuchałby ich: ¹⁹ Tedy go wezmą ojciec jego i matka jego, i przywiodą go do starszych miasta swego, i do bramy sądowej miejsca onego, ²⁰ I rzeką do starszych miasta onego: Ten nasz syn jest swawolny i krnąbrny, nieposłuszny głosu naszemu, żarłok jest i pijanica;

²⁰ I rzeką do starszych miasta onego: Ten nasz syn jest swawolny i krnąbrny, nieposłuszny głosu naszemu, żarłok jest i pijanica; ²¹ Tedy ukamionują go wszyscy ludzie miasta onego, i umrze; a tak odejmiesz złe z pośrodku siebie, co gdy wszystek Izrael usłyszy, bać się będą.

¹⁶ Przeklęty, kto lekceważy ojca swego, i matkę swoję; i rzecze wszystek lud Amen. ¹⁷ Przeklęty, który przenosi granicę bliźniego swego; a rzecze wszystek lud Amen.

¹⁹ Przeklęty, który wywraca sprawiedliwość przychodniowi; sierocie, i wdowie; a rzecze wszystek lud Amen.

⁵⁶ Pieszczotliwa między wami, i w rozkoszy wychowana niewiasta, która ledwie nogą swoją dostępowała ziemi dla pieszczoty i rozkoszy, będzie zajrzała mężowi swemu własnemu i synowi swemu, i córce swojej.

¹⁹ Bo kto by słuchał słów przeklęstwa tego, a błogosławiłby sobie w sercu swem, mówiąc: Pokój mi będzie, chociaż według zdania serca mego chodzić będę, przydawając pijaną do upragnionej.

⁴ I stało się potem, że się rozmiłował niewiasty w dolinie Sorek, której imię Dalila. ⁵ I przyszli do niej książęta Filistyńskie, i mówili jej: Oszukaj go, a wywiedz się, w czem jest moc jego wielka, a jako byśmy go przemóc i związawszy utrapić mogli? a dać każdy z nas tysiąc i sto srebrników. ⁶ Tedy rzekła Dalila do Samsona: Powiedz mi proszę, w czem jest moc twoja wielka, a czem byś związany i utrapiony być mógł? ⁷ I odpowiedział jej Samson: Jeźliby mię związano siedmią wici surowych, które jeszcze nie uschły, tedy osłabieję, i będę jako inny człowiek. ⁸ I przyniosły jej książęta Filistyńskie siedem wici surowych, które jeszcze nie były uschły, i związała go niemi. ⁹ A oni się byli nań zasadzili w komorze, i rzekła mu: Filistynowie nad tobą, Samsonie; ale on zerwał wici, jakoby kto zerwał nić zgrzebną, ogniem napaloną; i nie poznano, w czem była moc jego. ¹⁰ Rzekła potem Dalila do Samsona: Otoś mię oszukał, i skłamałeś przede mną; teraz powiedz mi proszę, czem by cię związać? ¹¹ A on jej odpowiedział: Jeźliby mię związano powrozami nowemi, których jeszcze nie używano, tedy osłabieję, i będę jako inny człowiek. ¹² A tak wzięła Dalila powrozy nowe, i związała go niemi, i rzekła do niego: Filistynowie nad tobą, Samsonie; (a oni się byli nań zasadzili w komorze,) ale porwał je na ramionach swych jako nici. ¹³ Rzekła zatem Dalila do Samsona: Pókiż ze mnie szydzić będziesz, i kłamać przede mną? powiedzże mi, czem byś mógł być związany? I powiedział jej? Gdybyś przywiła siedem kędzierzy głowy mojej do wału tkackiego. ¹⁴ Ona tedy przybiwszy gwoździem do wału tkackiego rzekła do niego: Filistynowie nad tobą, Samsonie; ale on ocuciwszy się ze snu swego, wyrwał gwóźdź z osnową i z wałem. ¹⁵ Znowu rzekła do niego: Jakoż mówisz, miłuję cię? a serce twoje nie jest ze mną. Jużeś mię po trzy kroć oszukał, i nie powiedziałeś mi, w czem jest twoja moc wielka.

¹⁵ Znowu rzekła do niego: Jakoż mówisz, miłuję cię? a serce twoje nie jest ze mną. Jużeś mię po trzy kroć oszukał, i nie powiedziałeś mi, w czem jest twoja moc wielka. ¹⁶ A gdy mu się uprzykrzała słowy swemi na każdy dzień, i trapiła go, aż zemdlała dusza jego na śmierć, ¹⁷ Tedy jej otworzył cale serce swoje, i powiedział jej: Brzytwa nigdy nie postała na głowie mojej, gdyżem jest Nazarejczykiem Bożym zaraz z żywota matki mojej; gdyby mię ogolono, odejdzie ode mnie moc moja, i osłabieję, i będę jako inny człowiek. ¹⁸ Widząc tedy Dalila, że jej otworzył cale serce swoje, posłała i wezwała książąt Filistyńskich, mówiąc: Pójdźcież jeszcze raz, boć mi otworzył cale serce swoje; i przyszły do niej książęta Filistyńskie, niosąc srebro w rękach swych. ¹⁹ Tedy go uśpiła na łonie swojem, a przyzwawszy niektórego człowieka, dała ogolić siedem kędzierzy głowy jego; potem go jęła draźnić, gdy odeszła moc jego od niego, ²⁰ I rzekła: Filistynowie nad tobą, Samsonie. A ocuciwszy się ze snu swego, rzekł: Wynijdę jako i pierwej, a wybiję się; a nie wiedział, że Pan odstąpił od niego. ²¹ Tedy pojmawszy go Filistynowie, wyłupili mu oczy, i wiedli go do Gazy, związawszy go dwoma miedzianymi łańcuchami, i musiał mleć w domu więźniów. ²² Potem poczęły włosy na głowie jego odrastać po onem goleniu.

³³ Błogosławiona wymowa twoja, i błogosławionaś ty, któraś mię zawściągnęła dzisiaj, żem nie szedł na rozlanie krwi, a żem się sam nie mścił krzywdy swojej. ³⁴ A zaprawdę, jako żywy Pan, Bóg Izraelski, który mię zawściągnął, abym ci nic złego nie uczynił: bo gdybyś się była nie pospieszyła, a nie zajechała mi drogi, nie zostałoby było Nabalowi aż do świtania, i najmniejszego szczenięcia. ³⁵ A tak przyjął Dawid z ręki jej, co mu była przyniosła, i rzekł do niej: Idź w pokoju do domu twego: otom usłuchał głosu twego, i przyjąłem cię łaskawie. ³⁶ Tedy się wróciła Abigail do Nabala; a on miał ucztę w domu swoim, jako ucztę królewską, a serce Nabalowe było wesołe w nim, a był pijany bardzo; i nie oznajmiła mu najmniejszej rzeczy aż do poranku.

³⁶ Tedy się wróciła Abigail do Nabala; a on miał ucztę w domu swoim, jako ucztę królewską, a serce Nabalowe było wesołe w nim, a był pijany bardzo; i nie oznajmiła mu najmniejszej rzeczy aż do poranku. ³⁷ Ale nazajutrz, gdy wytrzeźwiał Nabal z wina, oznajmiła mu żona jego te rzeczy: i zmartwiało w nim serce jego, i stał się jako kamień

³⁷ Ale nazajutrz, gdy wytrzeźwiał Nabal z wina, oznajmiła mu żona jego te rzeczy: i zmartwiało w nim serce jego, i stał się jako kamień ³⁸ A gdy wyszło jakoby dziesięć dni, uderzył Pan Nabala, i umarł.

¹⁶ Nawiódł go tedy; a oto, oni leżeli po wszystkiej onej ziemi, jedząc i pijąc, i weseląc się ze wszystkich korzyści wielkich, które byli zabrali z ziemi Filistyńskiej, i z ziemi Judzkiej. ¹⁷ Przetoż bił je Dawid od wieczora aż do wieczora dnia drugiego, tak iż z nich żaden nie uszedł, oprócz czterech set młodzieńców, którzy wsiadłszy na wielbłądy, uciekli.

² I stało się przed wieczorem, gdy wstał Dawid z łoża swego, a przechadzał się po dachu domu królewskiego, że ujrzał z dachu niewiastę, myjącą się; a ta niewiasta była bardzo piękna na wejrzeniu.

²⁶ Rzekł potem Absalom: Ponieważ ty nie chcesz, niechże idzie proszę z nami Amnon, brat mój. I rzekł mu król: A pocóżby miał iść z tobą? ²⁷ A gdy nań nalegał Absalom, posłał z nim Amnona i wszystkie syny królewskie. ²⁸ Tedy przykazał Absalom sługom swoim, mówiąc: Pilnujcie proszę, gdy podweseli serce swoje Amnon winem, a rzekę do was: Bijcie Amnona, zabijcież go, nie bójcie się, bom ja wam rozkazał; zmocnijcież się, a mężnie sobie pocznijcie.

²⁸ Tedy przykazał Absalom sługom swoim, mówiąc: Pilnujcie proszę, gdy podweseli serce swoje Amnon winem, a rzekę do was: Bijcie Amnona, zabijcież go, nie bójcie się, bom ja wam rozkazał; zmocnijcież się, a mężnie sobie pocznijcie.

⁴⁸ Przytem tak rzekł król: Błogosławiony Pan, Bóg Izraelski, który dał dziś siedzącego na stolicy mojej, na co patrzą oczy moje.

¹ A gdy się przybliżał czas śmierci Dawidowej, rozkazał Salomonowi, synowi swemu, mówiąc: ² Ja idę w drogę wszystkiej ziemi, a ty zmacniaj się, i bądź mężem. ³ Zachowywaj ustawy Pana, Boga twego, abyś chodził drogami jego, i przestrzegał wyroków jego, i przykazań jego i sądów jego, i świadectw jego, jako napisano w zakonie Mojżeszowym, abyć się szczęściło wszystko, co sprawować będziesz, i we wszystkiem, do czego się obrócisz:

⁹ Teraz jednak nie przepuszczaj mu tego, a iżeś jest mężem mądrym, będziesz wiedział, co mu masz uczynić, abyś wprowadził sędziwość jego ze krwią do grobu.

⁹ I sprzysiągł się przeciw niemu sługa jego Zymry, hetman nad połową wozów, gdy Ela w Tersie pijąc pijany był w domu Arsy, który był sprawcą domu królewskiego w Tersie.

¹⁶ I wyszli o południu. A Benadad pił, i upił się w namiotach, sam i trzydzieści i dwóch królów, pomocników jego. ¹⁷ A tak wyszli słudzy książąt powiatowych naprzód. Tedy posłał Benadad, (gdy mu powiedziano, mówiąc: Mężowie wyszli z Samaryi,) ¹⁸ I rzekł: Chociażby o pokój szli prosić, pojmajcie je żywo; chociażby też ku bitwie wyszli, żywo je pojmajcie. ¹⁹ A gdy oni słudzy książąt powiatowych wyszli z miasta, i inne wojsko za nimi, ²⁰ Poraził każdy męża swego, tak, że uciekli Syryjczycy, i gonił je Izrael; uciekł też Benadad, król Syryjski, na koniu i z jezdnymi. ²¹ Potem wyciągnął król Izraelski, i pobił konie i wozy, a poraził Syryjczyka porażką wielką. ²² Znowu przyszedł prorok do króla Izraelskiego, i rzekł mu: Idź, zmacniaj się, a wiedz i bacz, co masz czynić; albowiem po roku król Syryjski wyciągnie przeciwko tobie.

⁹ A Jabes był zacniejszy nad braci swych, któremu matka jego dała imię Jabes, mówiąc: Bom go w boleści urodziła. ¹⁰ I wzywał Jabes Boga Izraelskiego, mówięc: Jeźli błogosławiąc błogosławić mi będziesz, a rozszerzysz granice moje, a będzie ręka twoja ze mną, a wybawisz mię od złego, abym utrapiony nie był. I wypełnił to Bóg, o co go prosił.

¹⁴ Przybieżał poseł do Ijoba i rzekł: Woły orały, a oślice się pasły podle nich: ¹⁵ I przypadli Sabejczycy, i zabrali je, a sługi pozabijali ostrzem miecza; a uszedłem tylko ja, ja sam, abym ci oznajmił. ¹⁶ A gdy ten jeszcze mówił, przyszedł drugi, i rzekł: Ogień Boży spadł z nieba i spalił owce i sługi, i pożarł ich; a uszedłem tylko ja, ja sam, abym ci oznajmił. ¹⁷ A gdy ten jeszcze mówił, przyszedł i inny, i rzekł: Chaldejczycy, rozsadziwszy się na trzy hufce, wypadli na wielbłądy, i zabrali je, i sługi pozabijali ostrzem miecza; a uszedłem tylko ja, ja sam, abym ci oznajmił.

²⁷ I na sierotę targacie się, i kopiecie doły pod przyjacielem swoim.

²⁵ Aczci ja wiem, iż Odkupiciel mój żyje, a iż w ostateczny dzień nad prochem stanie.

¹⁶ Głowę padalcową ssać będzie; zabije go język jaszczurczy.

⁹ Wdowy puszczałeś próżne, a sierót ramiona potarłeś.

² Niezbożni granice przenoszą, trzody zabierają i pasą. ³ Osła sierotek zajmują, a wołu od wdowy w zastawie biorą.

⁹ Porywają sierotkę od piersi, a od ubogiego biorą zastaw.

¹² Ale mądrość gdzież może być znaleziona? a kędy jest miejsce roztropności? ¹³ Nie wie człowiek śmiertelny ceny jej, ani bywa znaleziona w ziemi żyjących. ¹⁴ Przepaść mówi: Niemasz jej we mnie; i morze też powiada: Niemasz jej u mnie. ¹⁵ Nie dawają szczerego złota za nię; ani odważają srebra, za odmianę jej. ¹⁶ Nie może być oszacowana za złoto Ofir, ani za Onychyn drogi, ani za Safir. ¹⁷ Nie porówna z nią złoto, ani kryształ, ani odmiana jej może być za klejnot złota szczerego. ¹⁸ Koralów i pereł nie wspomina, bo nabycie mądrości kosztowniejsze jest nad perły. ¹⁹ Nie zrówna z nią i szmaragd z ziemi etyjopskiej; ani za złoto najczystsze szacowana być może.

²¹ Jeźliżem podniósł przeciwko sierocie rękę swoję, gdym widział w bramie pomoc moję: ²² Tedy niech odpadnie łopatka moja od plec swych, a ramię moje z stawu swego niech wytracone będzie. ²³ Albowiem lękałem się skruszenia od Boga, a przed jego zacnością nie mógłbym się ostać.

¹ A przetoż, Ijobie! słuchaj proszę mów moich, a wszystkie słowa moje przyjmij w uszy.

¹⁸ Niepobożni się obrócą do piekła, wszystkie narody, które zapominają Boga.

² Ratuj, Panie! boć już niestaje miłosiernego, a wyginęli uprzejmi z synów ludzkich.

⁵ Którzy mówią: Językiem naszym przewiedziemy, wargi nasze za nami są, któż jest panem naszym?

¹ Pieśń Dawidowa. Nie obruszaj się dla złośników, ani zajrzyj czyniącym nieprawość. ² Bo jako trawa prędko podcięci będą, a jako liście zielone opadną. ³ Ufaj w Panu, a czyń dobrze; mieszkajże na ziemi, a żyw się sprawiedliwie.

³⁷ Spojrzyj na niewinnego, a przypatrz się szczeremu, że ostatnie rzeczy takiego człowieka są spokojne.

⁶ Otoś na dłoni wymierzył dni moje, a wiek mój jest jako nic przed tobą; zaprawdę szczerą marnością jest wszelki człowiek, choć najduższy. Sela.

²¹ Wyciągnął ręce swoje na tych, którzy z nim mieli pokój, wzruszył przymierze swoje.

¹² Gdym wziął na się wór miasto szaty, byłem u nich przypowieścią.

³ Gdym był zawiścią poruszon przeciwko szalonym, widząc szczęście niepobożnych. ⁴ Bo nie mają związków aż do śmierci, ale w całości zostaje siła ich. ⁵ W pracy ludzkiej nie są, a kaźni, jako inni ludzie, nie doznawają. ⁶ Przetoż otoczeni są pychą, jako łańcuchem złotym, a przyodziani okrutnością, jako szatą ozdobną. ⁷ Wystąpiły od tłustości oczy ich, a więcej mają nad pomyślenie serca.

⁸ Ale Bóg sędzia, tego poniża, a owego wywyższa.

⁶ Wdowy i przychodniów mordować? a sierotki zabijać?

⁴³ Ale któż jest tak mądry, aby to upatrywał, i wyrozumiewał wszystkie litości Pańskie?

¹⁰ Początek mądrości jest bojaźń Pańska; rozumu dobrego nabywają wszyscy, którzy rozkazanie Pańskie czyną; chwała jego trwa na wieki.

² Błogosławieni, którzy strzegą świadectw jego, i którzy go ze wszystkiego serca szukają;

⁹ Jakim sposobem oczyści młodzieniec ścieszkę swoję? Gdy się zachowa według słowa twego. ¹⁰ Ze wszystkiego serca mego szukam cię; nie dopuszczajże mi błądzić od rozkazań twoich. ¹¹ W sercu mojem składam wyroki twoje, abym nie zgrzeszył przeciwko tobie.

³⁶ Nakłoń serce moje do świadectw twoich, a nie do łakomstwa. ³⁷ Odwróć oczy moje, aby nie patrzały na marność; na drodze twojej ożyw mię.

³⁷ Odwróć oczy moje, aby nie patrzały na marność; na drodze twojej ożyw mię.

⁷² Lepszy mi jest zakon ust twoich, niżeli tysiące złota i srebra.

¹²⁷ Dlatego umiłowałem rozkazania twoje nad złoto, a nad złoto najwyborniejsze.

⁴ Nie nachylaj serca mego do złej rzeczy, abym nie czynił spraw niepobożnych z mężami czyniącymi nieprawość, i żebym się nie karmił rozkoszami ich.

⁷ Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą. ⁸ Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.

¹⁰ Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.

¹ Synu mój! jeźli przyjmiesz słowa moje, a przykazanie moje zachowasz u siebie; ² Nadstawiszli mądrości ucha twego, i nakłoniszli serca twego do roztropności;

² Nadstawiszli mądrości ucha twego, i nakłoniszli serca twego do roztropności; ³ Owszem, jeźli na rozum zawołasz, a roztropności wezwieszli głosem swoim;

³ Owszem, jeźli na rozum zawołasz, a roztropności wezwieszli głosem swoim; ⁴ Jeźli jej szukać będziesz jako srebra, a jako skarbów skrytych pilnie szukać będziesz:

⁴ Jeźli jej szukać będziesz jako srebra, a jako skarbów skrytych pilnie szukać będziesz: ⁵ Tedy zrozumiesz bojaźń Pańską, a znajomość Bożą znajdziesz. ⁶ Albowiem Pan daje mądrość, z ust jego pochodzi umiejętność i roztropność.

¹² Wyrywając cię od drogi złej, i od człowieka mówiącego przewrotności;

¹⁶ Wyrywając cię od niewiasty postronnej i obcej, która pochlebia łagodnemi słowy; ¹⁷ Która opuszcza wodza młodości swojej, a przymierza Boga swojego zapomina. ¹⁸ Bo się nachyla ku śmierci dom jej, a do umarłych ścieszki jej. ¹⁹ Wszyscy, którzy do niej wchodzą, nie wracają się, ani trafiają na ścieszkę żywota.

¹ Synu mój! nie zapominaj zakonu mego, a przykazań moich niech strzeże serce twoje.

⁵ Ufaj w Panu ze wszystkiego serca twego, a na rozumie twoim nie spolegaj.

⁷ Nie bądź mądrym sam u siebie; ale się bój Pana, a odstąp od złego.

³¹ Nie zajrzyj mężowi gwałt czyniącemu, a nie obieraj żadnej drogi jego.

¹ Słuchajcie synowie! ćwiczenia ojcowskiego, a pilnujcie, abyście umieli roztropność;

⁴ On mię uczył, powiadając mi: Niech się chwyci powieści moich serce twoje, strzeż przytkazań moich, a będziesz żył. ⁵ Nabywaj mądrości, nabywaj roztropności; nie zapominaj, ani się uchylaj od powieści ust moich. ⁶ Nie opuszczaj jej, a będzie cię strzegła; rozmiłuj się jej, a zachowa cię. ⁷ Początkiem wszystkiego jest mądrość, nabywajże mądrości, a za wzystkę majętność twoję nabywaj roztropności.

¹⁰ Słuchaj, synu mój! a przyjmij powieści moje, a rozmnożąć lata żywota. ¹¹ Drogi mądrości nauczam cię; po ścieszkach prostych wiodę cię; ¹² Któremi gdy pójdziesz, nie będzie ściśniony chód twój; a jeźli pobieżysz, nie potkniesz sií. ¹³ Przyjmij őwiczenie, nie puszczaj się go, strzeż go; albowiem ono jest żywotem twoim. ¹⁴ Ścieszką niepobożnych nie chodź, a nie udawaj się drogą złośliwych. ¹⁵ Opuść ją, nie chodź po niej; uchyl się od niej, a omiń ją. ¹⁶ Boć oni nie zasną, aż co złego zbroją; ani się uspokoją, aż kogo do upadku przywiodą; ¹⁷ Albowiem jedzą chleb niezbożności, a wino drapiestwa piją, ¹⁸ Ale ścieszka sprawiedliwych jako światłość jasna, która im dalej tem bardziej świeci, aż do dnia doskonałego. ¹⁹ Droga zaś niepobożnych jest jako ciemność; nie wiedzą, o co sií otrącić mogą. ²⁰ Synu mój! słów moich pilnuj; ku powieściom moim nakłoń ucha twojego. ²¹ Niech nie odchodzą od oczów twoich, zachowaj je w pośród serca twego. ²² Albowiem żywotem są tym, którzy je znajdują, a wszystkiemu ciału ich lekarstwem. ²³ Nad wszystko, czego ludzie strzegą, strzeż serca twego; bo z niego żywot pochodzi.

²³ Nad wszystko, czego ludzie strzegą, strzeż serca twego; bo z niego żywot pochodzi.

²⁵ Oczy twoje niechaj na dobre rzeczy patrzą, a powieki twoje niech drogę przed tobą prostują. ²⁶ Umiarkuj ścieżkę nóg twoich, aby wszystkie drogi twoje pewne były. ²⁷ Nie uchylaj się na prawo ani na lewo; owszem, odwróć nogę twoję od złego.

¹ Synu mój! bądź pilen mądrości mojej, a ku mojej roztropności nakłoń ucha twego, ² Abyś strzegł ostrożności, a umiejętność aby wargi twoje zachowała.

¹¹ I narzekałbyś w ostateczne czasy twoje, gdybyś zniszczył czerstwość twoję i ciało twoje;

⁶ Idź do mrówki, leniwcze! obacz drogi jej, a nabądź mądrości;

⁹ Leniwcze! dokądże leżeć będziesz? kiedyż wstaniesz ze snu swego? ¹⁰ Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał. ¹¹ A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój, jako mąż zbrojny.

²⁰ Strzeżże, synu mój! przykazania ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.

²⁵ Nie pożądaj piękności jej w sercu twojem, a niech cię nie łowi powiekami swemi.

¹² Raz na dworzu, raz na ulicach i po wszystkich kątach zasadzki czyniąca;

²² Wnet poszedł za nią, jako wół, gdy go na rzeź wiodą, a jako głupi do pęta, którem karany bywa. ²³ I przebiła strzałą wątrobę jego; kwapił się jako ptak do sidła, nie wiedząc, iż je zgotowano na duszę jego. ²⁴ Przetoż teraz, synowie! słuchajcie mię, a bądźcie pilni powieści ust moich. ²⁵ Niechaj się nie uchyla za drogami jej serce twoje, ani się tułaj po ścieszkach jej. ²⁶ Albowiem wielu zraniwszy poraziła, i mocarze wszyscy pozabijani są od niej. ²⁷ Dom jej jest jako drogi piekielne, wiodące do gmachów śmierci.

⁶ Słuchajcie; bo o wielkich rzeczach będę mówił, a otworzenie warg moich opowie szczerość.

² Pobiła bydło swoje, roztworzyła wino swoje, i stół swój przygotowała;

⁶ Opuśćcie prostotę, a będziecie żyli, a chodźcie drogą roztropności. ⁷ Kto strofuje naśmiewcę, odnosi hańbę; a kto strofuje niezbożnika, odnosi zelżywość. ⁸ Nie strofuj naśmiewcy, aby cię nie miał w nienawiści; strofuj mądrego, a będzie cię miłował.

¹⁸ Ale prostak nie wie, że tam są umarli, a ci, których wezwała, są w głębokościach grobu.

¹ Syn mądry rozwesela ojca: ale syn głupi smutkiem jest matki swojej.

²⁴ Kto zawściąga rózgi swej, ma w nienawiści syna swego; ale kto go miłuje, wczas go karze.

¹⁶ Lepsza jest trocha w bojaźni Pańskiej, niżeli skarb wielki z kłopotem.

²⁰ Syn mądry uwesela ojca; ale głupi człowiek lekce waży matkę swoję.

²⁷ Kto chciwie naśladuje łakomstwa, zamięszanie czyni w domu swoim; ale kto ma w nienawiści dary, będzie żył.

¹⁶ Daleko lepiej jest nabyć mądrości, niżeli złota najczystszego; a nabyć roztropności lepiej, niż srebra.

¹⁶ Cóż po dostatku w ręku głupiego, ponieważ do nabycia mądrości rozumu nie ma?

²⁵ Syn głupi żałością jest ojcu swemu, a gorzkością rodzicielce swojej.

¹⁵ Serce rozumne nabywa umiejętności, a ucho mądrych szuka jej.

¹⁵ Lenistwo przywodzi twardy sen, a dusza gnuśna będzie łaknęła.

¹⁸ Karz syna swego, póki o nim nadzieja, a zabiegając zginieniu jego niech mu nie folguje dusza twoja.

²² Pożądana rzecz człowiekowi dobroczynność jego, ale lepszy jest ubogi, niż mąż kłamliwy.

¹ Wino czyni pośmiewcę, a napój mocny zwajcę; przetoż każdy, co się w nim kocha, nie bywa mądrym.

¹⁷ Mąż, który dobrą myśl miłuje, staje się ubogim; a kto miłuje wino i olejki, nie zbogaci się.

⁹ Oko dobrotliwe, toć będzie ubłogosławione; bo udziela chleba swego ubogiemu.

¹⁴ Usta obcych niewiast są dół głęboki; na kogo się Pan gniewa, wpadnie tam. ¹⁵ Głupstwo przywiązane jest do serca młodego; ale rózga karności oddali je od niego.

¹⁷ Nakłoń ucha twego, a słuchaj słów mądrych, a serce twoje przyłóż ku nauce mojej;

²³ Albowiem Pan się podejmie sprawy ich, i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.

²⁸ Nie przenoś starej granicy, którą uczynili ojcowie twoi.

³ Nie pragnij łakoci jego; bo są pokarmem obłudnym.

⁶ Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.

¹² Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.

¹⁵ Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie; ¹⁶ I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.

¹⁹ Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.

²¹ Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.

²⁴ Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego. ²⁵ Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja. ²⁶ Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.

²⁹ Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów? ³⁰ Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina. ³¹ Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje. ³² Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie; ³³ Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności; ³⁴ I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu; ³⁵ Rzeczesz:Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.

¹ Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;

¹⁴ Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.

²⁰ Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.

³⁰ Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego; ³¹ A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się. ³² Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze. ³³ Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał; ³⁴ A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.

⁴ Nie odpowiadaj głupiemu według głupstwa jego, abyś mu i ty nie był podobny. ⁵ Odpowiedz głupiemu według głupstwa jego, aby się sobie nie zdał być mądrym.

¹¹ Jako pies wraca się do zwrócenia swego: tak głupi powtarza głupstwo swoje. ¹² Ujrzyszli człowieka, co się sobie zda być mądrym, nadzieja o głupim lepsza jest, niżeli o nim.

²² Choćbyś głupiego i w stępie między krupami stąporem stłukł, nie odejdzie od niego głupstwo jego.

²⁴ Boć nie na wieki trwa bogactwo, ani korona od narodu do narodu.

⁷ Kto strzeże zakonu, jest synem roztropnym; ale kto karmi obżercę, czyni zelżywość ojcu swemu.

¹⁴ Błogosławiony człowiek, który się zawsze boi; ale kto zatwardza serce swoje, wpada w złe.

²⁰ Mąż wierny przyczyni błogosławieństwa; ale kto się prędko chce zbogacić, nie bywa bez winy.

²² Prędko chce człowiek zazdrościwy zbogatnieć, a nie wie, iż nać niedostatek przyjdzie.

³ Mąż, który miłuje mądrość, uwesela ojca swego; ale kto chowa nierządnicę, traci majętność.

¹⁵ Rózga i karność mądrość daje; ale dziecię swawolne zawstydza matkę swoję.

¹⁷ Karz syna twego, a sprawić odpocznienie, i sposobi rozkosz duszy twojej.

¹¹ Jest rodzaj, który ojcu swemu złorzeczy, a matce swojej nie błogosławi.

¹⁷ Oko, które się naśmiewa z ojca, i wzgardza posłuszeństwem macierzyńskiem, wykłują kruki u potoków, i orlęta je wyjedzą.

⁵ By snać pijąc nie zapomniał na ustawy, a nie odmienił spraw wszystkich ludzi uciśnionych. ⁶ Dajcie napój mocny ginącemu, a wino tym, którzy są ducha sfrasowanego. ⁷ Niech się napije, a zapomni ubóstwa swego, a na utrapienie swoje niech więcej nie wspomni.

² Marność nad marnościami, powiedział kaznodzieja; marność nad marnościami, i wszystko marność.

¹⁹ A kto wie, będzieli mądrym, czyli głupim? a wszakże będzie panował nad wszystką pracą moją, którąm prowadził, i w którejm był mądry pod słońcem. Aleć i to marność.

⁷ Jeźli ucisk ubogiego, i zatrzymanie sądu i sprawiedliwości ujrzysz w której krainie, nie dziwuj się temu; bo wyższy wysokiego upatruje, a jeszcze wyżsi są nad nimi.

¹³ Bo takowe bogactwo złą sprawą giną, a syn, którego spłodzi, nie będzie miał nic w rękach swych. ¹⁴ Jako nagi wyszedł z żywota matki swojej, tak się wraca, jako był przyszedł, a nie odnosi nic z pracy swojej, coby miał wziąć w rękę swoję.

²⁶ I znalazłem rzecz gorzciejszą nad śmierć, to jest, taką niewiastę, której serce jest jako sieci i sidło, a ręce jej jako pęta. Kto się Bogu podoba, wolny będzie od niej; ale grzesznik będzie od niej pojmany.

⁸ kto kopie dół, sam weń wpada; a kto rozrzuca płot, wąż go ukąsi.

⁸ Marność nad marnościami, mówi kaznodzieja, a wszystko marność.

¹³ Suma wszystkiego, coś słyszał: Boga się bój, a przykazań jego przestrzegaj, bo na tem człowiekowi wszystko zależy; ¹⁴ Ponieważ każdy uczynek, i każdą rzecz tajną, lub dobrą, lub złą, Bóg na sąd przywiedzie.

¹¹ Biada tym, którzy rano wstawając chodzą za pijaństwem, a trwają na niem do wieczora, aż ich wino rozpali!

²¹ Biada tym, którzy się sobie zdadzą być mądrymi, a sami u siebie roztropnymi! ²² Biada tym, którzy są mocni na picie wina, a mężom dużym ku nalewaniu napoju mocnego!

¹³ A oto radość i wesele wasze, zabijać woły, i bić owce, a jedząc mięso, i pijąc wino, mówić: Jedzmy, pijmy, bo jutro pomrzemy.

¹ Biada pysznej koronie,pijanicom z Efraima, i kwiatowi opadłemu z ozdoby sławy swojej! Biada tym, którzy rządzą doliną bardzo urodzajną, i znikczemniałym od wina! ² Oto możny i silny Pański będąc jako nawałność gradu, jako wicher wywracający, jako bystrość wód gwałtownej powodzi uderzy ją o ziemię ręką swą. ³ Nogami podeptana będzie pyszna korona, pijanicy Efraimscy!

³ Nogami podeptana będzie pyszna korona, pijanicy Efraimscy!

⁷ Ale i ci od wina błądzą, i od mocnego napoju potaczają się. Książę i prorok błądzą od mocnego napoju, utonęli w winie, potaczają się od mocnego napoju, błądzą w widzeniu, potykają się w sądzie. ⁸ Albowiem wszystkie stoły ich pełne są zwracania i plugastwa, tak, aż miejsca nie staje.

²¹ Ale oni milczeli, i nie odpowiedzieli mu i słowa; bo takie było rozkazanie królewskie, mówiąc: Nie odpowiadajcie mu.

¹ Nuż wszyscy pragnący pójdźcie do wód, i wy, co niemacie pieniędzy, pójdźcie, kupujcie a jedzcie; pójdźcie, mówię, kupujcie bez pieniędzy i bez zapłaty, wino i mleko. ² Przecz wynakładacie pieniądze nie za chleb, a pracę swą na to, co nie nasyca? Słuchając słuchajcie mię, a jedzcie to, co jest dobrego, i niech się rozkocha w tłustości dusza wasza.

¹² Pójdźcie, nabiorę wina, a upijemy się mocnym napojem, a będzie nam jako dziś tak i jutro, i jeszcze daleko obficiej.

⁵ Jaja bazyliszkowe wylęgli, a płótna pajęczego natkali. Ktoby jadł jaja ich, umrze, a jeźli je stłucze, wynijdzie jaszczórka.

² Podnieś oczu swych na miejsca wysokie, a obacz, jeźliś gdzie nierządu nie płodziła. Na drogach siadałaś kwoli nim, jako Arabczyk na puszczy, a splugawiłaś ziemię wszeteczeństwem twem, i złością twoją.

³ O Panie! izali oczy twoje nie patrzą na prawdę? Bijesz ich, ale ich nie boli; wniwecz ich obracasz, ale nie chcą przyjąć karania; zatwardzili oblicza swe nad opokę, nie chcą się nawrócić.

³¹ Prorocy kłamliwie prorokują, a kapłani panują przez ręce ich, a lud mój kocha się w tem; czegożbyście na ostatek nie uczynili?

⁵ Ale jeźliże polepszając polepszycie dróg swoich, i przedsięwzięcia swego; jeźliże sprawiedliwy sąd czynić będziecie między mężem a między bliźnim jego;

¹⁷ Bo oto Ja poślę na was węże najjadowitsze, przeciwko którym niemasz zaklinania; i pokąsają was, mówi Pan.

³ Tak mówi Pan: Czyńcie sąd i sprawiedliwość, a wyzwalajcie uciśnionego z ręki gwałtownika, a przychdniowi, sierotce i wdowie nie czyńcie krzywdy, ani ich uciskajcie; ani krwi niewinnej nie wylewajcie na tem miejscu.

¹⁷ Ale oczy twoje i serce twoje nie szuka jedno łakomstwa swego, i abyś krew niewinną wylewał, a gwałt i krzywdę czynił.

¹¹ Bo Ja najlepiej wiem myśli, które myślę o was, mówi Pan: myśli o pokoju, a nie o utrapieniu, abym uczynił koniec pożądany biedom waszym.

¹⁸ Wprawdzie słyszę Efraima, że sobie utyskuje, mówiąc: Pokarałeś mię, abym był pokarany jako cielec nieokrócony. Nawróć mię abym był nawrócony; tyś zaiste Panie! Bóg mój.

⁴¹ I będę się weselił z nich, dobrze im czyniąc, gdyż ich wszczepię w tej ziemi warownie, ze wszystkiego serca mego i ze wszystkiej duszy mojej.

³³ Tak mówi Pan zastępów: Gwałt się dzieje synom Izraelskim i synom Judzkim społem, a wszyscy, którzy ich pojmali, trzymają ich, nie chcą ich puścić. ³⁴ Ale odkupiciel ich możny, Pan zastępów imię jego, pewnie że się ujmie o krzywdę ich, aby sprawił pokój tej ziemi, i poruszył obywateli Babilońskich.

³⁶ Przetoż tak mówi Pan: Oto się Ja zastawię o krzywdę twoję, a pomszczę się za cię; bo wysuszę morze jego, wysuszę i źródła jego.

³¹ I schodzą się do ciebie, tak, jako się schodzi lud, i siadają przed obliczem twojem, jako lud mój, i słuchają słów twoich, ale ich nie czynią; a choć je sobie usty swemi smakują, wszakże za szkaradnym zyskiem swoim serce ich chodzi.

⁸ Ale Danijel postanowił w sercu swojem, żeby się nie mazał pokarmem potraw królewskich, ani winem, które król pijał; przetoż tego szukał u przełożonego nad komornikami, żeby się nie zmazał.

⁸ Ale Danijel postanowił w sercu swojem, żeby się nie mazał pokarmem potraw królewskich, ani winem, które król pijał; przetoż tego szukał u przełożonego nad komornikami, żeby się nie zmazał. ⁹ I zjednał Bóg Danijelowi łaskę i miłość przed obliczem przełożonego nad komornikami. ¹⁰ I rzekł przełożony nad komornikami do Danijela: Ja się boję króla, pana mego, który wam postanowił pokarm wasz i napój wasz: który jeźliby obaczył, że twarzy wasze chudsze są niż innych młodzieńców, którzy jednako z wami mają być wychowani, tedy mię przyprawicie o gardło u króla.

⁴ A pijąc wino chwalili bogi złote i srebrne, miedziane, żelazne, drewniane, i kamienne.

²⁷ Natenczas obaj królowie w sercu swem myślić będą, jakoby jeden drugiemu szkodzić mógł, a przy jednymże stole kłamstwo mówić będą; ale się im nie nada, gdyż jeszcze koniec na inszy czas odłożony jest.

¹¹ Wszeteczństwo, i wino, i moszcz odejmuje serce.

⁵ W dzień króla naszego w chorobę go wprawiają książęta łagwiami wina, tak że i on rękę swą z naśmiewcami wyciąga.

⁹ Kto mądry, niech to zrozumie, a kto roztropny, niech to pozna; bo drogi Pańskie są proste, a sprawiedliwi po nich chodzić będą, ale przestępcy na nich upadną.

⁵ Ocućcie się pijani a płaczcie, i narzekajcie wszyscy, którzy pijecie wino, dla moszczu; bo wydarty jest od ust waszych.

¹⁹ Jako gdyby kto uciekał przede lwem, a zabieżał mu niedźwiedź; albo gdyby wszedł do domu, a podparł się ręką swą na ścianie, ukąsiłby go wąż.

⁶ Którzy pijacie wino czaszami, a drogiemi się maściami namazujecie, i nie bolejecie nad utrapieniem Józefowem.

³ A choćby się skryli na wierzchu Karmelu, wyszpieguję i wezmę ich stamtąd; a choćby się skryli przed oczyma mojemi na dnie morskiem, przykażę wężowi, aby ich i stamtąd wykąsał;

¹⁰ Bo tak jako ciernie splecieni a opojeni są jako winem; przetoż jako ściernisko suche do szczętu pożarci będą.

¹⁷ Pan, Bóg twój, w pośrodku ciebie mocny zachowa cię, rozweseli się wielce nad tobą, przestanie na miłości swej przeciwko tobie, i rozweseli się nad tobą z śpiewaniem, mówiąc:

¹⁰ A wdowy i sieroty, i przychodnia, i ubogiego nie uciskajcie, i złego jeden przeciwko drugiemu nie myślcie w sercu swojem.

⁵ Ale się do was przybliżę z sądem, i będę świadkiem prędkim przeciwko czarownikom, i przeciwko cudzołożnikom, i przeciwko krzywoprzysiężcom, i przeciwko tym, którzy krzywdę czyniąc zatrzymywają zapłatę najemnikowi, wdowie i sierocie i cudzoziemcowi krzywdę czynią, a nie boją się mnie, mówi Pan zastępów.

²⁸ Aleć Ja wam powiadam: Iż każdy, który patrzy na niewiastę, aby jej pożądał, już z nią cudzołóstwo popełnił w sercu swojem. ²⁹ Jeźli cię tedy oko twoje prawe gorszy, wyłup je, a zarzuć od siebie; albowiem pożyteczniej jest tobie, aby zginął jeden z członków twoich, a wszystko ciało twoje nie było wrzucone do ognia piekielnego. ³⁰ A jeźliż cię prawa ręka twoja gorszy, odetnij ją, i zarzuć od siebie; albowiem pożyteczniej jest tobie, aby zginął jeden z członków twoich, a wszystko ciało twoje nie było wrzucone do ognia piekielnego.

¹⁹ Nie skarbcie sobie skarbów na ziemi, gdzie mól i rdza psuje, i gdzie złodzieje podkopywują i kradną;

⁶ Nie dawajcie świętego psom, ani miećcie pereł waszych przed świnie, by ich snać nie podeptały nogami swemi, i obróciwszy się nie rozszarpały was.

² A oto przynieśli mu powietrzem ruszonego, na łożu leżącego. A widząc Jezus wiarę ich, rzekł powietrzem ruszonemu: Ufaj, synu! odpuszczone są tobie grzechy twoje. ³ A oto niektórzy z nauczonych w Piśmie mówili sami w sobie: Ten bluźni. ⁴ A widząc Jezus myśli ich, rzekł: Przeczże wy myślicie złe rzeczy w sercach waszych?

³⁷ Kto miłuje ojca albo matkę nad mię, nie jest mię godzien; a kto miłuje syna albo córkę nad mię, nie jest mię godzien; ³⁸ A kto nie bierze krzyża swego, i nie idzie za mną, nie jest mię godzien.

⁴⁴ Zasię podobne jest królestwo niebieskie skarbowi skrytemu w roli, który znalazłszy człowiek skrył, i od radości, którą miał z niego, odchodzi, i wszystko, co ma, sprzedaje, i kupuje onę rolę.

⁴⁶ Który znalazłszy jednę perłę bardzo drogą, odszedł, i posprzedawał wszystko, co miał, i kupił ją.

⁵² A on im rzekł: Przetoż każdy nauczony w Piśmie, wyćwiczony w królestwie niebieskiem, podobny jest człowiekowi gospodarzowi, który wynosi z skarbu swego nowe i stare rzeczy.

⁴ Albowiem Bóg przykazał, mówiąc: Czcij ojca twego i matkę; i kto by złorzeczył ojcu albo matce, śmiercią niechaj umrze. ⁵ Ale wy powiadacie: Kto by rzekł ojcu albo matce: Dar, którykolwiek jest ode mnie, tobie pożyteczny będzie; a nie uczciłby ojca swego albo matki swojej, bez winy będzie. ⁶ I wzruszyliście przykazania Boże dla ustawy waszej.

²⁶ Albowiem cóż pomoże człowiekowi, choćby wszystek świat pozyskał, a na duszy swojej szkodował? albo co za zamianę da człowiek za duszę swoję?

⁸ Przetoż jeźli ręka twoja albo noga twoja gorszy cię, odetnij ją i zarzuć od siebie; lepiej jest tobie wnijść do żywota chromym albo ułomnym, niżeli dwie ręce albo dwie nogi mając, wrzuconym być do ognia wiecznego. ⁹ A jeźli cię oko twoje gorszy, wyłup je i zarzuć od siebie; lepiej jest tobie jednookim wnijść do żywota, niżeli oba oczy mając, być wrzuconym do ognia piekielnego.

¹⁵ Azaż mi się nie godzi czynić z mojem, co chcę? Czyli oko twoje złośliwe jest, iżem ja jest dobry?

³⁸ Albowiem jako za dni onych przed potopem jedli, i pili, i ożeniali się i za mąż wydawali, aż do onego dnia, którego wszedł Noe do korabia,

⁴⁹ I począłby bić spółsługi, a jeść i pić z pijanicami:

⁴⁹ I począłby bić spółsługi, a jeść i pić z pijanicami: ⁵⁰ Przyjdzie pan sługi onego, dnia, którego się nie spodzieje, i godziny, której nie wie;

¹⁰ Bo Mojżesz rzekł: Czcij ojca twego i matkę twoję; a kto złorzeczy ojcu albo matce, niech śmiercią umrze.

²² Kradzieże, łakomstwa, złości, zdrada, niewstyd, oko złe, bluźnierstwo, pycha, głupstwo.

⁴⁷ A jeźliby cię oko twoje gorszyło, wyłup je; bo lepiej tobie jednookim wnijść do królestwa Bożego, niżeli dwoje oczu mając, wrzuconym być do ognia piekielnego.

³¹ A oto poczniesz w żywocie i porodzisz syna, i nazwiesz imię jego Jezus. ³² Ten będzie wielki, a Synem Najwyższego będzie nazwany, i da mu Pan Bóg stolicę Dawida, ojca jego; ³³ I będzie królował nad domem Jakóbowym na wieki, a królestwu jego nie będzie końca.

⁴⁰ A wszedłszy w dom Zacharyjaszowy, pozdrowiła Elżbietę. ⁴¹ I stało się, skoro usłyszała Elżbieta pozdrowienie Maryi, skoczyło niemowlątko w żywocie jej, i napełniona jest Elżbieta Duchem Świętym. ⁴² I zawołała głosem wielkim, i rzekła: Błogosławionaś ty między niewiastami, i błogosławiony owoc żywota twego! ⁴³ A skądże mi to, iż przyszła matka Pana mego do mnie? ⁴⁴ Albowiem jako doszedł głos pozdrowienia twego do uszów moich, podskoczyło od radości niemowlątko w żywocie moim. ⁴⁵ A błogosławiona, która uwierzyła: Gdyż się wykonają te rzeczy, które jej są opowiedziane od Pana. ⁴⁶ Tedy rzekła Maryja: Wielbi dusza moja Pana; ⁴⁷ I rozradował się duch mój w Bogu, zbawicielu moim,

⁵⁸ A usłyszawszy sąsiedzi i pokrewni jej, iż Pan z nią uczynił wielkie miłosierdzie swoje, radowali się pospołu z nią.

³⁹ A widząc to Faryzeusz, który go był wezwał, rzekł sam w sobie, mówiąc: Być ten był prorokiem, wiedziałby, która i jaka jest ta niewiasta, co się go dotyka; bo jest grzesznica.

²⁷ I stało się, gdy on to mówił, że wyniósłszy głos niektóra niewiasta z ludu, rzekła mu: Błogosławiony żywot, który cię nosił, i piersi, któreś ssał! ²⁸ Ale on rzekł: Owszem błogosławieni są, którzy słuchają słowa Bożego i strzegą go.

³⁷ A gdy to mówił, prosił go niektóry Faryzeusz, aby jadł obiad u niego; wszedłszy tedy, usiadł za stołem. ³⁸ A widząc to Faryzeusz, dziwował się, że się nie umył przed obiadem. ³⁹ I rzekł Pan do niego: Teraz wy, Faryzeuszowie! to, co jest zewnątrz kubka i misy, ochędażacie, ale to, co jest wewnątrz w was, pełne jest drapiestwa i złości. ⁴⁰ Szaleni! izaż ten, który uczynił to, co jest zewnątrz, nie uczynił też tego, co jest wewnątrz? ⁴¹ Wszakże i z tego, co jest wewnątrz, dawajcie jałmużnę, a oto wszystkie rzeczy będą wam czyste. ⁴² Ale biada wam, Faryzeuszowie! że dajecie dziesięcinę z mięty, i z ruty, i z każdego ziela, lecz opuszczacie sąd i miłość Bożą: teć rzeczy trzeba czynić, a onych nie opuszczać. ⁴³ Biada wam Faryzeuszowie! że miłujecie pierwsze miejsca w bóżnicach i pozdrawiania na rynkach. ⁴⁴ Biada wam, nauczeni w Piśmie i Faryzeuszowie obłudni! bo jesteście jako groby, których nie widać, a ludzie, którzy chodzą po nich, nie wiedzą o nich. ⁴⁵ A odpowiadając niektóry z zakonników, rzekł mu: Nauczycielu! to mówiąc i nas hańbisz. ⁴⁶ A on rzekł: I wam zakonnikom biada! albowiem obciążacie ludzi brzemiony nieznośnemi, a sami się i jednym palcem swoim tych brzemion nie dotykacie. ⁴⁷ Biada wam! że budujecie groby proroków, a ojcowie wasi pozabijali je. ⁴⁸ Zaiste świadczycie, iż się kochacie w uczynkach ojców waszych; albowiem oni je pozabijali, a wy budujecie groby ich. ⁴⁹ Dlategoż też mądrość Boża rzekła: Poślę do nich proroki i Apostoły, a z nich niektóre zabijać i prześladować będą; ⁵⁰ Aby szukano od tego rodzaju krwi wszystkich proroków, która wylana jest od założenia świata, ⁵¹ Od krwi Abla aż do krwi Zacharyjasza, który zginął między ołtarzem, i kościołem; zaiste powiadam wam, będą jej szukać od rodzaju tego. ⁵² Biada wam zakonnikom! boście wzięli klucz umiejętności; samiście nie weszli, a tym, którzy wnijść chcieli, zabranialiście. ⁵³ A gdy im to mówił, poczęli nań nauczeni w Piśmie i Faryzeuszowie bardzo nacierać, i przyczynę mu dawać do mówienia o wielu rzeczach; ⁵⁴ Czyhając nań i szukając, aby co uchwycili z ust jego, żeby go oskarżyli.

⁴⁵ Ale jeźliby rzekł on sługa w sercu swojem: Odwłacza pan mój z przyjściem swojem, i począłby bić sługi i służebnice, a jeść, pić i opijać się; ⁴⁶ Przyjdzie pan sługi onego dnia, którego się nie spodzieje, i godziny, której nie wie, i odłączy go, a część jego położy z niewiernymi.

²⁶ Jeźli kto idzie do mnie, a nie ma w nienawiści ojca swego, i matki, i żony, i dzieci, i braci, i sióstr, nawet i duszy swojej, nie może być uczniem moim.

¹³ A po niewielu dniach, zebrawszy wszystko on młodszy syn, odjechał w daleką krainę, i rozproszył tam majętność swoję, żyjąc rozpustnie.

²³ A przywiódłszy ono tłuste cielę, zabijcie, a jedząc bądźmy weseli. ²⁴ Albowiem ten syn mój umarł był, a zasię ożył; zginął był, i znaleziony jest; i poczęli się weselić.

³² Lecz trzeba było weselić się i radować, że ten brat twój umarł był, a zasię ożył, i zginął był a znaleziony jest.

¹⁴ A słuchali tego wszystkiego i Faryzeuszowie, którzy byli łakomi, i naśmiewali się z niego.

¹⁹ A był niektóry człowiek bogaty, który się obłóczył w szarłat i w bisior, i używał na każdy dzień hojnie.

²⁵ I rzekł Abraham: Synu! wspomnij, żeś ty odebrał dobre rzeczy twoje za żywota twego, a Łazarz także złe; a teraz on ma pociechę, a ty męki cierpisz.

²⁵ I rzekł Abraham: Synu! wspomnij, żeś ty odebrał dobre rzeczy twoje za żywota twego, a Łazarz także złe; a teraz on ma pociechę, a ty męki cierpisz. ²⁶ A nad to wszystko między nami i wami otchłań wielka jest utwierdzona, aby ci, którzy chcą stąd przyjść do was, nie mogli, ani owi stamtąd przyjść do nas.

²⁷ Jedli, pili, żenili się i za mąż wydawali aż do onego dnia, którego wszedł Noe do korabia, i przyszedł potop, a wytracił wszystkie. ²⁸ Także też jako się działo za dni Lotowych, jedli, pili, kupowali, sprzedawali, szczepili, budowali. ²⁹ Ale dnia tego, gdy wyszedł Lot z Sodomy, spadł jako deszcz ogień z siarką z nieba, i wytracił wszystkie.

³⁴ A strzeżcie się, aby snać nie były obciążone serca wasze obżarstwem i opilstwem i pieczołowaniem o ten żywot, a nagle by na was przyszedł ten dzień.

²⁷ Sprawujcież nie pokarm, który ginie, ale pokarm, który trwa ku żywotowi wiecznemu, który wam da Syn człowieczy; albowiem tego zapieczętował Bóg Ojciec.

⁵² Tedy mu rzekli Żydowie: Terażeśmy poznali, że dyjabelstwo masz, Abraham umarł i prorocy, a ty powiadasz: Jeźli kto słowa moje zachowywać będzie, śmierci nie skosztuje na wieki;

³⁰ Odpowiedział on człowiek i rzekł im: Toć zaprawdę rzecz dziwna, że wy nie wiecie, skąd jest, a otworzył oczy moje. ³¹ A wiemy, iż Bóg grzeszników nie wysłuchiwa; ale jeźliby kto chwalcą Bożym był i wolę jego czynił, tego wysłuchiwa. ³² Od wieku nie słyszano, aby kto otworzył oczy ślepo narodzonego. ³³ Być ten nie był od Boga, nie mógłciby nic uczynić. ³⁴ Odpowiedzieli i rzekli mu: Tyś się wszystek w grzechach narodził, a ty nas uczysz? I wygnali go precz.

⁴⁰ I usłyszeli to niektórzy z Faryzeuszów, którzy byli z nim, i rzekli mu: Izali i my ślepymi jesteśmy?

²⁰ I mówiło ich wiele z nich: Dyjabelstwo ma i szaleje; czemuż go słuchacie?

¹¹ Tomci wam powiedział, aby wesele moje w was trwało, a wesele wasze było zupełne.

²⁶ Tedy Jezus ujrzawszy matkę i ucznia, którego miłował, tuż stojącego, rzekł matce swojej: Niewiasto, oto syn twój! ²⁷ Potem rzekł uczniowi: Oto matka twoja! a od onej godziny wziął ją on uczeń do siebie.

⁵ Rzekł im tedy Jezus: Dzieci! a macież co jeść? Odpowiedzieli mu: Nie mamy.

³¹ A tak zbory po wszystkiej Judzkiej ziemi i Galilei, i Samaryi miały pokój, budując się i chodząc w bojaźni Pańskiej, a przez pociechę Ducha Świętego rozmnażały się.

⁴⁵ Tedy Żydowie widząc lud, napełnieni są zazdrością i sprzeciwiali się temu, co Paweł powiadał, mówiąc przeciwko temu i bluźniąc. ⁴⁶ A Paweł i Barnabasz, bezpiecznie mówiąc, rzekli: Wamci najpierwej miało być opowiadane słowo Boże; ale ponieważ je odrzucacie, a sądzicie się być niegodnymi żywota wiecznego, oto się obracamy do pogan.

¹⁸ Tedy niektórzy z Epikurejczyków i Stoików filozofowie spierali się z nim, a niektórzy mówili: Cóż wżdy ten plotkarz mówić chce? A drudzy: Zdaje się być opowiadaczem obcych bogów; bo im Jezusa i zmartwychwstanie opowiadał.

³² A usłyszawszy o zmartwychwstaniu jedni się naśmiewali, a drudzy mówili: Będziemy cię znowu o tem słuchać.

²³ Tylko że Duch Święty po miastach świadczy, powiadając, że mię więzienie i uciski czekają.

²⁵ A będąc niezgodnymi między sobą, rozeszli się, gdy Paweł rzekł to jedno słowo: Iż dobrze Duch Święty powiedział przez Izajasza proroka, do ojców naszych, ²⁶ Mówiąc: Idź do tego ludu, a mów: Słuchem słuchać będziecie, ale nie zrozumiecie, a widząc widzieć będziecie, ale nic nie ujrzycie; ²⁷ Albowiem zgrubiało serce ludu tego, a ciężko uszyma słyszeli i zamrużyli oczy swe, aby snać oczyma nie widzieli, a uszyma nie słyszeli, i sercem nie zrozumieli, i nie nawrócili się, a uzdrowiłbym je. ²⁸ Niechże wam tedy wiadomo będzie, iż poganom posłane jest to zbawienie Boże, a oni słuchać będą.

²¹ Jakiżeście tedy naonczas pożytek mieli onych rzeczy, za które się teraz wstydzicie? Bo koniec onych jest śmierć.

²¹ Jakiżeście tedy naonczas pożytek mieli onych rzeczy, za które się teraz wstydzicie? Bo koniec onych jest śmierć. ²² Lecz teraz, będąc uwolnieni od grzechu, a zniewoleni Bogu, macie pożytek swój ku poświęceniu, a koniec żywot wieczny.

²⁵ Bo nie chcę, abyście nie mieli wiedzieć, bracia! tej tajemnicy, (żebyście nie byli sami u siebie mądrymi), iż zatwardzenie z części przyszło na Izraela, póki by nie weszła zupełność pogan.

¹⁶ Bądźcie między sobą jednomyślni, wysoko o sobie nie rozumiejąc, ale się do niskich nakłaniając.

¹³ Chodźmy uczciwie jako we dnie, nie w biesiadach i w pijaństwach, nie we wszeteczeństwach i rozpustach, nie w poswarkach ani w zazdrości;

²¹ Albowiem ponieważ w mądrości Bożej świat nie poznał Boga przez mądrość, upodobało się Bogu przez głupie kazanie zbawić wierzących, ²² Gdyż i Żydowie się cudów domagają, a Grekowie mądrości szukają. ²³ Ale my każemy Chrystusa ukrzyżowanego, Żydom wprawdzie zgorszenie, a Grekom głupstwo; ²⁴ Lecz samym powołanym i Żydom, i Grekom każemy Chrystusa, który jest mocą Bożą i mądrością Bożą.

¹⁰ Myśmy głupi dla Chrystusa, aleście wy roztropni w Chrystusie; myśmy słabi, aleście wy mocni; wyście zacni, aleśmy my bezecni. ¹¹ Jeszcze aż do tej godziny i łakniemy, i pragniemy, i nadzy jesteśmy, i bywamy policzkowani, i tułamy się, ¹² I pracujemy, robiąc własnemi rękami; gdy nas hańbią, dobrorzeczemy, gdy nas prześladują, znosimy; ¹³ Gdy nam złorzeczą, modlimy się za nich: staliśmy się jako śmieci tego świata i jako omieciny u wszystkich, aż dotąd.

⁵ Oddać szatanowi na zatracenie ciała, żeby duch był zachowany w on dzień Pana Jezusa.

¹¹ Lecz teraz pisałem wam, abyście się nie mieszali; jeźliby kto, mieniąc się być bratem, był wszetecznikiem, albo łakomcą, albo bałwochwalcą, albo obmówcą, albo pijanicą, albo ździercą, żebyście z takowym i nie jadali.

¹⁰ Ani złodzieje, ani łakomcy, ani pijanicy, ani złorzeczący, ani ździercy królestwa Bożego nie odziedziczą.

²⁹ A toć mówię, bracia! ponieważ czas potomny ukrócony jest, aby i ci, którzy żony mają, byli, jakoby ich nie mieli; ³⁰ A którzy płaczą, jakoby nie płakali; a którzy się radują, jakoby się nie radowali; a którzy kupują, jakoby nie trzymali; ³¹ A którzy używają tego świata, jakoby źle nie używali; bo przemija kształt tego świata.

²⁷ Ale karzę ciało moje i w niewolę podbijam, abym snać inszym każąc, sam nie był odrzucony.

⁸ Ani się dopuszczajmy wszeteczeństwa, jako się niektórzy z nich wszeteczeństwa dopuszczali i padło ich jednego dnia dwadzieścia i trzy tysiące.

³² Lecz gdy sądzeni bywamy, od Pana bywamy ćwiczeni, abyśmy z światem nie byli potępieni.

³² Jeźliżem się obyczajem ludzkim z bestyjami w Efezie potykał, cóż mam za pożytek, jeźli umarli nie bywają wzbudzeni? Jedzmy i pijmy; boć jutro pomrzemy. ³³ Nie błądźcież; złe rozmowy psują dobre obyczaje. ³⁴ Ocućcież się ku sprawiedliwości, a nie grzeszcie; albowiem niektórzy nie mają znajomości Bożej; ku zawstydzeniu waszemu mówię.

¹⁴ Albowiem miłość Chrystusowa przyciska nas, jako tych, którzyśmy to osądzili, iż ponieważ jeden za wszystkich umarł, tedy wszyscy byli umarłymi; ¹⁵ A że za wszystkich umarł, aby ci, którzy żyją, już więcej sobie nie żyli, ale temu, który za nich umarł i jest wzbudzony.

¹ Te tedy obietnice mając, najmilsi! oczyszczajmy samych siebie od wszelakiej zmazy ciała i ducha, wykonywając poświęcenie w bojaźni Bożej.

⁵ A nie tylko tak sobie postąpili, jakośmy się spodziewali; ale najprzód samych siebie oddali Panu, potem i nam za wolą Bożą.

²¹ Zazdrości, mężobójstwa, pijaństwa, biesiady, i tym podobne rzeczy, o których przepowiadam wam, jakom i przedtem powiedział, iż którzy takowe rzeczy czynią, królestwa Bożego nie odziedziczą.

¹⁷ Aby Chrystus przez wiarę mieszkał w sercach waszych;

¹⁹ Którzy zakamieniawszy, udali się na rozpustę ku popełnianiu wszelakiej nieczystości z chciwością.

²² To jest, żebyście złożyli według pierwszego obcowania starego człowieka, który się psuje przez pożądliwości oszukiwające;

²⁹ Żadna mowa plugawa niech z ust waszych nie pochodzi; ale jeźli która jest dobra ku potrzebnemu zbudowaniu, aby była przyjemna słuchającym.

⁴ Także sprośność i błazeńskie mowy, i żarty, które nie przystoją, ale raczej dziękowanie.

¹⁸ A nie upijajcie się winem, w którem jest rozpusta; ale bądźcie napełnieni duchem,

¹ Dziatki! bądźcie posłuszne rodzicom waszym w Panu; boć to jest sprawiedliwa. ² Czcij ojca twego i matkę (toć jest pierwsze przykazanie z obietnicą).

²⁰ Według troskliwego oczekiwania i nadziei mojej, iż się w niczem nie zawstydzę; ale z wszelakiem bezpieczeństwem, jako zawsze, tak i teraz, uwielbionym będzie Chrystus w ciele mojem, lub przez żywot, lub przez śmierć.

⁷ Ale to, co mi było zyskiem, tom poczytał dla Chrystusa za szkodę. ⁸ Owszem i wszystko poczytam sobie za szkodę dla zacności znajomości Chrystusa Jezusa, Pana mojego, dla któregom wszystko utracił i mam to sobie za gnój, abym Chrystusa zyskał,

¹⁹ Których koniec jest zatracenie, których Bóg jest brzuch, a chwała w hańbie ich, którzy się o rzeczy ziemskie starają.

⁴ Abym ją objawił, jako mi się godzi mówić.

¹⁹ Albowiem któraż jest nadzieja nasza, albo radość, albo korona chluby? Izali nie wy przed oblicznością Pana naszego, Jezusa Chrystusa w przyjście jego? ²⁰ Wy zaiste jesteście chwałą naszą i radością.

⁸ Bo teraz my żyjemy, jeźli wy stoicie w Panu. ⁹ Albowiem jakież dziękowanie możemy Bogu oddać za was za wszelkie wesele, którem się weselimy dla was przed Bogiem naszym?

² Albowiem sami dostatecznie wiecie, iż on dzień Pański jako złodziej w nocy, tak przyjdzie. ³ Bo gdy mówić będą: Pokój i bezpieczeństwo! tedy na nich nagłe zginienie przyjdzie, jako ból na niewiastę brzemienną, a nie ujdą. ⁴ Lecz wy, bracia! nie jesteście w ciemności, aby was on dzień jako złodziej zachwycił. ⁵ Wszyscy wy jesteście synowie światłości i synowie dnia; nie jesteśmy synowie nocy ani ciemności. ⁶ Przeto nie śpijmy jako i insi, ale czujmy i bądźmy trzeźwymi. ⁷ Albowiem którzy śpią, w nocy śpią, a którzy się upijają, w nocy się upijają.

⁸ Ale mając żywność i odzienie, na tem przestawać mamy. ⁹ Bo którzy chcą bogatymi być, wpadają w pokuszenie i w sidło, i w wiele głupich i szkodliwych pożądliwości, które pogrążają ludzi na zatracenie i zginienie. ¹⁰ Albowiem korzeń wszystkiego złego jest miłość pieniędzy, których niektórzy pragnąc, pobłądzili od wiary i poprzebijali się wieloma boleściami.

¹⁷ Bogaczom w tym teraźniejszym wieku rozkaż, aby nie byli wysokomyślnymi, ani nadziei pokładali w bogactwie niepewnem, ale w Bogu żywym, który nam wszystkiego obficie ku używaniu dodaje:

⁹ Jednak dla miłości raczej proszę, takowym będąc, to jest Paweł stary, a teraz i więzień Jezusa Chrystusa.

²⁰ Tak, bracie! niech cię w tem użyję w Panu, ochłodź wnętrzności moje w Panu.

³⁵ Przetoż nie odrzucajcie ufności waszej, która ma wielką zapłatę.

²⁶ Za większe pokładając bogactwo nad skarby Egipskie urąganie Chrystusowe; bo się oglądał na odpłatę.

⁵ Obcowanie wasze niech będzie bez łakomstwa, przestwając na tem, co macie; boć sam powiedział: Nie zaniecham cię, ani cię opuszczę:

²¹ A tak odrzuciwszy wszelakie plugastwo i zbytek złości, z cichością przyjmijcie słowo wszczepione, które może zbawić dusze wasze. ²² A bądźcie czynicielami słowa, a nie słuchaczami tylko, oszukiwającymi samych siebie. ²³ Albowiem jeźli kto jest słuchaczem słowa a nie czynicielem, ten podobny jest mężowi przypatrującemu się obliczu narodzenia swego we zwierciadle; ²⁴ Bo samego siebie obejrzał i odszedł, a wnet zapomniał, jakim był. ²⁵ Ale kto by wejrzał w on doskonały zakon wolności i zostawałby w nim, ten nie będąc słuchaczem zapamiętliwym, ale czynicielem uczynku, ten błogosławionym będzie w uczynku swoim.

²⁷ Nabożeństwo czyste i niepokalane u Boga i Ojca to jest: Nawiedzać sieroty i wdowy w ucisku ich i zachować samego siebie niepokalanym od świata.

² Albowiem w wielu upadamy wszyscy; jeźli kto nie upada w słowie, ten jest doskonałym mężem, który też może na wodzy trzymać i wszystko ciało.

¹ Nuż teraz, bogacze! płaczcie, narzekając nad nędzami waszemi, które przyjdą. ² Bogactwo wasze zgniło, a szaty wasze mole zgryzły.

¹⁷ A ponieważ Ojcem nazywacie tego, który bez braku osób każdego sądzi według uczynku, patrzcież, abyście w bojaźni czas pielgrzymowania waszego trawili,

³ Albowiem dosyć nam, żeśmy przeszłego czasu żywota popełniali lubości pogan, chodząc w rozpustach, w pożądliwościach, w opilstwach, w biesiadach, w pijaństwach i sprośnych bałwochwalstwach. ⁴ Przetoż, że się wy z nimi nie schadzacie na taką zbyteczną rozpustę, zda się im rzeczą obcą i bluźnią to.

¹⁹ I mamy mocniejszą mowę prorocką, której pilnując jako świecy w ciemnem miejscu świecącej, dobrze czynicie, ażby dzień oświtnął, i jutrzenka weszła w sercach waszych.

²² Aleć się im przydało według onej prawdziwej przypowieści: Pies wrócił się do zwracania swego, a świnia umyta do walania się w błocie.

¹ Dziatki moje! to wam piszę, abyście nie grzeszyli; i jeźliby kto zgrzeszył, mamy orędownika u Ojca, Jezusa Chrystusa sprawiedliwego;

¹⁶ Albowiem wszystko, co jest na świecie, jako pożądliwość ciała i pożądliwość oczu, i pycha żywota, toć nie jest z Ojca, ale jest z świata.

⁴ Uradowałem się bardzo, żem znalazł niektóre z dziatek twoich chodzące w prawdzie, jakośmy przykazanie wzięli od Ojca.

³ Albowiem wielcem się uradował, gdy przyszli bracia, i dali świadectwo o twojej prawdzie, jako ty w prawdzie chodzisz. ⁴ Większej nad tę radości nie mam, jako gdy słyszę, iż dziatki moje chodzą w szczerości.

¹² Cić są na świętych ucztach waszych zmazani, którzy z wami godując bez wstydu, sami się pasą; są obłoki bezwodne, które od wiatrów tam i sam unoszone bywają; drzewa zwiędłe nieużyteczne, dwakroć zmarłe i wykorzenione;

¹² Cić są na świętych ucztach waszych zmazani, którzy z wami godując bez wstydu, sami się pasą; są obłoki bezwodne, które od wiatrów tam i sam unoszone bywają; drzewa zwiędłe nieużyteczne, dwakroć zmarłe i wykorzenione; ¹³ Wały wściekłe morskie, wyrzucające swoje sprośności, gwiazdy błąkające się, którym chmura ciemności zachowana jest na wieki.

¹⁸ Radzę ci, abyś kupił u mnie złota w ogniu doświadczonego, abyś był bogaty, i szaty białe, abyś był obleczony, a żeby się nie okazywała sromota nagości twojej; a oczy twoje namaż maścią wzrok naprawiającą, abyś widział.

¹¹ Ale go oni zwyciężyli przez krew Baranka i przez słowa świadectwa swego, a nie umiłowali duszy swojej aż do śmierci.

¹ I przyszedł jeden z siedmiu Aniołów, którzy mieli siedm czasz, i rzekł do mnie, mówiąc mi: Chodź, okażę ci osądzenie onej wielkiej wszetecznicy, która siedzi nad wodami wielkiemi, ² Z którą wszeteczeństwo płodzili królowie ziemi i upili się winem wszeteczeństwa jej obywatele ziemi.