Luke 14 Cross References - Vulgate

¹ et factum est cum intraret in domum cuiusdam principis Pharisaeorum sabbato manducare panem et ipsi observabant eum ² et ecce homo quidam hydropicus erat ante illum ³ et respondens Iesus dixit ad legis peritos et Pharisaeos dicens si licet sabbato curare ⁴ at illi tacuerunt ipse vero adprehensum sanavit eum ac dimisit ⁵ et respondens ad illos dixit cuius vestrum asinus aut bos in puteum cadet et non continuo extrahet illum die sabbati ⁶ et non poterant ad haec respondere illi ⁷ dicebat autem et ad invitatos parabolam intendens quomodo primos accubitus eligerent dicens ad illos ⁸ cum invitatus fueris ad nuptias non discumbas in primo loco ne forte honoratior te sit invitatus ab eo ⁹ et veniens is qui te et illum vocavit dicat tibi da huic locum et tunc incipias cum rubore novissimum locum tenere ¹⁰ sed cum vocatus fueris vade recumbe in novissimo loco ut cum venerit qui te invitavit dicat tibi amice ascende superius tunc erit tibi gloria coram simul discumbentibus ¹¹ quia omnis qui se exaltat humiliabitur et qui se humiliat exaltabitur ¹² dicebat autem et ei qui se invitaverat cum facis prandium aut cenam noli vocare amicos tuos neque fratres tuos neque cognatos neque vicinos divites ne forte et ipsi te reinvitent et fiat tibi retributio ¹³ sed cum facis convivium voca pauperes debiles claudos caecos ¹⁴ et beatus eris quia non habent retribuere tibi retribuetur enim tibi in resurrectione iustorum ¹⁵ haec cum audisset quidam de simul discumbentibus dixit illi beatus qui manducabit panem in regno Dei ¹⁶ at ipse dixit ei homo quidam fecit cenam magnam et vocavit multos ¹⁷ et misit servum suum hora cenae dicere invitatis ut venirent quia iam parata sunt omnia ¹⁸ et coeperunt simul omnes excusare primus dixit ei villam emi et necesse habeo exire et videre illam rogo te habe me excusatum ¹⁹ et alter dixit iuga boum emi quinque et eo probare illa rogo te habe me excusatum ²⁰ et alius dixit uxorem duxi et ideo non possum venire ²¹ et reversus servus nuntiavit haec domino suo tunc iratus pater familias dixit servo suo exi cito in plateas et vicos civitatis et pauperes ac debiles et caecos et claudos introduc huc ²² et ait servus domine factum est ut imperasti et adhuc locus est ²³ et ait dominus servo exi in vias et sepes et conpelle intrare ut impleatur domus mea ²⁴ dico autem vobis quod nemo virorum illorum qui vocati sunt gustabit cenam meam ²⁵ ibant autem turbae multae cum eo et conversus dixit ad illos ²⁶ si quis venit ad me et non odit patrem suum et matrem et uxorem et filios et fratres et sorores adhuc autem et animam suam non potest esse meus discipulus ²⁷ et qui non baiulat crucem suam et venit post me non potest esse meus discipulus ²⁸ quis enim ex vobis volens turrem aedificare non prius sedens conputat sumptus qui necessarii sunt si habet ad perficiendum ²⁹ ne posteaquam posuerit fundamentum et non potuerit perficere omnes qui vident incipiant inludere ei ³⁰ dicentes quia hic homo coepit aedificare et non potuit consummare ³¹ aut qui rex iturus committere bellum adversus alium regem non sedens prius cogitat si possit cum decem milibus occurrere ei qui cum viginti milibus venit ad se ³² alioquin adhuc illo longe agente legationem mittens rogat ea quae pacis sunt ³³ sic ergo omnis ex vobis qui non renuntiat omnibus quae possidet non potest meus esse discipulus ³⁴ bonum est sal si autem sal quoque evanuerit in quo condietur ³⁵ neque in terram neque in sterquilinium utile est sed foras mittetur qui habet aures audiendi audiat

⁴ et dixerunt venite faciamus nobis civitatem et turrem cuius culmen pertingat ad caelum et celebremus nomen nostrum antequam dividamur in universas terras ⁵ descendit autem Dominus ut videret civitatem et turrem quam aedificabant filii Adam ⁶ et dixit ecce unus est populus et unum labium omnibus coeperuntque hoc facere nec desistent a cogitationibus suis donec eas opere conpleant ⁷ venite igitur descendamus et confundamus ibi linguam eorum ut non audiat unusquisque vocem proximi sui ⁸ atque ita divisit eos Dominus ex illo loco in universas terras et cessaverunt aedificare civitatem ⁹ et idcirco vocatum est nomen eius Babel quia ibi confusum est labium universae terrae et inde dispersit eos Dominus super faciem cunctarum regionum

² et dixit obsecro domini declinate in domum pueri vestri et manete ibi lavate pedes vestros et mane proficiscimini in viam vestram qui dixerunt minime sed in platea manebimus ³ conpulit illos oppido ut deverterent ad eum ingressisque domum illius fecit convivium coxit azyma et comederunt

³⁰ tandemque potitus optatis nuptiis amorem sequentis priori praetulit serviens apud eum septem annis aliis ³¹ videns autem Dominus quod despiceret Liam aperuit vulvam eius sorore sterili permanente

⁴ si occurreris bovi inimici tui aut asino erranti reduc ad eum ⁵ si videris asinum odientis te iacere sub onere non pertransibis sed sublevabis cum eo

⁶ si tibi voluerit persuadere frater tuus filius matris tuae aut filius tuus vel filia sive uxor quae est in sinu tuo aut amicus quem diligis ut animam tuam clam dicens eamus et serviamus diis alienis quos ignoras tu et patres tui ⁷ cunctarum in circuitu gentium quae iuxta vel procul sunt ab initio usque ad finem terrae ⁸ non adquiescas ei nec audias neque parcat ei oculus tuus ut miserearis et occultes eum

²⁹ venietque Levites qui aliam non habet partem nec possessionem tecum et peregrinus et pupillus ac vidua qui intra portas tuas sunt et comedent et saturabuntur ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in cunctis operibus manuum tuarum quae feceris

¹¹ et epulaberis coram Domino Deo tuo tu et filius tuus et filia tua et servus tuus et ancilla et Levites qui est intra portas tuas et advena ac pupillus et vidua qui morantur vobiscum in loco quem elegerit Dominus Deus tuus ut habitet nomen eius ibi

¹⁴ et epulaberis in festivitate tua tu et filius tuus et filia et servus tuus et ancilla Levites quoque et advena et pupillus ac vidua qui intra portas tuas sunt

¹⁵ si habuerit homo uxores duas unam dilectam et alteram odiosam genuerintque ex eo liberos et fuerit filius odiosae primogenitus

⁵ cum acceperit homo nuper uxorem non procedet ad bellum nec ei quippiam necessitatis iniungetur publicae sed vacabit absque culpa domui suae ut uno anno laetetur cum uxore sua

¹² quando conpleveris decimam cunctarum frugum tuarum anno decimarum tertio dabis Levitae et advenae et pupillo et viduae ut comedant intra portas tuas et saturentur ¹³ loquerisque in conspectu Domini Dei tui abstuli quod sanctificatum est de domo mea et dedi illud Levitae et advenae pupillo et viduae sicut iussisti mihi non praeterivi mandata tua nec sum oblitus imperii

⁹ qui dixit patri suo et matri suae nescio vos et fratribus suis ignoro illos et nescierunt filios suos hii custodierunt eloquium tuum et pactum tuum servaverunt

¹⁹ dixitque Iosue ad populum non poteritis servire Domino Deus enim sanctus et fortis aemulator est nec ignoscet sceleribus vestris atque peccatis ²⁰ si dimiseritis Dominum et servieritis diis alienis convertet se et adfliget vos atque subvertet postquam vobis praestiterit bona ²¹ dixitque populus ad Iosue nequaquam ita ut loqueris erit sed Domino serviemus ²² et Iosue ad populum testes inquit vos estis quia ipsi elegeritis vobis Dominum ut serviatis ei responderuntque testes ²³ nunc ergo ait auferte deos alienos de medio vestrum et inclinate corda vestra ad Dominum Deum Israhel ²⁴ dixitque populus ad Iosue Domino Deo nostro serviemus oboedientes praeceptis eius

¹² quibus locutus est Samson proponam vobis problema quod si solveritis mihi intra septem dies convivii dabo vobis triginta sindones et totidem tunicas

⁸ suscitat de pulvere egenum et de stercore elevat pauperem ut sedeat cum principibus et solium gloriae teneat Domini enim sunt cardines terrae et posuit super eos orbem

¹⁷ et ait Samuhel nonne cum parvulus esses in oculis tuis caput in tribubus Israhel factus es unxitque te Dominus regem super Israhel

¹² regressi sunt itaque pueri David per viam suam et reversi venerunt et nuntiaverunt ei omnia verba quae dixerat

¹⁹ et partitus est multitudini universae Israhel tam viro quam mulieri singulis collyridam panis unam et assaturam bubulae carnis unam et similam frixam oleo et abiit omnis populus unusquisque in domum suam

¹¹ et respondens rex Israhel ait dicite ei ne glorietur accinctus aeque ut discinctus

³¹ dixeruntque ei servi sui ecce audivimus quod reges domus Israhel clementes sint ponamus itaque saccos in lumbis nostris et funiculos in capitibus nostris et egrediamur ad regem Israhel forsitan salvabit animas nostras ³² accinxerunt saccis lumbos suos et posuerunt funes in capitibus veneruntque ad regem Israhel et dixerunt servus tuus Benadad dicit vivat oro te anima mea et ille ait si adhuc vivit frater meus est ³³ quod acceperunt viri pro omine et festinantes rapuerunt verbum ex ore eius atque dixerunt frater tuus Benadad et dixit eis ite et adducite eum egressus est ergo ad eum Benadad et levavit eum in currum suum ³⁴ qui dixit ei civitates quas tulit pater meus a patre tuo reddam et plateas fac tibi in Damasco sicut fecit pater meus in Samaria et ego foederatus recedam a te pepigit ergo foedus et dimisit eum

⁴ timuerunt illi vehementer et dixerunt ecce duo reges non potuerunt stare coram eo et quomodo nos valebimus resistere ⁵ miserunt ergo praepositus domus et praefectus civitatis et maiores natu et nutricii ad Hieu dicentes servi tui sumus quaecumque iusseris faciemus nec constituemus regem quodcumque tibi placet fac

²⁰ forsitan inisti consilium ut praepares te ad proelium in quo confidis ut audeas rebellare ²¹ an speras in baculo harundineo atque confracto Aegypto super quem si incubuerit homo comminutus ingreditur manum eius et perforabit eam sic est Pharao rex Aegypti omnibus qui confidunt in se ²² quod si dixeritis mihi in Domino Deo nostro habemus fiduciam nonne iste est cuius abstulit Ezechias excelsa et altaria et praecepit Iudae et Hierusalem ante altare hoc adorabitis in Hierusalem

²⁴ Ezechias enim rex Iuda praebuerat multitudini mille tauros et septem milia ovium principes vero dederant populo tauros mille et oves decem milia sanctificata ergo est sacerdotum plurima multitudo

¹⁰ et dixit eis ite comedite pinguia et bibite mulsum et mittite partes ei qui non praeparavit sibi quia sanctus dies Domini est et nolite contristari gaudium enim Domini est fortitudo nostra

¹² abiit itaque omnis populus ut comederet et biberet et mitteret partes et faceret laetitiam magnam quia intellexerant verba quae docuerat eos

⁶ cumque esset ingressus ait illi quid debet fieri viro quem rex honorare desiderat cogitans Aman in corde suo et reputans quod nullum alium rex nisi se vellet honorare ⁷ respondit homo quem rex honorare cupit ⁸ debet indui vestibus regiis et inponi super equum qui de sella regis est et accipere regium diadema super caput suum ⁹ et primus de regis principibus ac tyrannis teneat equum eius et per plateam civitatis incedens clamet ac dicat sic honorabitur quemcumque rex voluerit honorare ¹⁰ dixitque ei rex festina et sumpta stola et equo fac ita ut locutus es Mardocheo Iudaeo qui sedet ante fores palatii cave ne quicquam de his quae locutus es praetermittas ¹¹ tulit itaque Aman stolam et equum indutumque Mardocheum in platea civitatis et inpositum equo praecedebat atque clamabat hoc honore condignus est quemcumque rex voluerit honorare ¹² reversus est Mardocheus ad ianuam palatii et Aman festinavit ire in domum suam lugens et operto capite

¹⁵ quam ob rem elegit suspendium anima mea et mortem ossa mea ¹⁶ desperavi nequaquam ultra iam vivam parce mihi nihil enim sunt dies mei

²⁹ qui enim humiliatus fuerit erit in gloria et qui inclinaverit oculos suos ipse salvabitur

¹³ benedictio perituri super me veniebat et cor viduae consolatus sum

¹⁵ oculus fui caeco et pes claudo ¹⁶ pater eram pauperum et causam quam nesciebam diligentissime investigabam

¹⁶ si negavi quod volebant pauperibus et oculos viduae expectare feci ¹⁷ si comedi buccellam meam solus et non comedit pupillus ex ea ¹⁸ quia ab infantia mea crevit mecum miseratio et de utero matris meae egressa est mecum ¹⁹ si despexi pereuntem eo quod non habuerit indumentum et absque operimento pauperem ²⁰ si non benedixerunt mihi latera eius et de velleribus ovium mearum calefactus est

⁹ et si habes brachium sicut Deus et si voce simili tonas ¹⁰ circumda tibi decorem et in sublime erigere et esto gloriosus et speciosis induere vestibus ¹¹ disperge superbos furore tuo et respiciens omnem arrogantem humilia ¹² respice cunctos superbos et confunde eos et contere impios in loco suo

¹² adorate pure ne forte irascatur et pereatis de via cum exarserit post paululum furor eius beati omnes qui sperant in eum

²⁷ quia tu populum pauperem salvabis et oculos excelsos humiliabis

³² sade considerat impius iustum et quaerit ut occidat eum

⁷ quia lumbi mei repleti sunt ignominia et non est sanitas in carne mea

⁶ et si venerit ut visitet vana loquetur cor eius congregabit iniquitatem sibi et egrediens foras detrahet

⁴ verumtamen Deo retice anima mea ab ipso enim praestolatio mea

⁵ scrutati sunt iniquitates defecerunt scrutantes scrutinio cogitationibus singulorum et corde profundo ⁶ sagittabit ergo eos Deus iaculo repentino inferentur plagae eorum

²⁵ quia ecce qui elongant se a te peribunt perdidisti omnem fornicantem a te ²⁶ mihi autem adpropinquare Deo bonum est posui in Domino Deo spem meam ut narrem omnes adnuntiationes tuas

³ recordatus est misericordiae suae et veritatis suae domui Iacob viderunt omnes fines terrae salutare Dei nostri

⁶ qui replet bonis ornamentum tuum innovabitur sicut aquilae iuventus tua

³ populi tui spontanei erunt in die fortitudinis tuae in montibus sanctis quasi de vulva orietur tibi ros adulescentiae tuae

⁷ suscitans de terra inopem et de stercore elevat pauperem ⁸ ut eum sedere faciat cum principibus cum principibus populi sui

⁷ quia apud Dominum misericordia et multa apud eum redemptio

⁶ quoniam excelsus Dominus et humilem respicit et excelsa de longe cognoscit

²⁰ sapientia foris praedicat in plateis dat vocem suam ²¹ in capite turbarum clamitat in foribus portarum urbis profert verba sua dicens ²² usquequo parvuli diligitis infantiam et stulti ea quae sibi sunt noxia cupiunt et inprudentes odibunt scientiam ²³ convertimini ad correptionem meam en proferam vobis spiritum meum et ostendam verba mea ²⁴ quia vocavi et rennuistis extendi manum meam et non fuit qui aspiceret

²⁴ quia vocavi et rennuistis extendi manum meam et non fuit qui aspiceret ²⁵ despexistis omne consilium meum et increpationes meas neglexistis

²⁵ despexistis omne consilium meum et increpationes meas neglexistis ²⁶ ego quoque in interitu vestro ridebo et subsannabo cum vobis quod timebatis advenerit ²⁷ cum inruerit repentina calamitas et interitus quasi tempestas ingruerit quando venerit super vos tribulatio et angustia ²⁸ tunc invocabunt me et non exaudiam mane consurgent et non invenient me ²⁹ eo quod exosam habuerint disciplinam et timorem Domini non susceperint ³⁰ nec adquieverint consilio meo et detraxerint universae correptioni meae ³¹ comedent igitur fructus viae suae suisque consiliis saturabuntur ³² aversio parvulorum interficiet eos et prosperitas stultorum perdet illos

⁹ honora Dominum de tua substantia et de primitiis omnium frugum tuarum ¹⁰ et implebuntur horrea tua saturitate et vino torcularia redundabunt

³⁵ gloriam sapientes possidebunt stultorum exaltatio ignominia

¹ numquid non sapientia clamitat et prudentia dat vocem suam ² in summis excelsisque verticibus super viam in mediis semitis stans ³ iuxta portas civitatis in ipsis foribus loquitur dicens ⁴ o viri ad vos clamito et vox mea ad filios hominum

¹ sapientia aedificavit sibi domum excidit columnas septem

¹ sapientia aedificavit sibi domum excidit columnas septem ² immolavit victimas suas miscuit vinum et proposuit mensam suam

² immolavit victimas suas miscuit vinum et proposuit mensam suam ³ misit ancillas suas ut vocarent ad arcem et ad moenia civitatis

³ misit ancillas suas ut vocarent ad arcem et ad moenia civitatis ⁴ si quis est parvulus veniat ad me et insipientibus locuta est

⁴ si quis est parvulus veniat ad me et insipientibus locuta est ⁵ venite comedite panem meum et bibite vinum quod miscui vobis

² ubi fuerit superbia ibi erit et contumelia ubi autem humilitas ibi et sapientia

²⁰ etiam proximo suo pauper odiosus erit amici vero divitum multi

³¹ qui calumniatur egentem exprobrat factori eius honorat autem eum qui miseretur pauperis

³³ timor Domini disciplina sapientiae et gloriam praecedit humilitas

¹⁸ contritionem praecedit superbia et ante ruinam exaltatur spiritus

¹² antequam conteratur exaltatur cor hominis et antequam glorificetur humiliatur

¹⁷ feneratur Domino qui miseretur pauperis et vicissitudinem suam reddet ei

¹⁸ cogitationes consiliis roborantur et gubernaculis tractanda sunt bella

¹⁶ qui calumniatur pauperem ut augeat divitias suas dabit ipse ditiori et egebit

⁷ quoniam in similitudinem arioli et coniectoris aestimat quod ignorat comede et bibe dicet tibi et mens eius non est tecum

²⁷ praepara foris opus tuum et diligenter exerce agrum tuum ut postea aedifices domum tuam

⁶ ne gloriosus appareas coram rege et in loco magnorum ne steteris ⁷ melius est enim ut dicatur tibi ascende huc quam ut humilieris coram principe ⁸ quae viderunt oculi tui ne proferas in iurgio cito ne postea emendare non possis cum dehonestaveris amicum tuum

²³ superbum sequitur humilitas et humilem spiritu suscipiet gloria

⁶ date siceram maerentibus et vinum his qui amaro sunt animo ⁷ bibant ut obliviscantur egestatis suae et doloris non recordentur amplius

¹⁷ et idcirco taeduit me vitae meae videntem mala esse universa sub sole et cuncta vanitatem atque adflictionem spiritus ¹⁸ rursum detestatus sum omnem industriam meam quae sub sole studiosissime laboravi habiturus heredem post me ¹⁹ quem ignoro utrum sapiens an stultus futurus sit et dominabitur in laboribus meis quibus desudavi et sollicitus fui et est quicquam tam vanum

¹ veniat dilectus meus in hortum suum et comedat fructum pomorum suorum veni in hortum meum soror mea sponsa messui murram meam cum aromatibus meis comedi favum cum melle meo bibi vinum meum cum lacte meo comedite amici bibite et inebriamini carissimi

¹¹ oculi sublimis hominis humiliati sunt et incurvabitur altitudo virorum exaltabitur autem Dominus solus in die illa

¹⁷ et incurvabitur sublimitas hominum et humiliabitur altitudo virorum et elevabitur Dominus solus in die illa

¹⁰ in die illa radix Iesse qui stat in signum populorum ipsum gentes deprecabuntur et erit sepulchrum eius gloriosum

²⁴ in die illa erit Israhel tertius Aegyptio et Assyrio benedictio in medio terrae ²⁵ cui benedixit Dominus exercituum dicens benedictus populus meus Aegypti et opus manuum mearum Assyrio hereditas autem mea Israhel

⁶ et faciet Dominus exercituum omnibus populis in monte hoc convivium pinguium convivium vindemiae pinguium medullatorum vindemiae defecatae ⁷ et praecipitabit in monte isto faciem vinculi conligati super omnes populos et telam quam orditus est super universas nationes

¹³ et erit in die illa clangetur in tuba magna et venient qui perditi fuerant de terra Assyriorum et qui eiecti erant in terra Aegypti et adorabunt Dominum in monte sancto in Hierusalem

¹² cui dixit haec requies reficite lassum et hoc est meum refrigerium et noluerunt audire ¹³ et erit eis verbum Domini manda remanda manda remanda expecta reexpecta expecta reexpecta modicum ibi modicum ibi ut vadant et cadant retrorsum et conterantur et inlaqueentur et capiantur

¹¹ et erit vobis visio omnium sicut verba libri signati quem cum dederint scienti litteras dicent lege istum et respondebit non possum signatus est enim ¹² et dabitur liber nescienti litteras diceturque ei lege et respondebit nescio litteras

²⁰ quoniam defecit qui praevalebat consummatus est inlusor et succisi sunt omnes qui vigilabant super iniquitatem ²¹ qui peccare faciebant homines in verbo et arguentem in porta subplantabant et declinaverunt frustra a iusto

²³ laxati sunt funiculi tui sed non praevalebunt sic erit malus tuus ut dilatare signum non queas tunc dividentur spolia praedarum multarum claudi diripient rapinam

⁶ tunc saliet sicut cervus claudus et aperta erit lingua mutorum quia scissae sunt in deserto aquae et torrentes in solitudine

⁵ et nunc dicit Dominus formans me ex utero servum sibi ut reducam Iacob ad eum et Israhel non congregabitur et glorificatus sum in oculis Domini et Deus meus factus est fortitudo mea ⁶ et dixit parum est ut sis mihi servus ad suscitandas tribus Iacob et feces Israhel convertendas dedi te in lucem gentium ut sis salus mea usque ad extremum terrae

¹ o omnes sitientes venite ad aquas et qui non habetis argentum properate emite et comedite venite emite absque argento et absque ulla commutatione vinum et lac ² quare adpenditis argentum non in panibus et laborem vestrum non in saturitate audite audientes me et comedite bonum et delectabitur in crassitudine anima vestra ³ inclinate aurem vestram et venite ad me audite et vivet anima vestra et feriam vobis pactum sempiternum misericordias David fideles ⁴ ecce testem populis dedi eum ducem ac praeceptorem gentibus ⁵ ecce gentem quam nesciebas vocabis et gentes quae non cognoverunt te ad te current propter Dominum Deum tuum et Sanctum Israhel quia glorificavit te ⁶ quaerite Dominum dum inveniri potest invocate eum dum prope est ⁷ derelinquat impius viam suam et vir iniquus cogitationes suas et revertatur ad Dominum et miserebitur eius et ad Deum nostrum quoniam multus est ad ignoscendum

¹⁵ quia haec dicit Excelsus et Sublimis habitans aeternitatem et sanctum nomen eius in excelso et in sancto habitans et cum contrito et humili spiritu ut vivificet spiritum humilium et vivificet cor contritorum

⁷ frange esurienti panem tuum et egenos vagosque induc in domum tuam cum videris nudum operi eum et carnem tuam ne despexeris

¹⁰ cum effuderis esurienti animam tuam et animam adflictam repleveris orietur in tenebris lux tua et tenebrae tuae erunt sicut meridies

¹⁴ et venient ad te curvi filii eorum qui humiliaverunt te et adorabunt vestigia pedum tuorum omnes qui detrahebant tibi et vocabunt te civitatem Domini Sion Sancti Israhel

¹⁹ et ponam in eis signum et mittam ex eis qui salvati fuerint ad gentes in mari in Africa in Lydia tenentes sagittam in Italiam et Graeciam ad insulas longe ad eos qui non audierunt de me et non viderunt gloriam meam et adnuntiabunt gloriam meam gentibus ²⁰ et adducent omnes fratres vestros de cunctis gentibus donum Domino in equis et in quadrigis et in lecticis et in mulis et in carrucis ad montem sanctum meum Hierusalem dicit Dominus quomodo si inferant filii Israhel munus in vase mundo in domum Domini

¹ circuite vias Hierusalem et aspicite et considerate et quaerite in plateis eius an inveniatis virum facientem iudicium et quaerentem fidem et propitius ero eius

⁴ ego autem dixi forsitan pauperes sunt et stulti ignorantes viam Domini iudicium Dei sui ⁵ ibo igitur ad optimates et loquar eis ipsi enim cognoverunt viam Domini iudicium Dei sui et ecce magis hii simul confregerunt iugum ruperunt vincula

¹⁰ cui loquar et quem contestabor ut audiant ecce incircumcisae aures eorum et audire non possunt ecce verbum Domini factum est eis in obprobrium et non suscipient illud

¹⁶ haec dicit Dominus state super vias et videte et interrogate de semitis antiquis quae sit via bona et ambulate in ea et invenietis refrigerium animabus vestris et dixerunt non ambulabimus ¹⁷ et constitui super vos speculatores audite vocem tubae et dixerunt non audiemus

¹⁰ audivi enim contumelias multorum et terrorem in circuitu persequimini et persequamur eum ab omnibus viris qui erant pacifici mei et custodientes latus meum si quo modo decipiatur et praevaleamus adversus eum et consequamur ultionem ex eo ¹¹ Dominus autem mecum est quasi bellator fortis idcirco qui persequuntur me cadent et infirmi erunt confundentur vehementer quia non intellexerunt obprobrium sempiternum quod numquam delebitur

¹² et venient et laudabunt in monte Sion et confluent ad bona Domini super frumento et vino et oleo et fetu pecorum et armentorum eritque anima eorum quasi hortus inriguus et ultra non esurient ¹³ tunc laetabitur virgo in choro iuvenes et senes simul et convertam luctum eorum in gaudium et consolabor eos et laetificabo a dolore suo ¹⁴ et inebriabo animam sacerdotum pinguedine et populus meus bonis meis adimplebitur ait Dominus

² fili hominis propone enigma et narra parabolam ad domum Israhel

² fili hominis dic principi Tyri haec dicit Dominus Deus eo quod elevatum est cor tuum et dixisti Deus ego sum et in cathedra Dei sedi in corde maris cum sis homo et non Deus et dedisti cor tuum quasi cor Dei ³ ecce sapientior es tu Danihele omne secretum non est absconditum a te ⁴ in sapientia et prudentia tua fecisti tibi fortitudinem et adquisisti aurum et argentum in thesauris tuis ⁵ in multitudine sapientiae tuae et in negotiatione tua multiplicasti tibi fortitudinem et elevatum est cor tuum in robore tuo ⁶ propterea haec dicit Dominus Deus eo quod elevatum est cor tuum quasi cor Dei ⁷ idcirco ecce ego adducam super te alienos robustissimos gentium et nudabunt gladios suos super pulchritudinem sapientiae tuae et polluent decorem tuum ⁸ interficient et detrahent te et morieris interitu occisorum in corde maris ⁹ numquid dicens loqueris Deus ego sum coram interficientibus te cum sis homo et non Deus in manu occidentium te ¹⁰ morte incircumcisorum morieris in manu alienorum quia ego locutus sum ait Dominus Deus

²⁴ haec est interpretatio sententiae Altissimi quae pervenit super dominum meum regem

³⁰ responditque rex et ait nonne haec est Babylon magna quam ego aedificavi in domum regni in robore fortitudinis meae et in gloria decoris mei ³¹ cum adhuc sermo esset in ore regis vox de caelo ruit tibi dicitur Nabuchodonosor rex regnum transiit a te ³² et ab hominibus te eicient et cum bestiis feris erit habitatio tua faenum quasi bos comedes et septem tempora mutabuntur super te donec scias quod dominetur Excelsus in regno hominum et cuicumque voluerit det illud ³³ eadem hora sermo conpletus est super Nabuchodonosor ex hominibus abiectus est et faenum ut bos comedit et rore caeli corpus eius infectum est donec capilli eius in similitudinem aquilarum crescerent et ungues eius quasi avium ³⁴ igitur post finem dierum ego Nabuchodonosor oculos meos ad caelum levavi et sensus meus redditus est mihi et Altissimo benedixi et viventem in sempiternum laudavi et glorificavi quia potestas eius potestas sempiterna et regnum eius in generationem et generationem

² et multi de his qui dormiunt in terrae pulvere evigilabunt alii in vitam aeternam et alii in obprobrium ut videant semper ³ qui autem docti fuerint fulgebunt quasi splendor firmamenti et qui ad iustitiam erudiunt multos quasi stellae in perpetuas aeternitates

⁵ loquere ad omnem populum terrae et ad sacerdotes dicens cum ieiunaretis et plangeretis in quinto et septimo per hos septuaginta annos numquid ieiunium ieiunastis mihi ⁶ et cum comedistis et cum bibistis numquid non vobis comedistis et vobismet ipsis bibistis ⁷ numquid non sunt verba quae locutus est Dominus in manu prophetarum priorum cum adhuc Hierusalem habitaretur et esset opulenta ipsa et urbes in circuitu eius et ad austrum et in campestribus habitaretur

⁷ et erunt quasi fortes Ephraim et laetabitur cor eorum quasi a vino et filii eorum videbunt et laetabuntur et exultabit cor eorum in Domino

⁷ et pascam pecus occisionis propter hoc o pauperes gregis et adsumpsi mihi duas virgas unam vocavi Decorem et alteram vocavi Funiculos et pavi gregem

¹¹ et in irritum deductum est in die illa et cognoverunt sic pauperes gregis qui custodiunt mihi quia verbum Domini est

⁸ et erit in die illa exibunt aquae vivae de Hierusalem medium earum ad mare orientale et medium earum ad mare novissimum in aestate et in hieme erunt ⁹ et erit Dominus rex super omnem terram in die illa erit Dominus unus et erit nomen eius unum

² dilexi vos dicit Dominus et dixistis in quo dilexisti nos nonne frater erat Esau Iacob dicit Dominus et dilexi Iacob ³ Esau autem odio habui et posui montes eius in solitudinem et hereditatem eius in dracones deserti

¹¹ ab ortu enim solis usque ad occasum magnum est nomen meum in gentibus et in omni loco sacrificatur et offertur nomini meo oblatio munda quia magnum nomen meum in gentibus dicit Dominus exercituum

¹ in diebus autem illis venit Iohannes Baptista praedicans in deserto Iudaeae ² et dicens paenitentiam agite adpropinquavit enim regnum caelorum ³ hic est enim qui dictus est per Esaiam prophetam dicentem vox clamantis in deserto parate viam Domini rectas facite semitas eius ⁴ ipse autem Iohannes habebat vestimentum de pilis camelorum et zonam pelliciam circa lumbos suos esca autem eius erat lucustae et mel silvestre ⁵ tunc exiebat ad eum Hierosolyma et omnis Iudaea et omnis regio circa Iordanen ⁶ et baptizabantur in Iordane ab eo confitentes peccata sua ⁷ videns autem multos Pharisaeorum et Sadducaeorum venientes ad baptismum suum dixit eis progenies viperarum quis demonstravit vobis fugere a futura ira ⁸ facite ergo fructum dignum paenitentiae ⁹ et ne velitis dicere intra vos patrem habemus Abraham dico enim vobis quoniam potest Deus de lapidibus istis suscitare filios Abrahae ¹⁰ iam enim securis ad radicem arborum posita est omnis ergo arbor quae non facit fructum bonum exciditur et in ignem mittitur ¹¹ ego quidem vos baptizo in aqua in paenitentiam qui autem post me venturus est fortior me est cuius non sum dignus calciamenta portare ipse vos baptizabit in Spiritu Sancto et igni ¹² cuius ventilabrum in manu sua et permundabit aream suam et congregabit triticum suum in horreum paleas autem conburet igni inextinguibili

¹³ vos estis sal terrae quod si sal evanuerit in quo sallietur ad nihilum valet ultra nisi ut mittatur foras et conculcetur ab hominibus

²⁵ esto consentiens adversario tuo cito dum es in via cum eo ne forte tradat te adversarius iudici et iudex tradat te ministro et in carcerem mittaris

⁴⁶ si enim diligatis eos qui vos diligunt quam mercedem habebitis nonne et publicani hoc faciunt

¹ adtendite ne iustitiam vestram faciatis coram hominibus ut videamini ab eis alioquin mercedem non habebitis apud Patrem vestrum qui in caelis est ² cum ergo facies elemosynam noli tuba canere ante te sicut hypocritae faciunt in synagogis et in vicis ut honorificentur ab hominibus amen dico vobis receperunt mercedem suam ³ te autem faciente elemosynam nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua ⁴ ut sit elemosyna tua in abscondito et Pater tuus qui videt in abscondito reddet tibi

⁴ ut sit elemosyna tua in abscondito et Pater tuus qui videt in abscondito reddet tibi

¹⁶ cum autem ieiunatis nolite fieri sicut hypocritae tristes demoliuntur enim facies suas ut pareant hominibus ieiunantes amen dico vobis quia receperunt mercedem suam ¹⁷ tu autem cum ieiunas ungue caput tuum et faciem tuam lava ¹⁸ ne videaris hominibus ieiunans sed Patri tuo qui est in abscondito et Pater tuus qui videt in abscondito reddet tibi

²⁷ et descendit pluvia et venerunt flumina et flaverunt venti et inruerunt in domum illam et cecidit et fuit ruina eius magna

¹¹ dico autem vobis quod multi ab oriente et occidente venient et recumbent cum Abraham et Isaac et Iacob in regno caelorum

²⁰ et dicit ei Iesus vulpes foveas habent et volucres caeli tabernacula Filius autem hominis non habet ubi caput reclinet

¹ et convocatis duodecim discipulis suis dedit illis potestatem spirituum inmundorum ut eicerent eos et curarent omnem languorem et omnem infirmitatem ² duodecim autem apostolorum nomina sunt haec primus Simon qui dicitur Petrus et Andreas frater eius ³ Iacobus Zebedaei et Iohannes frater eius Philippus et Bartholomeus Thomas et Mattheus publicanus et Iacobus Alphei et Thaddeus ⁴ Simon Cananeus et Iudas Scariotes qui et tradidit eum

²² et eritis odio omnibus propter nomen meum qui autem perseveraverit in finem hic salvus erit

³⁷ qui amat patrem aut matrem plus quam me non est me dignus et qui amat filium aut filiam super me non est me dignus ³⁸ et qui non accipit crucem suam et sequitur me non est me dignus

⁴¹ qui recipit prophetam in nomine prophetae mercedem prophetae accipiet et qui recipit iustum in nomine iusti mercedem iusti accipiet ⁴² et quicumque potum dederit uni ex minimis istis calicem aquae frigidae tantum in nomine discipuli amen dico vobis non perdet mercedem suam

⁵ caeci vident claudi ambulant leprosi mundantur surdi audiunt mortui resurgunt pauperes evangelizantur

¹⁵ qui habet aures audiendi audiat

²⁷ omnia mihi tradita sunt a Patre meo et nemo novit Filium nisi Pater neque Patrem quis novit nisi Filius et cui voluerit Filius revelare ²⁸ venite ad me omnes qui laboratis et onerati estis et ego reficiam vos

²⁸ venite ad me omnes qui laboratis et onerati estis et ego reficiam vos ²⁹ tollite iugum meum super vos et discite a me quia mitis sum et humilis corde et invenietis requiem animabus vestris

² Pharisaei autem videntes dixerunt ei ecce discipuli tui faciunt quod non licet eis facere sabbatis

¹⁰ et ecce homo manum habens aridam et interrogabant eum dicentes si licet sabbatis curare ut accusarent eum ¹¹ ipse autem dixit illis quis erit ex vobis homo qui habeat ovem unam et si ceciderit haec sabbatis in foveam nonne tenebit et levabit eam ¹² quanto magis melior est homo ove itaque licet sabbatis benefacere

⁹ qui habet aures audiendi audiat

²¹ non habet autem in se radicem sed est temporalis facta autem tribulatione et persecutione propter verbum continuo scandalizatur

³⁴ haec omnia locutus est Iesus in parabolis ad turbas et sine parabolis non loquebatur eis

¹⁴ et exiens vidit turbam multam et misertus est eius et curavit languidos eorum ¹⁵ vespere autem facto accesserunt ad eum discipuli eius dicentes desertus est locus et hora iam praeteriit dimitte turbas ut euntes in castella emant sibi escas ¹⁶ Iesus autem dixit eis non habent necesse ire date illis vos manducare ¹⁷ responderunt ei non habemus hic nisi quinque panes et duos pisces ¹⁸ qui ait eis adferte illos mihi huc ¹⁹ et cum iussisset turbam discumbere supra faenum acceptis quinque panibus et duobus piscibus aspiciens in caelum benedixit et fregit et dedit discipulis panes discipuli autem turbis ²⁰ et manducaverunt omnes et saturati sunt et tulerunt reliquias duodecim cofinos fragmentorum plenos ²¹ manducantium autem fuit numerus quinque milia virorum exceptis mulieribus et parvulis

¹² tunc accedentes discipuli eius dixerunt ei scis quia Pharisaei audito verbo scandalizati sunt

³² Iesus autem convocatis discipulis suis dixit misereor turbae quia triduo iam perseverant mecum et non habent quod manducent et dimittere eos ieiunos nolo ne deficiant in via ³³ et dicunt ei discipuli unde ergo nobis in deserto panes tantos ut saturemus turbam tantam ³⁴ et ait illis Iesus quot panes habetis at illi dixerunt septem et paucos pisciculos ³⁵ et praecepit turbae ut discumberet super terram ³⁶ et accipiens septem panes et pisces et gratias agens fregit et dedit discipulis suis et discipuli dederunt populo ³⁷ et comederunt omnes et saturati sunt et quod superfuit de fragmentis tulerunt septem sportas plenas ³⁸ erant autem qui manducaverant quattuor milia hominum extra parvulos et mulieres ³⁹ et dimissa turba ascendit in naviculam et venit in fines Magedan

²⁴ tunc Iesus dixit discipulis suis si quis vult post me venire abneget semet ipsum et tollat crucem suam et sequatur me ²⁵ qui enim voluerit animam suam salvam facere perdet eam qui autem perdiderit animam suam propter me inveniet eam ²⁶ quid enim prodest homini si mundum universum lucretur animae vero suae detrimentum patiatur aut quam dabit homo commutationem pro anima sua

³¹ videntes autem conservi eius quae fiebant contristati sunt valde et venerunt et narraverunt domino suo omnia quae facta erant

²² respondens autem Iesus dixit nescitis quid petatis potestis bibere calicem quem ego bibiturus sum dicunt ei possumus ²³ ait illis calicem quidem meum bibetis sedere autem ad dexteram meam et sinistram non est meum dare vobis sed quibus paratum est a Patre meo

²⁵ baptismum Iohannis unde erat e caelo an ex hominibus at illi cogitabant inter se dicentes si dixerimus e caelo dicet nobis quare ergo non credidistis illi ²⁶ si autem dixerimus ex hominibus timemus turbam omnes enim habent Iohannem sicut prophetam ²⁷ et respondentes Iesu dixerunt nescimus ait illis et ipse nec ego dico vobis in qua potestate haec facio ²⁸ quid autem vobis videtur homo habebat duos filios et accedens ad primum dixit fili vade hodie operare in vinea mea ²⁹ ille autem respondens ait nolo postea autem paenitentia motus abiit ³⁰ accedens autem ad alterum dixit similiter at ille respondens ait eo domine et non ivit ³¹ quis ex duobus fecit voluntatem patris dicunt novissimus dicit illis Iesus amen dico vobis quia publicani et meretrices praecedunt vos in regno Dei

⁴³ ideo dico vobis quia auferetur a vobis regnum Dei et dabitur genti facienti fructus eius

² simile factum est regnum caelorum homini regi qui fecit nuptias filio suo ³ et misit servos suos vocare invitatos ad nuptias et nolebant venire

³ et misit servos suos vocare invitatos ad nuptias et nolebant venire ⁴ iterum misit alios servos dicens dicite invitatis ecce prandium meum paravi tauri mei et altilia occisa et omnia parata venite ad nuptias

⁴ iterum misit alios servos dicens dicite invitatis ecce prandium meum paravi tauri mei et altilia occisa et omnia parata venite ad nuptias ⁵ illi autem neglexerunt et abierunt alius in villam suam alius vero ad negotiationem suam

⁵ illi autem neglexerunt et abierunt alius in villam suam alius vero ad negotiationem suam ⁶ reliqui vero tenuerunt servos eius et contumelia adfectos occiderunt

⁶ reliqui vero tenuerunt servos eius et contumelia adfectos occiderunt ⁷ rex autem cum audisset iratus est et missis exercitibus suis perdidit homicidas illos et civitatem illorum succendit

⁷ rex autem cum audisset iratus est et missis exercitibus suis perdidit homicidas illos et civitatem illorum succendit ⁸ tunc ait servis suis nuptiae quidem paratae sunt sed qui invitati erant non fuerunt digni

⁸ tunc ait servis suis nuptiae quidem paratae sunt sed qui invitati erant non fuerunt digni

⁸ tunc ait servis suis nuptiae quidem paratae sunt sed qui invitati erant non fuerunt digni ⁹ ite ergo ad exitus viarum et quoscumque inveneritis vocate ad nuptias

⁹ ite ergo ad exitus viarum et quoscumque inveneritis vocate ad nuptias ¹⁰ et egressi servi eius in vias congregaverunt omnes quos invenerunt malos et bonos et impletae sunt nuptiae discumbentium

¹⁰ et egressi servi eius in vias congregaverunt omnes quos invenerunt malos et bonos et impletae sunt nuptiae discumbentium

¹⁰ et egressi servi eius in vias congregaverunt omnes quos invenerunt malos et bonos et impletae sunt nuptiae discumbentium ¹¹ intravit autem rex ut videret discumbentes et vidit ibi hominem non vestitum veste nuptiali ¹² et ait illi amice quomodo huc intrasti non habens vestem nuptialem at ille obmutuit ¹³ tunc dixit rex ministris ligatis pedibus eius et manibus mittite eum in tenebras exteriores ibi erit fletus et stridor dentium ¹⁴ multi autem sunt vocati pauci vero electi

³⁵ et interrogavit eum unus ex eis legis doctor temptans eum

⁴⁶ et nemo poterat respondere ei verbum neque ausus fuit quisquam ex illa die eum amplius interrogare

⁶ amant autem primos recubitus in cenis et primas cathedras in synagogis

¹² qui autem se exaltaverit humiliabitur et qui se humiliaverit exaltabitur

³⁸ ecce relinquitur vobis domus vestra deserta ³⁹ dico enim vobis non me videbitis amodo donec dicatis benedictus qui venit in nomine Domini

³⁸ sicut enim erant in diebus ante diluvium comedentes et bibentes nubentes et nuptum tradentes usque ad eum diem quo introivit in arcam Noe ³⁹ et non cognoverunt donec venit diluvium et tulit omnes ita erit et adventus Filii hominis

¹⁰ dum autem irent emere venit sponsus et quae paratae erant intraverunt cum eo ad nuptias et clausa est ianua

³⁴ tunc dicet rex his qui a dextris eius erunt venite benedicti Patris mei possidete paratum vobis regnum a constitutione mundi ³⁵ esurivi enim et dedistis mihi manducare sitivi et dedistis mihi bibere hospes eram et collexistis me ³⁶ nudus et operuistis me infirmus et visitastis me in carcere eram et venistis ad me ³⁷ tunc respondebunt ei iusti dicentes Domine quando te vidimus esurientem et pavimus sitientem et dedimus tibi potum ³⁸ quando autem te vidimus hospitem et colleximus te aut nudum et cooperuimus ³⁹ aut quando te vidimus infirmum aut in carcere et venimus ad te ⁴⁰ et respondens rex dicet illis amen dico vobis quamdiu fecistis uni de his fratribus meis minimis mihi fecistis

³ tunc videns Iudas qui eum tradidit quod damnatus esset paenitentia ductus rettulit triginta argenteos principibus sacerdotum et senioribus ⁴ dicens peccavi tradens sanguinem iustum at illi dixerunt quid ad nos tu videris ⁵ et proiectis argenteis in templo recessit et abiens laqueo se suspendit ⁶ principes autem sacerdotum acceptis argenteis dixerunt non licet mittere eos in corbanan quia pretium sanguinis est ⁷ consilio autem inito emerunt ex illis agrum figuli in sepulturam peregrinorum ⁸ propter hoc vocatus est ager ille Acheldemach ager sanguinis usque in hodiernum diem

¹⁹ euntes ergo docete omnes gentes baptizantes eos in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ²⁰ docentes eos servare omnia quaecumque mandavi vobis et ecce ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad consummationem saeculi

² et observabant eum si sabbatis curaret ut accusarent illum

⁴ et dicit eis licet sabbatis bene facere an male animam salvam facere an perdere at illi tacebant

³⁴ et convocata turba cum discipulis suis dixit eis si quis vult post me sequi deneget se ipsum et tollat crucem suam et sequatur me ³⁵ qui enim voluerit animam suam salvam facere perdet eam qui autem perdiderit animam suam propter me et evangelium salvam eam faciet ³⁶ quid enim proderit homini si lucretur mundum totum et detrimentum faciat animae suae ³⁷ aut quid dabit homo commutationem pro anima sua

⁴⁹ omnis enim igne sallietur et omnis victima sallietur ⁵⁰ bonum est sal quod si sal insulsum fuerit in quo illud condietis habete in vobis sal et pacem habete inter vos

²¹ Iesus autem intuitus eum dilexit eum et dixit illi unum tibi deest vade quaecumque habes vende et da pauperibus et habebis thesaurum in caelo et veni sequere me

³⁸ et dicebat eis in doctrina sua cavete a scribis qui volunt in stolis ambulare et salutari in foro ³⁹ et in primis cathedris sedere in synagogis et primos discubitus in cenis

²¹ et angariaverunt praetereuntem quempiam Simonem Cyreneum venientem de villa patrem Alexandri et Rufi ut tolleret crucem eius

¹⁵ et dixit eis euntes in mundum universum praedicate evangelium omni creaturae ¹⁶ qui crediderit et baptizatus fuerit salvus erit qui vero non crediderit condemnabitur

⁵¹ fecit potentiam in brachio suo dispersit superbos mente cordis sui

⁵³ esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes

⁴ sicut scriptum est in libro sermonum Esaiae prophetae vox clamantis in deserto parate viam Domini rectas facite semitas eius ⁵ omnis vallis implebitur et omnis mons et collis humiliabitur et erunt prava in directa et aspera in vias planas ⁶ et videbit omnis caro salutare Dei

¹¹ et subductis ad terram navibus relictis omnibus secuti sunt illum

²⁸ et relictis omnibus surgens secutus est eum

⁷ observabant autem scribae et Pharisaei si in sabbato curaret ut invenirent accusare illum

⁹ ait autem ad illos Iesus interrogo vos si licet sabbato bene facere an male animam salvam facere an perdere

³² et si diligitis eos qui vos diligunt quae vobis est gratia nam et peccatores diligentes se diligunt ³³ et si benefeceritis his qui vobis benefaciunt quae vobis est gratia siquidem et peccatores hoc faciunt ³⁴ et si mutuum dederitis his a quibus speratis recipere quae gratia est vobis nam et peccatores peccatoribus fenerantur ut recipiant aequalia ³⁵ verumtamen diligite inimicos vestros et benefacite et mutuum date nihil desperantes et erit merces vestra multa et eritis filii Altissimi quia ipse benignus est super ingratos et malos ³⁶ estote ergo misericordes sicut et Pater vester misericors est

²² et respondens dixit illis euntes nuntiate Iohanni quae vidistis et audistis quia caeci vident claudi ambulant leprosi mundantur surdi audiunt mortui resurgunt pauperes evangelizantur ²³ et beatus est quicumque non fuerit scandalizatus in me

³⁴ venit Filius hominis manducans et bibens et dicitis ecce homo devorator et bibens vinum amicus publicanorum et peccatorum ³⁵ et iustificata est sapientia ab omnibus filiis suis ³⁶ rogabat autem illum quidam de Pharisaeis ut manducaret cum illo et ingressus domum Pharisaei discubuit

⁸ et aliud cecidit in terram bonam et ortum fecit fructum centuplum haec dicens clamabat qui habet aures audiendi audiat

¹⁴ quod autem in spinis cecidit hii sunt qui audierunt et a sollicitudinibus et divitiis et voluptatibus vitae euntes suffocantur et non referunt fructum

¹ convocatis autem duodecim apostolis dedit illis virtutem et potestatem super omnia daemonia et ut languores curarent ² et misit illos praedicare regnum Dei et sanare infirmos ³ et ait ad illos nihil tuleritis in via neque virgam neque peram neque panem neque pecuniam neque duas tunicas habeatis ⁴ et in quamcumque domum intraveritis ibi manete et inde ne exeatis ⁵ et quicumque non receperint vos exeuntes de civitate illa etiam pulverem pedum vestrorum excutite in testimonium supra illos

¹⁰ et reversi apostoli narraverunt illi quaecumque fecerunt et adsumptis illis secessit seorsum in locum desertum qui est Bethsaida

²³ dicebat autem ad omnes si quis vult post me venire abneget se ipsum et tollat crucem suam cotidie et sequatur me ²⁴ qui enim voluerit animam suam salvam facere perdet illam nam qui perdiderit animam suam propter me salvam faciet illam ²⁵ quid enim proficit homo si lucretur universum mundum se autem ipsum perdat et detrimentum sui faciat

⁴⁴ stupebant autem omnes in magnitudine Dei omnibusque mirantibus in omnibus quae faciebat dixit ad discipulos suos ponite vos in cordibus vestris sermones istos Filius enim hominis futurum est ut tradatur in manus hominum

¹ post haec autem designavit Dominus et alios septuaginta duos et misit illos binos ante faciem suam in omnem civitatem et locum quo erat ipse venturus ² et dicebat illis messis quidem multa operarii autem pauci rogate ergo Dominum messis ut mittat operarios in messem ³ ite ecce ego mitto vos sicut agnos inter lupos ⁴ nolite portare sacculum neque peram neque calciamenta et neminem per viam salutaveritis ⁵ in quamcumque domum intraveritis primum dicite pax huic domui ⁶ et si ibi fuerit filius pacis requiescet super illam pax vestra sin autem ad vos revertetur ⁷ in eadem autem domo manete edentes et bibentes quae apud illos sunt dignus enim est operarius mercede sua nolite transire de domo in domum ⁸ et in quamcumque civitatem intraveritis et susceperint vos manducate quae adponuntur vobis ⁹ et curate infirmos qui in illa sunt et dicite illis adpropinquavit in vos regnum Dei ¹⁰ in quamcumque civitatem intraveritis et non receperint vos exeuntes in plateas eius dicite ¹¹ etiam pulverem qui adhesit nobis de civitate vestra extergimus in vos tamen hoc scitote quia adpropinquavit regnum Dei ¹² dico vobis quia Sodomis in die illa remissius erit quam illi civitati

³⁷ et cum loqueretur rogavit illum quidam Pharisaeus ut pranderet apud se et ingressus recubuit

⁴¹ verumtamen quod superest date elemosynam et ecce omnia munda sunt vobis

⁴³ vae vobis Pharisaeis quia diligitis primas cathedras in synagogis et salutationes in foro ⁴⁴ vae vobis quia estis ut monumenta quae non parent et homines ambulantes supra nesciunt ⁴⁵ respondens autem quidam ex legis peritis ait illi magister haec dicens etiam nobis contumeliam facis

⁵³ cum haec ad illos diceret coeperunt Pharisaei et legis periti graviter insistere et os eius opprimere de multis ⁵⁴ insidiantes et quaerentes capere aliquid ex ore eius ut accusarent eum

¹ multis autem turbis circumstantibus ita ut se invicem conculcarent coepit dicere ad discipulos suos adtendite a fermento Pharisaeorum quae est hypocrisis

³⁷ beati servi illi quos cum venerit dominus invenerit vigilantes amen dico vobis quod praecinget se et faciet illos discumbere et transiens ministrabit illis

⁵⁸ cum autem vadis cum adversario tuo ad principem in via da operam liberari ab illo ne forte trahat te apud iudicem et iudex tradat te exactori et exactor mittat te in carcerem

¹⁴ respondens autem archisynagogus indignans quia sabbato curasset Iesus dicebat turbae sex dies sunt in quibus oportet operari in his ergo venite et curamini et non in die sabbati ¹⁵ respondit autem ad illum Dominus et dixit hypocritae unusquisque vestrum sabbato non solvit bovem suum aut asinum a praesepio et ducit adaquare

¹⁵ respondit autem ad illum Dominus et dixit hypocritae unusquisque vestrum sabbato non solvit bovem suum aut asinum a praesepio et ducit adaquare ¹⁶ hanc autem filiam Abrahae quam alligavit Satanas ecce decem et octo annis non oportuit solvi a vinculo isto die sabbati ¹⁷ et cum haec diceret erubescebant omnes adversarii eius et omnis populus gaudebat in universis quae gloriose fiebant ab eo

²⁹ et venient ab oriente et occidente et aquilone et austro et accumbent in regno Dei

¹³ sed cum facis convivium voca pauperes debiles claudos caecos

¹⁶ at ipse dixit ei homo quidam fecit cenam magnam et vocavit multos ¹⁷ et misit servum suum hora cenae dicere invitatis ut venirent quia iam parata sunt omnia ¹⁸ et coeperunt simul omnes excusare primus dixit ei villam emi et necesse habeo exire et videre illam rogo te habe me excusatum ¹⁹ et alter dixit iuga boum emi quinque et eo probare illa rogo te habe me excusatum ²⁰ et alius dixit uxorem duxi et ideo non possum venire ²¹ et reversus servus nuntiavit haec domino suo tunc iratus pater familias dixit servo suo exi cito in plateas et vicos civitatis et pauperes ac debiles et caecos et claudos introduc huc

²¹ et reversus servus nuntiavit haec domino suo tunc iratus pater familias dixit servo suo exi cito in plateas et vicos civitatis et pauperes ac debiles et caecos et claudos introduc huc ²² et ait servus domine factum est ut imperasti et adhuc locus est ²³ et ait dominus servo exi in vias et sepes et conpelle intrare ut impleatur domus mea ²⁴ dico autem vobis quod nemo virorum illorum qui vocati sunt gustabit cenam meam

²⁴ dico autem vobis quod nemo virorum illorum qui vocati sunt gustabit cenam meam

²⁶ si quis venit ad me et non odit patrem suum et matrem et uxorem et filios et fratres et sorores adhuc autem et animam suam non potest esse meus discipulus

²⁶ si quis venit ad me et non odit patrem suum et matrem et uxorem et filios et fratres et sorores adhuc autem et animam suam non potest esse meus discipulus ²⁷ et qui non baiulat crucem suam et venit post me non potest esse meus discipulus ²⁸ quis enim ex vobis volens turrem aedificare non prius sedens conputat sumptus qui necessarii sunt si habet ad perficiendum

³³ sic ergo omnis ex vobis qui non renuntiat omnibus quae possidet non potest meus esse discipulus

²⁶ et sicut factum est in diebus Noe ita erit et in diebus Filii hominis ²⁷ edebant et bibebant uxores ducebant et dabantur ad nuptias usque in diem qua intravit Noe in arcam et venit diluvium et perdidit omnes ²⁸ similiter sicut factum est in diebus Loth edebant et bibebant emebant et vendebant plantabant aedificabant ²⁹ qua die autem exiit Loth a Sodomis pluit ignem et sulphur de caelo et omnes perdidit ³⁰ secundum haec erit qua die Filius hominis revelabitur ³¹ in illa hora qui fuerit in tecto et vasa eius in domo ne descendat tollere illa et qui in agro similiter non redeat retro

¹⁴ dico vobis descendit hic iustificatus in domum suam ab illo quia omnis qui se exaltat humiliabitur et qui se humiliat exaltabitur

²² quo audito Iesus ait ei adhuc unum tibi deest omnia quaecumque habes vende et da pauperibus et habebis thesaurum in caelo et veni sequere me ²³ his ille auditis contristatus est quia dives erat valde ²⁴ videns autem illum Iesus tristem factum dixit quam difficile qui pecunias habent in regnum Dei intrabunt

²⁸ ait autem Petrus ecce nos dimisimus omnia et secuti sumus te ²⁹ qui dixit eis amen dico vobis nemo est qui reliquit domum aut parentes aut fratres aut uxorem aut filios propter regnum Dei ³⁰ et non recipiat multo plura in hoc tempore et in saeculo venturo vitam aeternam

⁴ baptismum Iohannis de caelo erat an ex hominibus ⁵ at illi cogitabant inter se dicentes quia si dixerimus de caelo dicet quare ergo non credidistis illi

²⁰ et observantes miserunt insidiatores qui se iustos simularent ut caperent eum in sermone et traderent illum principatui et potestati praesidis

²⁶ et non potuerunt verbum eius reprehendere coram plebe et mirati in responso eius tacuerunt

³⁵ illi autem qui digni habebuntur saeculo illo et resurrectione ex mortuis neque nubunt neque ducunt uxores ³⁶ neque enim ultra mori poterunt aequales enim angelis sunt et filii sunt Dei cum sint filii resurrectionis

⁴⁰ et amplius non audebant eum quicquam interrogare

⁴⁶ adtendite a scribis qui volunt ambulare in stolis et amant salutationes in foro et primas cathedras in synagogis et primos discubitus in conviviis

¹⁵ ego enim dabo vobis os et sapientiam cui non poterunt resistere et contradicere omnes adversarii vestri

³⁰ ut edatis et bibatis super mensam meam in regno et sedeatis super thronos iudicantes duodecim tribus Israhel

²⁹ et coegerunt illum dicentes mane nobiscum quoniam advesperascit et inclinata est iam dies et intravit cum illis

⁴⁷ et praedicari in nomine eius paenitentiam et remissionem peccatorum in omnes gentes incipientibus ab Hierosolyma

¹¹ in propria venit et sui eum non receperunt

¹ erat autem homo ex Pharisaeis Nicodemus nomine princeps Iudaeorum

¹⁹ hoc est autem iudicium quia lux venit in mundum et dilexerunt homines magis tenebras quam lucem erant enim eorum mala opera

³⁶ qui credit in Filium habet vitam aeternam qui autem incredulus est Filio non videbit vitam sed ira Dei manet super eum

³⁹ ex civitate autem illa multi crediderunt in eum Samaritanorum propter verbum mulieris testimonium perhibentis quia dixit mihi omnia quaecumque feci ⁴⁰ cum venissent ergo ad illum Samaritani rogaverunt eum ut ibi maneret et mansit ibi duos dies ⁴¹ et multo plures crediderunt propter sermonem eius ⁴² et mulieri dicebant quia iam non propter tuam loquellam credimus ipsi enim audivimus et scimus quia hic est vere salvator mundi

²⁹ et procedent qui bona fecerunt in resurrectionem vitae qui vero mala egerunt in resurrectionem iudicii

⁴⁰ et non vultis venire ad me ut vitam habeatis

²⁴ cum ergo vidisset turba quia Iesus non esset ibi neque discipuli eius ascenderunt naviculas et venerunt Capharnaum quaerentes Iesum ²⁵ et cum invenissent eum trans mare dixerunt ei rabbi quando huc venisti ²⁶ respondit eis Iesus et dixit amen amen dico vobis quaeritis me non quia vidistis signa sed quia manducastis ex panibus et saturati estis ²⁷ operamini non cibum qui perit sed qui permanet in vitam aeternam quem Filius hominis vobis dabit hunc enim Pater signavit Deus

²⁷ operamini non cibum qui perit sed qui permanet in vitam aeternam quem Filius hominis vobis dabit hunc enim Pater signavit Deus ²⁸ dixerunt ergo ad eum quid faciemus ut operemur opera Dei ²⁹ respondit Iesus et dixit eis hoc est opus Dei ut credatis in eum quem misit ille ³⁰ dixerunt ergo ei quod ergo tu facis signum ut videamus et credamus tibi quid operaris ³¹ patres nostri manna manducaverunt in deserto sicut scriptum est panem de caelo dedit eis manducare ³² dixit ergo eis Iesus amen amen dico vobis non Moses dedit vobis panem de caelo sed Pater meus dat vobis panem de caelo verum ³³ panis enim Dei est qui descendit de caelo et dat vitam mundo ³⁴ dixerunt ergo ad eum Domine semper da nobis panem hunc ³⁵ dixit autem eis Iesus ego sum panis vitae qui veniet ad me non esuriet et qui credit in me non sitiet umquam ³⁶ sed dixi vobis quia et vidistis me et non creditis ³⁷ omne quod dat mihi Pater ad me veniet et eum qui venit ad me non eiciam foras ³⁸ quia descendi de caelo non ut faciam voluntatem meam sed voluntatem eius qui misit me ³⁹ haec est autem voluntas eius qui misit me Patris ut omne quod dedit mihi non perdam ex eo sed resuscitem illum novissimo die ⁴⁰ haec est enim voluntas Patris mei qui misit me ut omnis qui videt Filium et credit in eum habeat vitam aeternam et resuscitabo ego eum in novissimo die ⁴¹ murmurabant ergo Iudaei de illo quia dixisset ego sum panis qui de caelo descendi ⁴² et dicebant nonne hic est Iesus filius Ioseph cuius nos novimus patrem et matrem quomodo ergo dicit hic quia de caelo descendi ⁴³ respondit ergo Iesus et dixit eis nolite murmurare in invicem ⁴⁴ nemo potest venire ad me nisi Pater qui misit me traxerit eum et ego resuscitabo eum novissimo die ⁴⁵ est scriptum in prophetis et erunt omnes docibiles Dei omnis qui audivit a Patre et didicit venit ad me ⁴⁶ non quia Patrem vidit quisquam nisi is qui est a Deo hic vidit Patrem ⁴⁷ amen amen dico vobis qui credit in me habet vitam aeternam ego sum panis vitae ⁴⁸ patres vestri manducaverunt in deserto manna et mortui sunt ⁴⁹ hic est panis de caelo descendens ut si quis ex ipso manducaverit non moriatur ⁵⁰ ego sum panis vivus qui de caelo descendi ⁵¹ si quis manducaverit ex hoc pane vivet in aeternum et panis quem ego dabo caro mea est pro mundi vita ⁵² litigabant ergo Iudaei ad invicem dicentes quomodo potest hic nobis carnem suam dare ad manducandum ⁵³ dixit ergo eis Iesus amen amen dico vobis nisi manducaveritis carnem Filii hominis et biberitis eius sanguinem non habetis vitam in vobis ⁵⁴ qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem habet vitam aeternam et ego resuscitabo eum in novissimo die ⁵⁵ caro enim mea vere est cibus et sanguis meus vere est potus ⁵⁶ qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem in me manet et ego in illo ⁵⁷ sicut misit me vivens Pater et ego vivo propter Patrem et qui manducat me et ipse vivet propter me ⁵⁸ hic est panis qui de caelo descendit non sicut manducaverunt patres vestri manna et mortui sunt qui manducat hunc panem vivet in aeternum ⁵⁹ haec dixit in synagoga docens in Capharnaum

²³ si circumcisionem accipit homo in sabbato ut non solvatur lex Mosi mihi indignamini quia totum hominem sanum feci in sabbato

³⁷ in novissimo autem die magno festivitatis stabat Iesus et clamabat dicens si quis sitit veniat ad me et bibat

⁴⁷ responderunt ergo eis Pharisaei numquid et vos seducti estis ⁴⁸ numquid aliquis ex principibus credidit in eum aut ex Pharisaeis ⁴⁹ sed turba haec quae non novit legem maledicti sunt

²¹ dixit ergo iterum eis Iesus ego vado et quaeretis me et in peccato vestro moriemini quo ego vado vos non potestis venire

²⁴ dixi ergo vobis quia moriemini in peccatis vestris si enim non credideritis quia ego sum moriemini in peccato vestro

³⁹ dixit ei Iesus in iudicium ego in hunc mundum veni ut qui non vident videant et qui vident caeci fiant

²⁵ ipsum solum manet si autem mortuum fuerit multum fructum adfert qui amat animam suam perdet eam et qui odit animam suam in hoc mundo in vitam aeternam custodit eam

² in domo Patris mei mansiones multae sunt si quo minus dixissem vobis quia vado parare vobis locum

⁶ si quis in me non manserit mittetur foras sicut palmes et aruit et colligent eos et in ignem mittunt et ardent

¹⁷ et baiulans sibi crucem exivit in eum qui dicitur Calvariae locum hebraice Golgotha

¹ primum quidem sermonem feci de omnibus o Theophile quae coepit Iesus facere et docere ² usque in diem qua praecipiens apostolis per Spiritum Sanctum quos elegit adsumptus est ³ quibus et praebuit se ipsum vivum post passionem suam in multis argumentis per dies quadraginta apparens eis et loquens de regno Dei ⁴ et convescens praecepit eis ab Hierosolymis ne discederent sed expectarent promissionem Patris quam audistis per os meum ⁵ quia Iohannes quidem baptizavit aqua vos autem baptizabimini Spiritu Sancto non post multos hos dies ⁶ igitur qui convenerant interrogabant eum dicentes Domine si in tempore hoc restitues regnum Israhel ⁷ dixit autem eis non est vestrum nosse tempora vel momenta quae Pater posuit in sua potestate ⁸ sed accipietis virtutem supervenientis Spiritus Sancti in vos et eritis mihi testes in Hierusalem et in omni Iudaea et Samaria et usque ad ultimum terrae ⁹ et cum haec dixisset videntibus illis elevatus est et nubes suscepit eum ab oculis eorum

¹⁸ et hic quidem possedit agrum de mercede iniquitatis et suspensus crepuit medius et diffusa sunt omnia viscera eius ¹⁹ et notum factum est omnibus habitantibus Hierusalem ita ut appellaretur ager ille lingua eorum Acheldemach hoc est ager Sanguinis

³⁸ Petrus vero ad illos paenitentiam inquit agite et baptizetur unusquisque vestrum in nomine Iesu Christi in remissionem peccatorum vestrorum et accipietis donum Sancti Spiritus ³⁹ vobis enim est repromissio et filiis vestris et omnibus qui longe sunt quoscumque advocaverit Dominus Deus noster

⁴⁴ omnes etiam qui credebant erant pariter et habebant omnia communia ⁴⁵ possessiones et substantias vendebant et dividebant illa omnibus prout cuique opus erat

²⁴ et omnes prophetae a Samuhel et deinceps qui locuti sunt et adnuntiaverunt dies istos ²⁵ vos estis filii prophetarum et testamenti quod disposuit Deus ad patres vestros dicens ad Abraham et in semine tuo benedicentur omnes familiae terrae ²⁶ vobis primum Deus suscitans Filium suum misit eum benedicentem vobis ut convertat se unusquisque a nequitia sua

³⁴ neque enim quisquam egens erat inter illos quotquot enim possessores agrorum aut domorum erant vendentes adferebant pretia eorum quae vendebant ³⁵ et ponebant ante pedes apostolorum dividebantur autem singulis prout cuique opus erat

¹ vir autem quidam nomine Ananias cum Saffira uxore sua vendidit agrum ² et fraudavit de pretio agri conscia uxore sua et adferens partem quandam ad pedes apostolorum posuit ³ dixit autem Petrus Anania cur temptavit Satanas cor tuum mentiri te Spiritui Sancto et fraudare de pretio agri ⁴ nonne manens tibi manebat et venundatum in tua erat potestate quare posuisti in corde tuo hanc rem non es mentitus hominibus sed Deo ⁵ audiens autem Ananias haec verba cecidit et exspiravit et factus est timor magnus in omnes qui audierant

³⁴ surgens autem quidam in concilio Pharisaeus nomine Gamalihel legis doctor honorabilis universae plebi iussit foras ad breve homines fieri

¹⁰ et non poterant resistere sapientiae et Spiritui quo loquebatur

⁴ igitur qui dispersi erant pertransiebant evangelizantes verbum ⁵ Philippus autem descendens in civitatem Samariae praedicabat illis Christum ⁶ intendebant autem turbae his quae a Philippo dicebantur unianimiter audientes et videntes signa quae faciebat ⁷ multi enim eorum qui habebant spiritus inmundos clamantes voce magna exiebant multi autem paralytici et claudi curati sunt

¹⁸ cum vidisset autem Simon quia per inpositionem manus apostolorum daretur Spiritus Sanctus obtulit eis pecuniam ¹⁹ dicens date et mihi hanc potestatem ut cuicumque inposuero manus accipiat Spiritum Sanctum Petrus autem dixit ad eum

¹⁹ dicens date et mihi hanc potestatem ut cuicumque inposuero manus accipiat Spiritum Sanctum Petrus autem dixit ad eum ²⁰ pecunia tua tecum sit in perditionem quoniam donum Dei existimasti pecunia possideri ²¹ non est tibi pars neque sors in sermone isto cor enim tuum non est rectum coram Deo ²² paenitentiam itaque age ab hac nequitia tua et roga Deum si forte remittatur tibi haec cogitatio cordis tui

¹⁵ dixit autem ad eum Dominus vade quoniam vas electionis est mihi iste ut portet nomen meum coram gentibus et regibus et filiis Israhel

³⁹ exsurgens autem Petrus venit cum illis et cum advenisset duxerunt illum in cenaculum et circumsteterunt illum omnes viduae flentes et ostendentes tunicas et vestes quas faciebat illis Dorcas

⁴⁴ adhuc loquente Petro verba haec cecidit Spiritus Sanctus super omnes qui audiebant verbum ⁴⁵ et obstipuerunt ex circumcisione fideles qui venerant cum Petro quia et in nationes gratia Spiritus Sancti effusa est ⁴⁶ audiebant enim illos loquentes linguis et magnificantes Deum ⁴⁷ tunc respondit Petrus numquid aquam quis prohibere potest ut non baptizentur hii qui Spiritum Sanctum acceperunt sicut et nos ⁴⁸ et iussit eos in nomine Iesu Christi baptizari tunc rogaverunt eum ut maneret aliquot diebus

¹⁸ his auditis tacuerunt et glorificaverunt Deum dicentes ergo et gentibus Deus paenitentiam ad vitam dedit ¹⁹ et illi quidem qui dispersi fuerant a tribulatione quae facta fuerat sub Stephano perambulaverunt usque Foenicen et Cyprum et Antiochiam nemini loquentes verbum nisi solis Iudaeis ²⁰ erant autem quidam ex eis viri cyprii et cyrenei qui cum introissent Antiochiam loquebantur et ad Graecos adnuntiantes Dominum Iesum ²¹ et erat manus Domini cum eis multusque numerus credentium conversus est ad Dominum

²⁰ erat autem iratus Tyriis et Sidoniis at illi unianimes venerunt ad eum et persuaso Blasto qui erat super cubiculum regis postulabant pacem eo quod alerentur regiones eorum ab illo

²⁶ viri fratres filii generis Abraham et qui in vobis timent Deum vobis verbum salutis huius missum est

³⁸ notum igitur sit vobis viri fratres quia per hunc vobis remissio peccatorum adnuntiatur ab omnibus quibus non potuistis in lege Mosi iustificari ³⁹ in hoc omnis qui credit iustificatur

⁴⁵ videntes autem turbas Iudaei repleti sunt zelo et contradicebant his quae a Paulo dicebantur blasphemantes ⁴⁶ tunc constanter Paulus et Barnabas dixerunt vobis oportebat primum loqui verbum Dei sed quoniam repellitis illud et indignos vos iudicastis aeternae vitae ecce convertimur ad gentes

⁴⁶ tunc constanter Paulus et Barnabas dixerunt vobis oportebat primum loqui verbum Dei sed quoniam repellitis illud et indignos vos iudicastis aeternae vitae ecce convertimur ad gentes ⁴⁷ sic enim praecepit nobis Dominus posui te in lumen gentibus ut sis in salutem usque ad extremum terrae ⁴⁸ audientes autem gentes gavisae sunt et glorificabant verbum Domini et crediderunt quotquot erant praeordinati ad vitam aeternam

²² confirmantes animas discipulorum exhortantes ut permanerent in fide et quoniam per multas tribulationes oportet nos intrare in regnum Dei

¹⁵ cum autem baptizata esset et domus eius deprecata est dicens si iudicastis me fidelem Domino esse introite in domum meam et manete et coegit nos

⁵ cum venissent autem de Macedonia Silas et Timotheus instabat verbo Paulus testificans Iudaeis esse Christum Iesum ⁶ contradicentibus autem eis et blasphemantibus excutiens vestimenta dixit ad eos sanguis vester super caput vestrum mundus ego ex hoc ad gentes vadam

⁶ contradicentibus autem eis et blasphemantibus excutiens vestimenta dixit ad eos sanguis vester super caput vestrum mundus ego ex hoc ad gentes vadam

²⁴ sed nihil horum vereor nec facio animam pretiosiorem quam me dummodo consummem cursum meum et ministerium quod accepi a Domino Iesu testificari evangelium gratiae Dei

¹³ tunc respondit Paulus et dixit quid facitis flentes et adfligentes cor meum ego enim non solum alligari sed et mori in Hierusalem paratus sum propter nomen Domini Iesu

²¹ et dixit ad me vade quoniam ego in nationes longe mittam te ²² audiebant autem eum usque ad hoc verbum et levaverunt vocem suam dicentes tolle de terra eiusmodi non enim fas est eum vivere

¹⁵ spem habens in Deum quam et hii ipsi expectant resurrectionem futuram iustorum et iniquorum

¹⁸ aperire oculos eorum ut convertantur a tenebris ad lucem et de potestate Satanae ad Deum ut accipiant remissionem peccatorum et sortem inter sanctos per fidem quae est in me ¹⁹ unde rex Agrippa non fui incredulus caelestis visionis ²⁰ sed his qui sunt Damasci primum et Hierosolymis et in omnem regionem Iudaeae et gentibus adnuntiabam ut paenitentiam agerent et converterentur ad Deum digna paenitentiae opera facientes

²⁵ cumque invicem non essent consentientes discedebant dicente Paulo unum verbum quia bene Spiritus Sanctus locutus est per Esaiam prophetam ad patres nostros ²⁶ dicens vade ad populum istum et dic aure audietis et non intellegetis et videntes videbitis et non perspicietis ²⁷ incrassatum est enim cor populi huius et auribus graviter audierunt et oculos suos conpresserunt ne forte videant oculis et auribus audiant et corde intellegant et convertantur et sanem illos ²⁸ notum ergo sit vobis quoniam gentibus missum est hoc salutare Dei ipsi et audient

¹³ sicut scriptum est Iacob dilexi Esau autem odio habui

¹⁸ sed dico numquid non audierunt et quidem in omnem terram exiit sonus eorum et in fines orbis terrae verba eorum

¹³ vobis enim dico gentibus quamdiu quidem ego sum gentium apostolus ministerium meum honorificabo ¹⁴ si quo modo ad aemulandum provocem carnem meam et salvos faciam aliquos ex illis

¹³ necessitatibus sanctorum communicantes hospitalitatem sectantes ¹⁴ benedicite persequentibus benedicite et nolite maledicere ¹⁵ gaudere cum gaudentibus flere cum flentibus ¹⁶ id ipsum invicem sentientes non alta sapientes sed humilibus consentientes nolite esse prudentes apud vosmet ipsos

⁹ gentes autem super misericordiam honorare Deum sicut scriptum est propter hoc confitebor tibi in gentibus et nomini tuo cantabo ¹⁰ et iterum dicit laetamini gentes cum plebe eius ¹¹ et iterum laudate omnes gentes Dominum et magnificate eum omnes populi ¹² et rursus Esaias ait erit radix Iesse et qui exsurget regere gentes in eo gentes sperabunt

¹¹ fundamentum enim aliud nemo potest ponere praeter id quod positum est qui est Christus Iesus ¹² si quis autem superaedificat supra fundamentum hoc aurum argentum lapides pretiosos ligna faenum stipulam ¹³ uniuscuiusque opus manifestum erit dies enim declarabit quia in igne revelabitur et uniuscuiusque opus quale sit ignis probabit ¹⁴ si cuius opus manserit quod superaedificavit mercedem accipiet

²⁹ hoc itaque dico fratres tempus breve est reliquum est ut qui habent uxores tamquam non habentes sint ³⁰ et qui flent tamquam non flentes et qui gaudent tamquam non gaudentes et qui emunt tamquam non possidentes ³¹ et qui utuntur hoc mundo tamquam non utantur praeterit enim figura huius mundi

³³ qui autem cum uxore est sollicitus est quae sunt mundi quomodo placeat uxori et divisus est

¹⁹ nam cum liber essem ex omnibus omnium me servum feci ut plures lucri facerem

¹⁹ nam cum liber essem ex omnibus omnium me servum feci ut plures lucri facerem ²⁰ et factus sum Iudaeis tamquam Iudaeus ut Iudaeos lucrarer

²⁰ et factus sum Iudaeis tamquam Iudaeus ut Iudaeos lucrarer ²¹ his qui sub lege sunt quasi sub lege essem cum ipse non essem sub lege ut eos qui sub lege erant lucri facerem his qui sine lege erant tamquam sine lege essem cum sine lege Dei non essem sed in lege essem Christi ut lucri facerem eos qui sine lege erant

²¹ his qui sub lege sunt quasi sub lege essem cum ipse non essem sub lege ut eos qui sub lege erant lucri facerem his qui sine lege erant tamquam sine lege essem cum sine lege Dei non essem sed in lege essem Christi ut lucri facerem eos qui sine lege erant ²² factus sum infirmis infirmus ut infirmos lucri facerem omnibus omnia factus sum ut omnes facerem salvos

²² factus sum infirmis infirmus ut infirmos lucri facerem omnibus omnia factus sum ut omnes facerem salvos ²³ omnia autem facio propter evangelium ut particeps eius efficiar

¹¹ scientes ergo timorem Domini hominibus suademus Deo autem manifesti sumus spero autem et in conscientiis vestris manifestos nos esse

¹⁸ omnia autem ex Deo qui reconciliavit nos sibi per Christum et dedit nobis ministerium reconciliationis

²⁰ pro Christo ergo legationem fungimur tamquam Deo exhortante per nos obsecramus pro Christo reconciliamini Deo

¹ adiuvantes autem et exhortamur ne in vacuum gratiam Dei recipiatis

¹¹ propter quod memores estote quod aliquando vos gentes in carne qui dicimini praeputium ab ea quae dicitur circumcisio in carne manufacta ¹² quia eratis illo in tempore sine Christo alienati a conversatione Israhel et hospites testamentorum promissionis spem non habentes et sine Deo in mundo ¹³ nunc autem in Christo Iesu vos qui aliquando eratis longe facti estis prope in sanguine Christi ¹⁴ ipse est enim pax nostra qui fecit utraque unum et medium parietem maceriae solvens inimicitiam in carne sua ¹⁵ legem mandatorum decretis evacuans ut duos condat in semet ipsum in unum novum hominem faciens pacem ¹⁶ et reconciliet ambos in uno corpore Deo per crucem interficiens inimicitiam in semet ipso ¹⁷ et veniens evangelizavit pacem vobis qui longe fuistis et pacem his qui prope ¹⁸ quoniam per ipsum habemus accessum ambo in uno Spiritu ad Patrem ¹⁹ ergo iam non estis hospites et advenae sed estis cives sanctorum et domestici Dei ²⁰ superaedificati super fundamentum apostolorum et prophetarum ipso summo angulari lapide Christo Iesu ²¹ in quo omnis aedificatio constructa crescit in templum sanctum in Domino ²² in quo et vos coaedificamini in habitaculum Dei in Spiritu

⁸ mihi omnium sanctorum minimo data est gratia haec in gentibus evangelizare ininvestigabiles divitias Christi

³ nihil per contentionem neque per inanem gloriam sed in humilitate superiores sibi invicem arbitrantes

⁷ sed quae mihi fuerunt lucra haec arbitratus sum propter Christum detrimenta ⁸ verumtamen existimo omnia detrimentum esse propter eminentem scientiam Iesu Christi Domini mei propter quem omnia detrimentum feci et arbitror ut stercora ut Christum lucri faciam

⁸ verumtamen existimo omnia detrimentum esse propter eminentem scientiam Iesu Christi Domini mei propter quem omnia detrimentum feci et arbitror ut stercora ut Christum lucri faciam

¹⁸ habeo autem omnia et abundo repletus sum acceptis ab Epafrodito quae misistis odorem suavitatis hostiam acceptam placentem Deo ¹⁹ Deus autem meus impleat omne desiderium vestrum secundum divitias suas in gloria in Christo Iesu

²³ si tamen permanetis in fide fundati et stabiles et inmobiles ab spe evangelii quod audistis quod praedicatum est in universa creatura quae sub caelo est cuius factus sum ego Paulus minister

²⁸ quem nos adnuntiamus corripientes omnem hominem et docentes omnem hominem in omni sapientia ut exhibeamus omnem hominem perfectum in Christo Iesu

⁹ quia in ipso inhabitat omnis plenitudo divinitatis corporaliter

⁶ sermo vester semper in gratia sale sit conditus ut sciatis quomodo oporteat vos unicuique respondere

⁴ nam et cum apud vos essemus praedicebamus vobis passuros nos tribulationes sicut et factum est et scitis ⁵ propterea et ego amplius non sustinens misi ad cognoscendam fidem vestram ne forte temptaverit vos is qui temptat et inanis fiat labor noster

⁵ unus enim Deus unus et mediator Dei et hominum homo Christus Iesus ⁶ qui dedit redemptionem semet ipsum pro omnibus testimonium temporibus suis

² oportet ergo episcopum inreprehensibilem esse unius uxoris virum sobrium prudentem ornatum hospitalem doctorem

¹⁰ in operibus bonis testimonium habens si filios educavit si hospitio recepit si sanctorum pedes lavit si tribulationem patientibus subministravit si omne opus bonum subsecuta est

⁹ nam qui volunt divites fieri incidunt in temptationem et laqueum et desideria multa inutilia et nociva quae mergunt homines in interitum et perditionem ¹⁰ radix enim omnium malorum est cupiditas quam quidam appetentes erraverunt a fide et inseruerunt se doloribus multis

¹² ob quam causam etiam haec patior sed non confundor scio enim cui credidi et certus sum quia potens est depositum meum servare in illum diem

¹² et omnes qui volunt pie vivere in Christo Iesu persecutionem patientur

² praedica verbum insta oportune inportune argue obsecra increpa in omni patientia et doctrina

⁴ et a veritate quidem auditum avertent ad fabulas autem convertentur

¹⁰ Demas enim me dereliquit diligens hoc saeculum et abiit Thessalonicam Crescens in Galliam Titus in Dalmatiam

⁸ sed hospitalem benignum sobrium iustum sanctum continentem

⁷ gaudium enim magnum habui et consolationem in caritate tua quia viscera sanctorum requieverunt per te frater

³ quomodo nos effugiemus si tantam neglexerimus salutem quae cum initium accepisset enarrari per Dominum ab eis qui audierunt in nos confirmata est ⁴ contestante Deo signis et portentis et variis virtutibus et Spiritus Sancti distributionibus secundum suam voluntatem ⁵ non enim angelis subiecit orbem terrae futurum de quo loquimur ⁶ testatus est autem in quodam loco quis dicens quid est homo quod memor es eius aut filius hominis quoniam visitas eum ⁷ minuisti eum paulo minus ab angelis gloria et honore coronasti eum et constituisti eum super opera manuum tuarum ⁸ omnia subiecisti sub pedibus eius in eo enim quod ei omnia subiecit nihil dimisit non subiectum ei nunc autem necdum videmus omnia subiecta ei

⁴ inpossibile est enim eos qui semel sunt inluminati gustaverunt etiam donum caeleste et participes sunt facti Spiritus Sancti ⁵ gustaverunt nihilominus bonum Dei verbum virtutesque saeculi venturi ⁶ et prolapsi sunt renovari rursus ad paenitentiam rursum crucifigentes sibimet ipsis Filium Dei et ostentui habentes ⁷ terra enim saepe venientem super se bibens imbrem et generans herbam oportunam illis a quibus colitur accipit benedictionem a Deo ⁸ proferens autem spinas ac tribulos reproba est et maledicto proxima cuius consummatio in conbustionem

¹¹ cupimus autem unumquemque vestrum eandem ostentare sollicitudinem ad expletionem spei usque in finem

³⁸ iustus autem meus ex fide vivit quod si subtraxerit se non placebit animae meae

¹⁶ ne quis fornicator aut profanus ut Esau qui propter unam escam vendidit primitiva sua

²⁵ videte ne recusetis loquentem si enim illi non effugerunt recusantes eum qui super terram loquebatur multo magis nos qui de caelis loquentem nobis avertimur ²⁶ cuius vox movit terram tunc modo autem repromittit dicens adhuc semel ego movebo non solum terram sed et caelum

² hospitalitatem nolite oblivisci per hanc enim latuerunt quidam angelis hospitio receptis

¹⁷ oboedite praepositis vestris et subiacete eis ipsi enim pervigilant quasi rationem pro animabus vestris reddituri ut cum gaudio hoc faciant et non gementes hoc enim non expedit vobis

¹ fratres mei nolite in personarum acceptione habere fidem Domini nostri Iesu Christi gloriae ² etenim si introierit in conventu vestro vir aureum anulum habens in veste candida introierit autem et pauper in sordido habitu ³ et intendatis in eum qui indutus est veste praeclara et dixeritis tu sede hic bene pauperi autem dicatis tu sta illic aut sede sub scabillo pedum meorum ⁴ nonne iudicatis apud vosmet ipsos et facti estis iudices cogitationum iniquarum ⁵ audite fratres mei dilectissimi nonne Deus elegit pauperes in hoc mundo divites in fide et heredes regni quod repromisit Deus diligentibus se

⁵ audite fratres mei dilectissimi nonne Deus elegit pauperes in hoc mundo divites in fide et heredes regni quod repromisit Deus diligentibus se ⁶ vos autem exhonorastis pauperem nonne divites per potentiam opprimunt vos et ipsi trahunt vos ad iudicia

⁶ maiorem autem dat gratiam propter quod dicit Deus superbis resistit humilibus autem dat gratiam

⁶ maiorem autem dat gratiam propter quod dicit Deus superbis resistit humilibus autem dat gratiam ⁷ subditi igitur estote Deo resistite autem diabolo et fugiet a vobis ⁸ adpropiate Domino et adpropinquabit vobis emundate manus peccatores et purificate corda duplices animo ⁹ miseri estote et lugete et plorate risus vester in luctum convertatur et gaudium in maerorem ¹⁰ humiliamini in conspectu Domini et exaltabit vos

¹⁰ humiliamini in conspectu Domini et exaltabit vos

⁵ similiter adulescentes subditi estote senioribus omnes autem invicem humilitatem insinuate quia Deus superbis resistit humilibus autem dat gratiam

¹³ iustum autem arbitror quamdiu sum in hoc tabernaculo suscitare vos in commonitione ¹⁴ certus quod velox est depositio tabernaculi mei secundum quod et Dominus noster Iesus Christus significavit mihi

¹⁹ libertatem illis promittentes cum ipsi servi sint corruptionis a quo enim quis superatus est huius et servus est ²⁰ si enim refugientes coinquinationes mundi in cognitione Domini nostri et salvatoris Iesu Christi his rursus inpliciti superantur facta sunt eis posteriora deteriora prioribus ²¹ melius enim erat illis non cognoscere viam iustitiae quam post agnitionem retrorsum converti ab eo quod illis traditum est sancto mandato ²² contigit enim eis illud veri proverbii canis reversus ad suum vomitum et sus lota in volutabro luti

² et ipse est propitiatio pro peccatis nostris non pro nostris autem tantum sed etiam pro totius mundi

¹⁵ nolite diligere mundum neque ea quae in mundo sunt si quis diligit mundum non est caritas Patris in eo ¹⁶ quoniam omne quod est in mundo concupiscentia carnis et concupiscentia oculorum est et superbia vitae quae non est ex Patre sed ex mundo est

⁸ videte vosmet ipsos ne perdatis quae operati estis sed ut mercedem plenam accipiatis ⁹ scripsissem forsitan ecclesiae sed is qui amat primatum gerere in eis Diotrepes non recipit nos

⁷ qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis vincenti dabo ei edere de ligno vitae quod est in paradiso Dei mei

¹¹ qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis qui vicerit non laedetur a morte secunda

¹⁷ qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis vincenti dabo ei manna absconditum et dabo illi calculum candidum et in calculo nomen novum scriptum quod nemo scit nisi qui accipit

²⁹ qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis

⁹ ecce dabo de synagoga Satanae qui dicunt se Iudaeos esse et non sunt sed mentiuntur ecce faciam illos ut veniant et adorent ante pedes tuos et scient quia ego dilexi te

²⁰ ecce sto ad ostium et pulso si quis audierit vocem meam et aperuerit ianuam introibo ad illum et cenabo cum illo et ipse mecum

⁴ et audivi numerum signatorum centum quadraginta quattuor milia signati ex omni tribu filiorum Israhel ⁵ ex tribu Iuda duodecim milia signati ex tribu Ruben duodecim milia ex tribu Gad duodecim milia ⁶ ex tribu Aser duodecim milia ex tribu Nepthalim duodecim milia ex tribu Manasse duodecim milia ⁷ ex tribu Symeon duodecim milia ex tribu Levi duodecim milia ex tribu Issachar duodecim milia ⁸ ex tribu Zabulon duodecim milia ex tribu Ioseph duodecim milia ex tribu Beniamin duodecim milia signati ⁹ post haec vidi turbam magnam quam dinumerare nemo poterat ex omnibus gentibus et tribubus et populis et linguis stantes ante thronum et in conspectu agni amicti stolas albas et palmae in manibus eorum

¹¹ et ipsi vicerunt illum propter sanguinem agni et propter verbum testimonii sui et non dilexerunt animam suam usque ad mortem

¹ et vidi aliud signum in caelo magnum et mirabile angelos septem habentes plagas septem novissimas quoniam in illis consummata est ira Dei ² et vidi tamquam mare vitreum mixtum igne et eos qui vicerunt bestiam et imaginem illius et numerum nominis eius stantes supra mare vitreum habentes citharas Dei ³ et cantant canticum Mosi servi Dei et canticum agni dicentes magna et mirabilia opera tua Domine Deus omnipotens iustae et verae viae tuae rex saeculorum ⁴ quis non timebit Domine et magnificabit nomen tuum quia solus pius quoniam omnes gentes venient et adorabunt in conspectu tuo quoniam iudicia tua manifestata sunt ⁵ et post haec vidi et ecce apertum est templum tabernaculi testimonii in caelo ⁶ et exierunt septem angeli habentes septem plagas de templo vestiti lapide mundo candido et praecincti circa pectora zonis aureis ⁷ et unus ex quattuor animalibus dedit septem angelis septem fialas aureas plenas iracundiae Dei viventis in saecula saeculorum ⁸ et impletum est templum fumo a maiestate Dei et de virtute eius et nemo poterat introire in templum donec consummarentur septem plagae septem angelorum

⁹ et dicit mihi scribe beati qui ad cenam nuptiarum agni vocati sunt et dicit mihi haec verba vera Dei sunt

¹⁵ et de ore ipsius procedit gladius acutus ut in ipso percutiat gentes et ipse reget eos in virga ferrea et ipse calcat torcular vini furoris irae Dei omnipotentis

⁴ et vidi sedes et sederunt super eas et iudicium datum est illis et animas decollatorum propter testimonium Iesu et propter verbum Dei et qui non adoraverunt bestiam neque imaginem eius nec acceperunt caracterem in frontibus aut in manibus suis et vixerunt et regnaverunt cum Christo mille annis ⁵ ceteri mortuorum non vixerunt donec consummentur mille anni haec est resurrectio prima

¹⁷ et Spiritus et sponsa dicunt veni et qui audit dicat veni et qui sitit veniat qui vult accipiat aquam vitae gratis