Isaiah 46 Cross References - Vulgate

¹ conflatus est Bel contritus est Nabo facta sunt simulacra eorum bestiis et iumentis onera vestra gravi pondere usque ad lassitudinem ² contabuerunt et contrita sunt simul non potuerunt salvare portantem et anima eorum in captivitatem ibit ³ audite me domus Iacob et omne residuum domus Israhel qui portamini a meo utero qui gestamini a mea vulva ⁴ usque ad senectam ego ipse et usque ad canos ego portabo ego feci et ego feram et ego portabo et salvabo ⁵ cui adsimilastis me et adaequastis et conparastis me et fecistis similem ⁶ qui confertis aurum de sacculo et argentum statera ponderatis conducentes aurificem ut faciat deum et procidunt et adorant ⁷ portant illud in umeris gestantes et ponentes in loco suo et stabit ac de loco suo non movebitur sed et cum clamaverint ad eum non audiet de tribulatione non salvabit eos ⁸ mementote istud et fundamini redite praevaricatores ad cor ⁹ recordamini prioris saeculi quoniam ego sum Deus et non est ultra Deus nec est similis mei ¹⁰ adnuntians ab exordio novissimum et ab initio quae necdum facta sunt dicens consilium meum stabit et omnis voluntas mea fiet ¹¹ vocans ab oriente avem et de terra longinqua virum voluntatis meae et locutus sum et adducam illud creavi et faciam illud ¹² audite me duro corde qui longe estis a iustitia ¹³ prope feci iustitiam meam non elongabitur et salus mea non morabitur dabo in Sion salutem et Israheli gloriam meam

¹⁵ inimicitias ponam inter te et mulierem et semen tuum et semen illius ipsa conteret caput tuum et tu insidiaberis calcaneo eius

² faciamque te in gentem magnam et benedicam tibi et magnificabo nomen tuum erisque benedictus ³ benedicam benedicentibus tibi et maledicam maledicentibus tibi atque in te benedicentur universae cognationes terrae

¹⁰ non auferetur sceptrum de Iuda et dux de femoribus eius donec veniat qui mittendus est et ipse erit expectatio gentium

²² filius adcrescens Ioseph filius adcrescens et decorus aspectu filiae discurrerunt super murum ²³ sed exasperaverunt eum et iurgati sunt invideruntque illi habentes iacula ²⁴ sedit in forti arcus eius et dissoluta sunt vincula brachiorum et manuum illius per manus potentis Iacob inde pastor egressus est lapis Israhel ²⁵ Deus patris tui erit adiutor tuus et Omnipotens benedicet tibi benedictionibus caeli desuper benedictionibus abyssi iacentis deorsum benedictionibus uberum et vulvae ²⁶ benedictiones patris tui confortatae sunt benedictionibus patrum eius donec veniret desiderium collium aeternorum fiant in capite Ioseph et in vertice nazarei inter fratres suos

¹² et transibo per terram Aegypti nocte illa percutiamque omne primogenitum in terra Aegypti ab homine usque ad pecus et in cunctis diis Aegypti faciam iudicia ego Dominus

¹¹ quis similis tui in fortibus Domine quis similis tui magnificus in sanctitate terribilis atque laudabilis et faciens mirabilia

⁴ vos ipsi vidistis quae fecerim Aegyptiis quomodo portaverim vos super alas aquilarum et adsumpserim mihi

² dixitque ad eos Aaron tollite inaures aureas de uxorum filiorumque et filiarum vestrarum auribus et adferte ad me ³ fecit populus quae iusserat deferens inaures ad Aaron ⁴ quas cum ille accepisset formavit opere fusorio et fecit ex eis vitulum conflatilem dixeruntque hii sunt dii tui Israhel qui te eduxerunt de terra Aegypti

¹⁹ non est Deus quasi homo ut mentiatur nec ut filius hominis ut mutetur dixit ergo et non faciet locutus est et non implebit

¹⁷ videbo eum sed non modo intuebor illum sed non prope orietur stella ex Iacob et consurget virga de Israhel et percutiet duces Moab vastabitque omnes filios Seth ¹⁸ et erit Idumea possessio eius hereditas Seir cedet inimicis suis Israhel vero fortiter aget ¹⁹ de Iacob erit qui dominetur et perdat reliquias civitatis ²⁰ cumque vidisset Amalech adsumens parabolam ait principium gentium Amalech cuius extrema perdentur ²¹ vidit quoque Cineum et adsumpta parabola ait robustum est quidem habitaculum tuum sed si in petra posueris nidum tuum ²² et fueris electus de stirpe Cain quamdiu poteris permanere Assur enim capiet te ²³ adsumptaque parabola iterum locutus est heu quis victurus est quando ista faciet Deus ²⁴ venient in trieribus de Italia superabunt Assyrios vastabuntque Hebraeos et ad extremum etiam ipsi peribunt

³¹ et in solitudine ipse vidisti portavit te Dominus Deus tuus ut solet homo gestare parvulum filium suum in omni via per quam ambulasti donec veniretis ad locum istum

²⁴ quia Dominus Deus tuus ignis consumens est Deus aemulator ²⁵ si genueritis filios ac nepotes et morati fueritis in terra deceptique feceritis vobis aliquam similitudinem patrantes malum coram Domino Deo vestro ut eum ad iracundiam provocetis ²⁶ testes invoco hodie caelum et terram cito perituros vos esse de terra quam transito Iordane possessuri estis non habitabitis in ea longo tempore sed delebit vos Dominus ²⁷ atque disperget in omnes gentes et remanebitis pauci in nationibus ad quas vos ducturus est Dominus ²⁸ ibique servietis diis qui hominum manu fabricati sunt ligno et lapidi qui non vident non audiunt non comedunt non odorantur ²⁹ cumque quaesieris ibi Dominum Deum tuum invenies eum si tamen toto corde quaesieris et tota tribulatione animae tuae ³⁰ postquam te invenerint omnia quae praedicta sunt novissimo tempore reverteris ad Dominum Deum tuum et audies vocem eius ³¹ quia Deus misericors Dominus Deus tuus est non dimittet te nec omnino delebit neque obliviscetur pacti in quo iuravit patribus tuis

¹⁵ quod si audire nolueris vocem Domini Dei tui ut custodias et facias omnia mandata eius et caerimonias quas ego praecipio tibi hodie venient super te omnes maledictiones istae et adprehendent te ¹⁶ maledictus eris in civitate maledictus in agro ¹⁷ maledictum horreum tuum et maledictae reliquiae tuae ¹⁸ maledictus fructus ventris tui et fructus terrae tuae armenta boum tuorum et greges ovium tuarum ¹⁹ maledictus eris ingrediens et maledictus egrediens ²⁰ mittet Dominus super te famem et esuriem et increpationem in omnia opera tua quae facies donec conterat te et perdat velociter propter adinventiones tuas pessimas in quibus reliquisti me ²¹ adiungat Dominus tibi pestilentiam donec consumat te de terra ad quam ingredieris possidendam ²² percutiat te Dominus egestate febri et frigore ardore et aestu et aere corrupto ac robigine et persequatur donec pereas ²³ sit caelum quod supra te est aeneum et terra quam calcas ferrea ²⁴ det Dominus imbrem terrae tuae pulverem et de caelo descendat super te cinis donec conteraris ²⁵ tradat te Dominus corruentem ante hostes tuos per unam viam egrediaris contra eos et per septem fugias et dispergaris per omnia regna terrae ²⁶ sitque cadaver tuum in escam cunctis volatilibus caeli et bestiis terrae et non sit qui abigat ²⁷ percutiat te Dominus ulcere Aegypti et parte corporis per quam stercora digeruntur scabie quoque et prurigine ita ut curari nequeas ²⁸ percutiat te Dominus amentia et caecitate ac furore mentis ²⁹ et palpes in meridie sicut palpare solet caecus in tenebris et non dirigas vias tuas omnique tempore calumniam sustineas et opprimaris violentia nec habeas qui liberet te ³⁰ uxorem accipias et alius dormiat cum ea domum aedifices et non habites in ea plantes vineam et non vindemies eam ³¹ bos tuus immoletur coram te et non comedas ex eo asinus tuus rapiatur in conspectu tuo et non reddatur tibi oves tuae dentur inimicis tuis et non sit qui te adiuvet ³² filii tui et filiae tuae tradantur alteri populo videntibus oculis tuis et deficientibus ad conspectum eorum tota die et non sit fortitudo in manu tua ³³ fructus terrae tuae et omnes labores tuos comedat populus quem ignoras et sis semper calumniam sustinens et oppressus cunctis diebus ³⁴ et stupens ad terrorem eorum quae videbunt oculi tui ³⁵ percutiat te Dominus ulcere pessimo in genibus et in suris sanarique non possis a planta pedis usque ad verticem tuum ³⁶ ducet Dominus te et regem tuum quem constitueris super te in gentem quam ignoras tu et patres tui et servies ibi diis alienis ligno et lapidi ³⁷ et eris perditus in proverbium ac fabulam omnibus populis ad quos te introduxerit Dominus ³⁸ sementem multam iacies in terram et modicum congregabis quia lucustae omnia devorabunt ³⁹ vineam plantabis et fodies et vinum non bibes nec colliges ex ea quippiam quoniam vastabitur vermibus ⁴⁰ olivas habebis in omnibus terminis tuis et non ungueris oleo quia defluent et peribunt ⁴¹ filios generabis et filias et non frueris eis quoniam ducentur in captivitatem ⁴² omnes arbores tuas et fruges terrae tuae robigo consumet ⁴³ advena qui tecum versatur in terra ascendet super te eritque sublimior tu autem descendes et eris inferior ⁴⁴ ipse fenerabit tibi et tu non fenerabis ei ipse erit in caput et tu eris in caudam ⁴⁵ et venient super te omnes maledictiones istae et persequentes adprehendent te donec intereas quia non audisti vocem Domini Dei tui nec servasti mandata eius et caerimonias quas praecepit tibi ⁴⁶ et erunt in te signa atque prodigia et in semine tuo usque in sempiternum ⁴⁷ eo quod non servieris Domino Deo tuo in gaudio cordisque laetitia propter rerum omnium abundantiam ⁴⁸ servies inimico tuo quem inmittet Dominus tibi in fame et siti et nuditate et omnium penuria et ponet iugum ferreum super cervicem tuam donec te conterat ⁴⁹ adducet Dominus super te gentem de longinquo et de extremis finibus terrae in similitudinem aquilae volantis cum impetu cuius linguam intellegere non possis ⁵⁰ gentem procacissimam quae non deferat seni nec misereatur parvulo ⁵¹ et devoret fructum iumentorum tuorum ac fruges terrae tuae donec intereas et non relinquat tibi triticum vinum et oleum armenta boum et greges ovium donec te disperdat ⁵² et conterat in cunctis urbibus tuis et destruantur muri tui firmi atque sublimes in quibus habebas fiduciam in omni terra tua obsideberis intra portas tuas in omni terra quam dabit tibi Dominus Deus tuus ⁵³ et comedes fructum uteri tui et carnes filiorum et filiarum tuarum quas dedit tibi Dominus Deus tuus in angustia et vastitate qua opprimet te hostis tuus ⁵⁴ homo delicatus in te et luxuriosus valde invidebit fratri suo et uxori quae cubat in sinu suo ⁵⁵ ne det eis de carnibus filiorum suorum quas comedet eo quod nihil habeat aliud in obsidione et penuria qua vastaverint te inimici tui intra omnes portas tuas ⁵⁶ tenera mulier et delicata quae super terram ingredi non valebat nec pedis vestigium figere propter mollitiem et teneritudinem nimiam invidebit viro suo qui cubat in sinu eius super filii et filiae carnibus ⁵⁷ et inluvie secundarum quae egrediuntur de medio feminum eius et super liberis qui eadem hora nati sunt comedent enim eos clam propter rerum omnium penuriam in obsidione et vastitate qua opprimet te inimicus tuus intra portas tuas ⁵⁸ nisi custodieris et feceris omnia verba legis huius quae scripta sunt in hoc volumine et timueris nomen eius gloriosum et terribile hoc est Dominum Deum tuum ⁵⁹ augebit Dominus plagas tuas et plagas seminis tui plagas magnas et perseverantes infirmitates pessimas et perpetuas ⁶⁰ et convertet in te omnes adflictiones Aegypti quas timuisti et adherebunt tibi ⁶¹ insuper et universos languores et plagas quae non sunt scriptae in volumine legis huius inducet Dominus super te donec te conterat ⁶² et remanebitis pauci numero qui prius eratis sicut astra caeli prae multitudine quoniam non audisti vocem Domini Dei tui ⁶³ et sicut ante laetatus est Dominus super vos bene vobis faciens vosque multiplicans sic laetabitur disperdens vos atque subvertens ut auferamini de terra ad quam ingredieris possidendam ⁶⁴ disperget te Dominus in omnes populos a summitate terrae usque ad terminos eius et servies ibi diis alienis quos et tu ignoras et patres tui lignis et lapidibus ⁶⁵ in gentibus quoque illis non quiesces neque erit requies vestigio pedis tui dabit enim tibi Dominus ibi cor pavidum et deficientes oculos et animam maerore consumptam ⁶⁶ et erit vita tua quasi pendens ante te timebis nocte et die et non credes vitae tuae ⁶⁷ mane dices quis mihi det vesperum et vespere quis mihi det mane propter cordis tui formidinem qua terreberis et propter ea quae tuis videbis oculis ⁶⁸ reducet te Dominus classibus in Aegyptum per viam de qua dixi tibi ut eam amplius non videres ibi venderis inimicis tuis in servos et ancillas et non erit qui emat

⁷ memento dierum antiquorum cogita generationes singulas interroga patrem tuum et adnuntiabit tibi maiores tuos et dicent tibi

¹¹ sicut aquila provocans ad volandum pullos suos et super eos volitans expandit alas suas et adsumpsit eum atque portavit in umeris suis ¹² Dominus solus dux eius fuit et non erat cum eo deus alienus

²⁹ utinam saperent et intellegerent ac novissima providerent

²⁶ non est alius ut Deus rectissimi ascensor caeli auxiliator tuus magnificentia eius discurrunt nubes

¹² Sidonii quoque et Amalech et Chanaan oppresserunt vos et clamastis ad me et erui vos de manu eorum ¹³ et tamen reliquistis me et coluistis deos alienos idcirco non addam ut ultra vos liberem ¹⁴ ite et invocate deos quos elegistis ipsi vos liberent in tempore angustiae

³ reddidit ergo eos matri suae quae dixerat ei consecravi et vovi argentum hoc Domino ut de manu mea suscipiat filius meus et faciat sculptile atque conflatile et nunc trado illud tibi ⁴ reddidit igitur matri suae quae tulit ducentos argenteos et dedit eos argentario ut faceret ex eis sculptile atque conflatile quod fuit in domo Micha

¹⁷ at illi qui ingressi fuerant domum iuvenis sculptile et ephod et therafin atque conflatile tollere nitebantur et sacerdos stabat ante ostium sescentis viris fortissimis haut procul expectantibus ¹⁸ tulerunt igitur qui intraverant sculptile ephod et idola atque conflatile quibus dixit sacerdos quid facitis

²⁴ qui respondit deos meos quos mihi feci tulistis et sacerdotem et omnia quae habeo et dicitis quid tibi est

³ cumque surrexissent diluculo Azotii altera die ecce Dagon iacebat pronus in terram ante arcam Domini et tulerunt Dagon et restituerunt eum in loco suo

²¹ et reliquerunt ibi sculptilia sua quae tulit David et viri eius

²⁸ et excogitato consilio fecit duos vitulos aureos et dixit eis nolite ultra ascendere Hierusalem ecce dii tui Israhel qui eduxerunt te de terra Aegypti

²⁶ qui cum tulissent bovem quem dederat eis fecerunt et invocabant nomen Baal de mane usque ad meridiem dicentes Baal exaudi nos et non erat vox nec qui responderet transiliebantque altare quod fecerant

⁴⁰ dixitque Helias ad eos adprehendite prophetas Baal et ne unus quidem fugiat ex eis quos cum conprehendissent duxit eos Helias ad torrentem Cison et interfecit eos ibi

² haec dicit Cyrus rex Persarum omnia regna terrae dedit mihi Dominus Deus caeli et ipse praecepit mihi ut aedificarem ei domum in Hierusalem quae est in Iudaea

⁷ tu ipse Domine Deus qui elegisti Abram et eduxisti eum de igne Chaldeorum et posuisti nomen eius Abraham ⁸ et invenisti cor eius fidele coram te et percussisti cum eo foedus ut dares ei terram Chananei Chetthei Amorrei et Ferezei et Iebusei et Gergesei ut dares semini eius et implesti verba tua quoniam iustus es ⁹ et vidisti adflictionem patrum nostrorum in Aegypto clamoremque eorum audisti super mare Rubrum ¹⁰ et dedisti signa et portenta in Pharao et in universis servis eius et in omni populo terrae illius cognovisti enim quia superbe egerant contra eos et fecisti tibi nomen sicut et in hac die ¹¹ et mare divisisti ante eos et transierunt per medium maris in sicca persecutores autem eorum proiecisti in profundum quasi lapidem in aquas validas ¹² et in columna nubis ductor eorum fuisti per diem et in columna ignis per noctem ut appareret eis via per quam ingrediebantur ¹³ ad montem quoque Sinai descendisti et locutus es cum eis de caelo et dedisti eis iudicia recta et legem veritatis caerimonias et praecepta bona ¹⁴ et sabbatum sanctificatum tuum ostendisti eis et mandata et caerimonias et legem praecepisti eis in manu Mosi servi tui ¹⁵ panem quoque de caelo dedisti eis in fame eorum et aquam de petra eduxisti eis sitientibus et dixisti eis ut ingrederentur et possiderent terram super quam levasti manum tuam ut traderes eis ¹⁶ ipsi vero et patres nostri superbe egerunt et induraverunt cervices suas et non audierunt mandata tua ¹⁷ et noluerunt audire et non sunt recordati mirabilium tuorum quae feceras eis et induraverunt cervices suas et dederunt caput ut converterentur ad servitutem suam quasi per contentionem tu autem Deus propitius clemens et misericors longanimis et multae miserationis non dereliquisti eos ¹⁸ et quidem cum fecissent sibi vitulum conflatilem et dixissent iste est Deus tuus qui eduxit te de Aegypto feceruntque blasphemias magnas ¹⁹ tu autem in misericordiis tuis multis non dimisisti eos in deserto columna nubis non recessit ab eis per diem ut duceret eos in via et columna ignis in nocte ut ostenderet eis iter per quod ingrederentur ²⁰ et spiritum tuum bonum dedisti qui doceret eos et manna tuum non prohibuisti ab ore eorum et aquam dedisti eis in siti ²¹ quadraginta annis pavisti eos in deserto nihilque eis defuit vestimenta eorum non inveteraverunt et pedes eorum non sunt adtriti ²² et dedisti eis regna et populos et partitus es eis sortes et possederunt terram Seon et terram regis Esebon et terram Og regis Basan ²³ et filios eorum multiplicasti sicut stellas caeli et adduxisti eos ad terram de qua dixeras patribus eorum ut ingrederentur et possiderent ²⁴ et venerunt filii et possederunt terram et humiliasti coram eis habitatores terrae Chananeos et dedisti eos in manu eorum et reges eorum et populos terrae ut facerent eis sicut placebat illis ²⁵ ceperunt itaque urbes munitas et humum pinguem et possederunt domos plenas cunctis bonis cisternas ab aliis fabricatas vineas et oliveta et ligna pomifera multa et comederunt et saturati sunt et inpinguati sunt et abundavere deliciis in bonitate tua magna ²⁶ provocaverunt autem te ad iracundiam et recesserunt a te et proiecerunt legem tuam post terga sua et prophetas tuos occiderunt qui contestabantur eos ut reverterentur ad te feceruntque blasphemias grandes ²⁷ et dedisti eos in manu hostium suorum et adflixerunt eos et in tempore tribulationis suae clamaverunt ad te et tu de caelo audisti et secundum miserationes tuas multas dedisti eis salvatores qui salvaverunt eos de manu hostium suorum ²⁸ cumque requievissent reversi sunt ut facerent malum in conspectu tuo et dereliquisti eos in manu inimicorum suorum et possederunt eos conversique sunt et clamaverunt ad te tu autem de caelo audisti et liberasti eos in misericordiis tuis multis temporibus ²⁹ et contestatus es eos ut reverterentur ad legem tuam ipsi vero superbe egerunt et non audierunt mandata tua et in iudiciis tuis peccaverunt quae faciet homo et vivet in eis et dederunt umerum recedentem et cervicem suam induraverunt nec audierunt ³⁰ et protraxisti super eos annos multos et contestatus es eos in spiritu tuo per manum prophetarum tuorum et non audierunt et tradidisti eos in manu populorum terrarum ³¹ in misericordiis autem tuis plurimis non fecisti eos in consumptione nec dereliquisti eos quoniam Deus miserationum et clemens tu es ³² nunc itaque Deus noster Deus magne fortis et terribilis custodiens pactum et misericordiam ne avertas a facie tua omnem laborem qui invenit nos reges nostros principes nostros et sacerdotes nostros prophetas nostros et patres nostros et omnem populum tuum a diebus regis Assur usque in diem hanc ³³ et tu iustus in omnibus quae venerunt super nos quia veritatem fecisti nos autem impie egimus ³⁴ reges nostri principes nostri sacerdotes nostri et patres nostri non fecerunt legem tuam et non adtenderunt mandata tua et testimonia tua quae testificatus es in eis ³⁵ et ipsi in regnis suis bonis et in bonitate tua multa quam dederas eis et in terra latissima et pingui quam tradideras in conspectu eorum non servierunt tibi nec reversi sunt ab studiis suis pessimis ³⁶ ecce nos ipsi hodie servi sumus et terram quam dedisti patribus nostris ut comederent panem eius et quae bona sunt eius et nos ipsi servi sumus in ea ³⁷ et fruges eius multiplicantur regibus quos posuisti super nos propter peccata nostra et in corporibus nostris dominantur et in iumentis nostris secundum voluntatem suam et in tribulatione magna sumus

¹³ ipse enim solus est et nemo avertere potest cogitationem eius et anima eius quodcumque voluerit hoc facit

⁷ quoniam Deus in generatione iusta est consilium pauperum confudistis quoniam Dominus spes eius est

⁹ tu autem propugnator meus ex utero fiducia mea ab uberibus matris meae ¹⁰ in te proiectus sum ex vulva de ventre matris meae Deus meus es tu

¹¹ consilium Domini in aeternum stabit cogitationes cordis eius in generatione et generatione

¹ victori filiorum Core pro iuventutibus canticum Deus nostra spes et fortitudo auxilium in tribulationibus inventus es validum

⁵ Dominus in medio eius non commovebitur auxiliabitur ei Deus in ipso ortu matutino

¹⁴ quia ipse Deus Deus noster in saeculum et in perpetuum ipse erit dux noster in morte

¹ victori filiorum Core canticum audite hoc omnes populi auribus percipite universi habitatores occidentis

⁶ quasi portentum factus sum multis et tu spes mea fortissima

¹⁸ et iustitiam tuam Deus usque in excelsum quanta fecisti magnalia Deus quis similis tibi

⁵ tu terribilis es et quis stabit adversum te ex tunc ira tua

¹⁰ auferenti spiritum ducum terribili regibus terrae

¹ quae audivimus et cognovimus et patres nostri narraverunt nobis ² non sunt abscondita a filiis eorum a generatione sequenti narrante laudes Domini et potentiam eius et mirabilia eius quae fecit ³ statuit contestationem Iacob et legem posuit in Israhel quae mandavit patribus nostris ut docerent filios suos ⁴ ut cognosceret generatio subsequens filii nascituri surgent et narrabunt filiis suis ⁵ ut ponant in Deo spem suam et non obliviscantur cogitationum eius et mandata eius custodiant ⁶ ut non sint sicut patres eorum generatio declinans et provocans generatio quae non praeparavit cor suum et non credidit Deo spiritus eius ⁷ filii Efraim intendentes et mittentes arcum terga verterunt in die belli ⁸ non custodierunt pactum Dei sui et in lege eius noluerunt ingredi ⁹ et obliti sunt commutationum eius et mirabilium eius quae ostendit eis ¹⁰ coram patribus eorum fecit mirabilia in terra Aegypto in regione Taneos ¹¹ divisit mare et transduxit eos et stare fecit aquas quasi acervum ¹² et duxit eos in nube per diem et tota nocte in lumine ignis ¹³ scidit petram in deserto et potum dedit quasi de abyssis magnis ¹⁴ et eduxit rivos de petra et elicuit quasi flumina aquas ¹⁵ et addiderunt ultra peccare ei ut provocarent Excelsum in invio ¹⁶ et temptaverunt Deum in cordibus suis petentes cibum animae suae ¹⁷ et loquentes contra Deum dicebant numquid poterit Deus ponere mensam in solitudine ¹⁸ ecce percussit petram et fluxerunt aquae et torrentes inundaverunt numquid et panem poterit dare aut praeparare carnem populo suo ¹⁹ ideo audivit Dominus et non distulit et ignis accensus est in Iacob et furor ascendit in Israhel ²⁰ quia non crediderunt Deo nec habuerunt fiduciam in salutari eius ²¹ et praecepit nubibus desuper et portas caeli aperuit ²² et pluit super eos man ut comederent et triticum caeli dedit eis ²³ panem fortium comedit vir cibaria misit eis in saturitatem ²⁴ abstulit eurum de caelo et induxit in fortitudine sua africum ²⁵ et pluit super eos quasi pulverem carnes et quasi harenam maris volatilia pinnata ²⁶ et ceciderunt in medio castrorum eius in circuitu tabernaculorum eius ²⁷ et comederunt et saturati sunt nimis et desiderium eorum adtulit eis ²⁸ non indiguerunt de cupiditate sua cum adhuc cibus esset in ore eorum ²⁹ furor ergo Dei ascendit super eos et occidit pingues eorum et electos Israhel incurvavit ³⁰ in omnibus his peccaverunt ultra et non crediderunt mirabilibus eius ³¹ et consumpsit in vanitate dies eorum et annos eorum velociter ³² si occidebat eos tunc requirebant eum et convertebantur et diluculo consurgebant ad Deum ³³ et recordabantur quia Deus fortitudo eorum et Deus excelsus redemptor eorum ³⁴ et lactaverunt eum in ore suo et lingua sua mentiti sunt ei ³⁵ cor autem eorum non erat firmum cum eo nec permanserunt in pacto eius ³⁶ ipse vero misericors propitiabitur iniquitati et non disperdet multumque avertit iram suam et non suscitavit totum furorem suum ³⁷ sed recordatus est quia caro essent spiritus vadens et non revertens ³⁸ quotiens provocaverunt eum in deserto adflixerunt eum in solitudine ³⁹ et conversi sunt et temptaverunt Deum et Sanctum Israhel concitaverunt ⁴⁰ non sunt recordati manus eius diei qua redemit eos a tribulante ⁴¹ qui fecit in Aegypto signa sua et ostenta sua in regione Taneos ⁴² qui convertit in sanguine fluvios eorum et rivos eorum ut non biberent ⁴³ qui inmisit eis genus omne muscarum ut comederent eos et ranas ut disperderent eos ⁴⁴ qui dedit brucho germen eorum et laborem eorum lucustae ⁴⁵ qui occidit in grandine vineas eorum et sycomoros eorum in frigore ⁴⁶ qui tradidit grandini pascua eorum et iumenta eorum volucribus ⁴⁷ qui misit in eos iram furoris sui indignationem et comminationem et angustiam inmissionem angelorum malorum ⁴⁸ munivit semitam furori suo non pepercit morti animae eorum et animantia eorum pesti tradidit ⁴⁹ et percussit omne primogenitum in Aegypto principium partus in tabernaculis Cham ⁵⁰ et tulit veluti oves populum suum et minavit eos sicut gregem in deserto ⁵¹ et duxit eos cum fiducia et absque timore inimicos autem eorum operuit mare ⁵² et adduxit eos ad terminum sanctificatum suum montem istum quem possedit dextera eius et eiecit a facie eorum gentes et possidere eos fecit in funiculo hereditatem ⁵³ et conlocavit in tabernaculis eorum tribus Israhel ⁵⁴ et temptaverunt et provocaverunt Deum excelsum et testimonia eius non custodierunt ⁵⁵ et aversi sunt et praevaricati sunt ut patres eorum incurvati sunt quasi arcus inutilis ⁵⁶ et provocaverunt eum in excelsis suis et in sculptilibus suis ad aemulandum concitaverunt ⁵⁷ audivit Deus et non distulit et proiecit vehementer Israhel ⁵⁸ et reliquit tabernaculum Selo tentorium quod conlocavit inter homines ⁵⁹ tradidit in captivitatem gloriam suam et decorem suum in manu hostis ⁶⁰ et conclusit in gladio populum suum et in hereditate sua non distulit ⁶¹ iuvenes eius devoravit ignis et virgines eius nemo luxit ⁶² sacerdotes eius gladio ceciderunt et viduae eius non sunt fletae ⁶³ et evigilavit quasi dormiens Dominus quasi fortis post crapulam vini ⁶⁴ et percussit hostes suos retrorsum obprobrium sempiternum dedit eos ⁶⁵ et proiecit tabernaculum Ioseph et tribum Efraim non elegit ⁶⁶ sed elegit tribum Iuda montem Sion quem dilexit ⁶⁷ et aedificavit in similitudinem monoceroton sanctuarium suum quasi terram fundavit illud in saeculum ⁶⁸ et elegit David servum suum et tulit eum de gregibus ovium sequentem fetas adduxit eum ⁶⁹ ut pasceret Iacob populum eius et Israhel hereditatem eius ⁷⁰ qui pavit eos in simplicitate cordis sui et in prudentia manuum suarum dux eorum fuit ⁷¹ canticum Asaph Deus venerunt gentes in hereditatem tuam polluerunt templum sanctum tuum posuerunt Hierusalem in acervis lapidum ⁷² dederunt cadavera servorum tuorum escam volatilibus caeli carnes sanctorum tuorum bestiis terrae

⁸ audi populus meus et contestor te Israhel si audieris me ⁹ non sit in te deus alienus et non adores deum peregrinum ¹⁰ ego sum Dominus Deus tuus qui eduxi te de terra Aegypti dilata os tuum et implebo illud ¹¹ et non audivit populus meus vocem meam et Israhel non credidit mihi ¹² et dimisi eum in pravitate cordis sui ambulabunt in consiliis suis ¹³ utinam populus meus audisset me Israhel in viis meis ambulasset

⁸ non est similis tui in diis Domine non est iuxta opera tua

⁶ quis enim in nubibus adaequabitur Domino adsimilabitur Domino de filiis Dei

⁸ Domine Deus exercituum quis similis tui fortissime Domine et veritas tua in circuitu tuo

¹⁴ adhuc fructificabunt in senectute pingues et frondentes erunt

²⁶ a principio terram fundasti et opus manuum tuarum caeli ²⁷ ipsi peribunt tu autem stabis et omnes quasi vestimentum adterentur et quasi pallium mutabis illos et mutabuntur

¹ deficiant peccatores de terra et impii ultra non sint benedic anima mea Domino ² alleluia confitemini Domino invocate nomen eius notas facite populis cogitationes eius ³ canite ei et psallite illi loquimini in universis mirabilibus eius ⁴ exultate in nomine sancto eius laetetur cor quaerentium Dominum ⁵ quaerite Dominum et virtutem eius quaerite faciem eius iugiter ⁶ recordamini mirabilium eius quae fecit signorum et iudiciorum oris eius ⁷ semen Abraham servi eius filii Iacob electi eius ⁸ ipse Dominus Deus noster in universa terra iudicia eius ⁹ recordatus est in aeternum pacti sui verbi quod praecepit in mille generationes ¹⁰ quod pepigit cum Abraham et iuramenti sui cum Isaac ¹¹ et firmavit illud cum Iacob in lege cum Israhel pactum sempiternum ¹² dicens tibi dabo terram Chanaan funiculum hereditatis vestrae ¹³ cum essent viri pauci modici et advenae in ea ¹⁴ et transierunt de gente in gentem de regno ad populum alterum ¹⁵ non dimisit hominem ut noceret eis et corripuit pro eis reges ¹⁶ nolite tangere christos meos et prophetas meos nolite adfligere ¹⁷ et vocavit famem super terram omnem virgam panis contrivit ¹⁸ misit ante faciem eorum virum in servum venundatus est Ioseph ¹⁹ adflixerunt in conpede pedes eius in ferrum venit anima eius ²⁰ usque ad tempus donec veniret sermo eius eloquium Domini probavit eum ²¹ misit rex et solvit eum princeps populorum et dimisit illum ²² posuit eum dominum domus suae et principem in omni possessione sua ²³ ut erudiret principes eius secundum voluntatem suam et senes eius sapientiam doceret ²⁴ et ingressus est Israhel Aegyptum et Iacob advena fuit in terra Ham ²⁵ et crescere fecit populum suum nimis et roboravit eum super hostes eius ²⁶ convertit cor eorum ut odio haberent populum eius ut dolose agerent contra servos illius ²⁷ misit Mosen servum suum Aaron quem elegit sibi ²⁸ posuit in eis verba signorum suorum et portentorum in terra Ham ²⁹ misit tenebras et contenebravit et non fuerunt increduli verbis eius ³⁰ commutavit aquas eorum in sanguinem et occidit pisces eorum ³¹ ebullivit terra eorum ranas in cubiculis regum eorum ³² dixit et venit musca omnimoda scinifes in universis terminis eorum ³³ dedit pluvias eorum grandinem ignem flammantem in terra eorum ³⁴ et percussit vineam eorum et ficum eorum et confregit lignum finium eorum ³⁵ dixit et venit lucusta et bruchus cuius non erat numerus ³⁶ et comedit omne faenum terrae eorum et devoravit fructum terrae eorum ³⁷ et percussit omne primogenitum in terra eorum primitias universi partus eorum ³⁸ et eduxit eos cum argento et auro et non erat in tribubus eorum infirmus ³⁹ laetata est Aegyptus cum egrederentur quoniam inruerat terror eorum super eos ⁴⁰ expandit nubem in tentorium et ignem ut luceret nocte ⁴¹ petierunt et adduxit ortygometran et pane caelesti saturavit eos ⁴² aperuit petram et fluxerunt aquae cucurrerunt in aridis flumina ⁴³ quia recordatus est verbi sancti sui cum Abraham servo suo ⁴⁴ et eduxit populum suum in laetitia laudantes electos suos ⁴⁵ et dedit eis terras gentium et laborem tribuum possederunt

⁴ zai memoriam fecit mirabilium suorum heth clemens et misericors Dominus

⁵ quis ut Dominus Deus noster qui in excelsis habitans

⁸ similes illis fiant qui faciunt ea omnis qui confidit in eis

²⁴ sed et testimonia tua voluntas mea quasi viri amicissimi mei

¹⁵⁰ adpropinquaverunt persecutores mei sceleri et a lege tua procul facti sunt

¹⁵⁵ longe ab impiis salus quia praecepta tua non quaesierunt

⁶ omnia quae voluit Dominus fecit in caelo et in terra in mari et in cunctis abyssis

¹⁸ similes illis fiant qui faciunt ea omnis qui confidit in eis

²² usquequo parvuli diligitis infantiam et stulti ea quae sibi sunt noxia cupiunt et inprudentes odibunt scientiam ²³ convertimini ad correptionem meam en proferam vobis spiritum meum et ostendam verba mea

¹ numquid non sapientia clamitat et prudentia dat vocem suam ² in summis excelsisque verticibus super viam in mediis semitis stans ³ iuxta portas civitatis in ipsis foribus loquitur dicens ⁴ o viri ad vos clamito et vox mea ad filios hominum ⁵ intellegite parvuli astutiam et insipientes animadvertite

²¹ multae cogitationes in corde viri voluntas autem Domini permanebit

³⁰ non est sapientia non est prudentia non est consilium contra Dominum

⁹ nisi Dominus exercituum reliquisset nobis semen quasi Sodoma fuissemus et quasi Gomorra similes essemus

⁸ et repleta est terra eius equis et innumerabiles quadrigae eius et repleta est terra eius idolis opus manuum suarum adoraverunt quod fecerunt digiti eorum

²⁰ in die illa proiciet homo idola argenti sui et simulacra auri sui quae fecerat sibi ut adoraret talpas et vespertiliones

²² si enim fuerit populus tuus Israhel quasi harena maris reliquiae convertentur ex eo consummatio adbreviata inundabit iustitiam

¹¹ et erit in die illa adiciet Dominus secundo manum suam ad possidendum residuum populi sui quod relinquetur ab Assyriis et ab Aegypto et a Fetros et ab Aethiopia et ab Aelam et a Sennaar et ab Emath et ab insulis maris

² ecce Deus salvator meus fiducialiter agam et non timebo quia fortitudo mea et laus mea Dominus Deus et factus est mihi in salutem

² super montem caligosum levate signum exaltate vocem levate manum et ingrediantur portas duces ³ ego mandavi sanctificatis meis et vocavi fortes meos in ira mea exultantes in gloria mea ⁴ vox multitudinis in montibus quasi populorum frequentium vox sonitus regum gentium congregatarum Dominus exercituum praecepit militiae belli

²⁴ iuravit Dominus exercituum dicens si non ut putavi ita erit et quomodo mente tractavi ²⁵ sic eveniet ut conteram Assyrium in terra mea et in montibus meis conculcem eum et auferetur ab eis iugum eius et onus illius ab umero eorum tolletur ²⁶ hoc consilium quod cogitavi super omnem terram et haec est manus extenta super universas gentes ²⁷ Dominus enim exercituum decrevit et quis poterit infirmare et manus eius extenta et quis avertet eam

⁷ et vidit currum duorum equitum ascensorem asini et ascensorem cameli et contemplatus est diligenter multo intuitu ⁸ et clamavit leo super specula Domini ego sum stans iugiter per diem et super custodiam meam ego sum stans totis noctibus ⁹ ecce iste venit ascensor vir bigae equitum et respondit et dixit cecidit cecidit Babylon et omnia sculptilia deorum eius contrita sunt in terram

⁹ ecce iste venit ascensor vir bigae equitum et respondit et dixit cecidit cecidit Babylon et omnia sculptilia deorum eius contrita sunt in terram

¹⁶ idcirco haec dicit Dominus Deus ecce ego mittam in fundamentis Sion lapidem lapidem probatum angularem pretiosum in fundamento fundatum qui crediderit non festinet

²³ auribus percipite et audite vocem meam adtendite et audite eloquium meum

¹⁸ ne conturbet vos Ezechias dicens Dominus liberabit nos numquid liberaverunt dii gentium unusquisque terram suam de manu regis Assyriorum ¹⁹ ubi est deus Emath et Arfad ubi est deus Seffarvaim numquid liberaverunt Samariam de manu mea

⁴ si quo modo audiat Dominus Deus tuus verba Rabsaces quem misit rex Assyriorum dominus suus ad blasphemandum Deum viventem et obprobrandum sermonibus quos audivit Dominus Deus tuus leva ergo orationem pro reliquiis quae reppertae sunt

¹² numquid eruerunt eos dii gentium quos subverterunt patres mei Gozan et Aran et Reseph et filios Eden qui erant in Thalassar

¹⁹ et dederunt deos earum igni non enim erant dii sed opera manuum hominum lignum et lapis et comminuerunt eos

³⁸ et factum est cum adoraret in templo Nesrach deum suum Adramelech et Sarasar filii eius percusserunt eum gladio fugeruntque in terram Ararat et regnavit Asoraddon filius eius pro eo

¹⁵ quid dicam aut quid respondebit mihi cum ipse fecerit recogitabo omnes annos meos in amaritudine animae meae

¹⁸ cui ergo similem fecistis Deum aut quam imaginem ponetis ei ¹⁹ numquid sculptile conflavit faber aut aurifex auro figuravit illud et lamminis argenteis argentarius ²⁰ forte lignum et inputribile elegit artifex sapiens quaerit quomodo statuat simulacrum quod non moveatur

²⁵ et cui adsimilastis me et adaequastis dicit Sanctus

² quis suscitavit ab oriente iustum vocavit eum ut sequeretur se dabit in conspectu eius gentes et reges obtinebit dabit quasi pulverem gladio eius sicut stipulam vento raptam arcui eius

⁴ quis haec operatus est et fecit vocans generationes ab exordio ego Dominus primus et novissimus ego sum

⁶ unusquisque proximo suo auxiliatur et fratri suo dicit confortare ⁷ confortabit faber aerarius percutiens malleo eum qui cudebat tunc temporis dicens glutino bonum est et confortavit eum in clavis ut non moveatur

²² accedant et nuntient nobis quaecumque ventura sunt priora quae fuerint nuntiate et ponemus cor nostrum et sciemus novissima eorum et quae ventura sunt indicate nobis ²³ adnuntiate quae ventura sunt in futurum et sciemus quia dii estis vos bene quoque aut male si potestis facite et loquamur et videamus simul

²⁵ suscitavi ab aquilone et venit ab ortu solis vocabit nomen meum et adducet magistratus quasi lutum et velut plastes conculcans humum

⁹ quae prima fuerant ecce venerunt nova quoque ego adnuntio antequam oriantur audita vobis faciam

⁷ et omnem qui invocat nomen meum in gloriam meam creavi eum et formavi eum et feci eum

¹³ et ab initio ego ipse et non est qui de manu mea eruat operabor et quis avertet illud

²⁵ ego sum ego sum ipse qui deleo iniquitates tuas propter me et peccatorum tuorum non recordabor

¹ et nunc audi Iacob serve meus et Israhel quem elegi ² haec dicit Dominus faciens et formans te ab utero auxiliator tuus noli timere serve meus Iacob et Rectissime quem elegi

⁷ quis similis mei vocet et adnuntiet et ordinem exponat mihi ex quo constitui populum antiquum ventura et quae futura sunt adnuntient eis

¹² faber ferrarius lima operatus est in prunis et in malleis formavit illud et operatus est in brachio fortitudinis suae esuriet et deficiet non bibet aquam et lassescet ¹³ artifex lignarius extendit normam formavit illud in runcina fecit illud in angularibus et in circino tornavit illud et fecit imaginem viri quasi speciosum hominem habitantem in domo ¹⁴ succidit cedros tulit ilicem et quercum quae steterat inter ligna saltus plantavit pinum quam pluvia nutrivit ¹⁵ et facta est hominibus in focum sumpsit ex eis et calefactus est et succendit et coxit panes de reliquo autem operatus est deum et adoravit fecit sculptile et curvatus est ante illud ¹⁶ medium eius conbusit igni et de medio eius carnes comedit coxit pulmentum et saturatus est et calefactus est et dixit va calefactus sum vidi focum ¹⁷ reliquum autem eius deum fecit sculptile sibi curvatur ante illud et adorat illud et obsecrat dicens libera me quia deus meus es tu

¹⁷ reliquum autem eius deum fecit sculptile sibi curvatur ante illud et adorat illud et obsecrat dicens libera me quia deus meus es tu ¹⁸ nescierunt neque intellexerunt lutati enim sunt ne videant oculi eorum et ne intellegant corde suo

¹⁸ nescierunt neque intellexerunt lutati enim sunt ne videant oculi eorum et ne intellegant corde suo ¹⁹ non recogitant in mente sua neque cognoscunt neque sentiunt ut dicant medietatem eius conbusi igne et coxi super carbones eius panes coxi carnes et comedi et de reliquo eius idolum faciam ante truncum ligni procidam

¹⁹ non recogitant in mente sua neque cognoscunt neque sentiunt ut dicant medietatem eius conbusi igne et coxi super carbones eius panes coxi carnes et comedi et de reliquo eius idolum faciam ante truncum ligni procidam ²⁰ pars eius cinis est cor insipiens adoravit illud et non liberabit animam suam neque dicet forte mendacium est in dextera mea ²¹ memento horum Iacob et Israhel quoniam servus meus es tu formavi te servus meus es tu Israhel non oblivisceris mei

²¹ memento horum Iacob et Israhel quoniam servus meus es tu formavi te servus meus es tu Israhel non oblivisceris mei

²³ laudate caeli quoniam fecit Dominus iubilate extrema terrae resonate montes laudationem saltus et omne lignum eius quoniam redemit Dominus Iacob et Israhel gloriabitur

²⁸ qui dico Cyro pastor meus es et omnem voluntatem meam conplebis qui dico Hierusalem aedificaberis et templo fundaberis

⁵ ego Dominus et non est amplius extra me non est deus accinxi te et non cognovisti me ⁶ ut sciant hii qui ab ortu solis et qui ab occidente quoniam absque me non est ego Dominus et non est alter

¹³ ego suscitavi eum ad iustitiam et omnes vias eius dirigam ipse aedificabit civitatem meam et captivitatem meam dimittet non in pretio neque in muneribus dicit Dominus Deus exercituum ¹⁴ haec dicit Dominus labor Aegypti et negotiatio Aethiopiae et Sabaim viri sublimes ad te transibunt et tui erunt post te ambulabunt vincti manicis pergent et te adorabunt teque deprecabuntur tantum in te est Deus et non est absque te deus

¹⁸ quia haec dicit Dominus creans caelos ipse Deus formans terram et faciens eam ipse plastes eius non in vanum creavit eam ut habitetur formavit eam ego Dominus et non est alius

²⁰ congregamini et venite et accedite simul qui salvati estis ex gentibus nescierunt qui levant lignum sculpturae suae et rogant deum non salvantem ²¹ adnuntiate et venite et consiliamini simul quis auditum fecit hoc ab initio ex tunc praedixit illud numquid non ego Dominus et non est ultra Deus absque me Deus iustus et salvans non est praeter me

²¹ adnuntiate et venite et consiliamini simul quis auditum fecit hoc ab initio ex tunc praedixit illud numquid non ego Dominus et non est ultra Deus absque me Deus iustus et salvans non est praeter me ²² convertimini ad me et salvi eritis omnes fines terrae quia ego Deus et non est alius

¹ conflatus est Bel contritus est Nabo facta sunt simulacra eorum bestiis et iumentis onera vestra gravi pondere usque ad lassitudinem

³ audite me domus Iacob et omne residuum domus Israhel qui portamini a meo utero qui gestamini a mea vulva

⁵ cui adsimilastis me et adaequastis et conparastis me et fecistis similem

¹¹ vocans ab oriente avem et de terra longinqua virum voluntatis meae et locutus sum et adducam illud creavi et faciam illud ¹² audite me duro corde qui longe estis a iustitia

⁷ et dixisti in sempiternum ero domina non posuisti haec super cor tuum neque recordata es novissimi tui

¹ audite hoc domus Iacob qui vocamini nomine Israhel et de aquis Iuda existis qui iuratis in nomine Domini et Dei Israhel recordamini non in veritate neque in iustitia

⁴ scivi enim quia durus es tu et nervus ferreus cervix tua et frons tua aerea

¹⁴ congregamini omnes vos et audite quis de eis adnuntiavit haec Dominus dilexit eum faciet voluntatem suam in Babylone et brachium suum in Chaldeis ¹⁵ ego ego locutus sum et vocavi eum adduxi eum et directa est via eius

¹⁷ haec dicit Dominus redemptor tuus Sanctus Israhel ego Dominus Deus tuus docens te utilia gubernans te in via qua ambulas ¹⁸ utinam adtendisses mandata mea facta fuisset sicut flumen pax tua et iustitia tua sicut gurgites maris

¹ audite insulae et adtendite populi de longe Dominus ab utero vocavit me de ventre matris meae recordatus est nominis mei ² et posuit os meum quasi gladium acutum in umbra manus suae protexit me et posuit me sicut sagittam electam in faretra sua abscondit me

¹ audite me qui sequimini quod iustum est et quaeritis Dominum adtendite ad petram unde excisi estis et ad cavernam laci de qua praecisi estis

⁵ prope est iustus meus egressus est salvator meus et brachia mea populos iudicabunt me insulae expectabunt et brachium meum sustinebunt

⁷ audite me qui scitis iustum populus lex mea in corde eorum nolite timere obprobrium hominum et blasphemias eorum ne metuatis

²¹ populus autem tuus omnes iusti in perpetuum hereditabunt terram germen plantationis meae opus manus meae ad glorificandum

³ ut ponerem lugentibus Sion et darem eis coronam pro cinere oleum gaudii pro luctu pallium laudis pro spiritu maeroris et vocabuntur in ea fortes iustitiae plantatio Domini ad glorificandum

¹¹ sicut enim terra profert germen suum et sicut hortus semen suum germinat sic Dominus Deus germinabit iustitiam et laudem coram universis gentibus

¹¹ ecce Dominus auditum fecit in extremis terrae dicite filiae Sion ecce salvator tuus venit ecce merces eius cum eo et opus eius coram illo

⁹ in omni tribulatione eorum non est tribulatus et angelus faciei eius salvavit eos in dilectione sua et in indulgentia sua ipse redemit eos et portavit eos et levavit eos cunctis diebus saeculi

¹⁷ ecce enim ego creo caelos novos et terram novam et non erunt in memoria priora et non ascendent super cor

⁵ haec dicit Dominus quid invenerunt patres vestri in me iniquitatis quia elongaverunt a me et ambulaverunt post vanitatem et vani facti sunt

²⁸ ubi sunt dii tui quos fecisti tibi surgant et liberent te in tempore adflictionis tuae secundum numerum quippe civitatum tuarum erant dii tui Iuda

³ quia leges populorum vanae sunt quia lignum de saltu praecidit opus manuum artificis in ascia ⁴ argento et auro decoravit illud clavis et malleis conpegit ut non dissolvatur ⁵ in similitudinem palmae fabricata sunt et non loquentur portata tollentur quia incedere non valent nolite ergo timere ea quia nec male possunt facere nec bene ⁶ non est similis tui Domine magnus tu et magnum nomen tuum in fortitudine ⁷ quis non timebit te o rex gentium tuum est enim decus inter cunctos sapientes gentium et in universis regnis eorum nullus est similis tui ⁸ pariter insipientes et fatui probabuntur doctrina vanitatis eorum lignum est ⁹ argentum involutum de Tharsis adfertur et aurum de Ofaz opus artificis et manus aerarii hyacinthus et purpura indumentum eorum opus artificum universa haec

¹⁴ stultus factus est omnis homo ab scientia confusus est omnis artifex in sculptili quoniam falsum est quod conflavit et non est spiritus in eis

¹⁶ non est his similis pars Iacob qui enim formavit omnia ipse est et Israhel virga hereditatis eius Dominus exercituum nomen illi

⁷ propter hoc ecce dies veniunt dicit Dominus et non dicent ultra vivit Dominus qui eduxit filios Israhel de terra Aegypti ⁸ sed vivit Dominus qui eduxit et adduxit semen domus Israhel de terra aquilonis et de cunctis terris ad quas eieceram eos illuc et habitabunt in terra sua

⁹ et erit mihi in nomen et in gaudium et in laudem et in exultationem cunctis gentibus terrae quae audierint omnia bona quae ego facturus sum eis et pavebunt et turbabuntur in universis bonis et in omni pace quam ego faciam ei

¹² et succendet ignem in delubris deorum Aegypti et conburet ea et captivos ducet illos et amicietur terra Aegypti sicut amicitur pastor pallio suo et egredietur inde in pace ¹³ et conteret statuas domus Solis quae sunt in terra Aegypti et delubra deorum Aegypti conburet igni

¹ ad Moab haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel vae super Nabo quoniam vastata est et confusa capta est Cariathaim confusa est fortis et tremuit ² non est ultra exultatio in Moab contra Esebon cogitaverunt malum venite et disperdamus eam de gente ergo silens conticesces sequeturque te gladius ³ vox clamoris de Oronaim vastitas et contritio magna ⁴ contrita est Moab adnuntiate clamorem parvulis eius ⁵ per ascensum enim Luaith plorans ascendet in fletu quoniam in descensu Oronaim hostes ululatum contritionis audierunt ⁶ fugite salvate animas vestras et eritis quasi myrice in deserto ⁷ pro eo enim quod habuisti fiduciam in munitionibus tuis et in thesauris tuis tu quoque capieris et ibit Chamos in transmigrationem sacerdotes eius et principes eius simul

⁷ pro eo enim quod habuisti fiduciam in munitionibus tuis et in thesauris tuis tu quoque capieris et ibit Chamos in transmigrationem sacerdotes eius et principes eius simul ⁸ et veniet praedo ad omnem urbem et urbs nulla salvabitur et peribit vallis et dissipabuntur campestria quoniam dixit Dominus ⁹ date florem Moab quia floriens egredietur et civitates eius desertae erunt et inhabitabiles ¹⁰ maledictus qui facit opus Domini fraudulenter et maledictus qui prohibet gladium suum a sanguine ¹¹ fertilis fuit Moab ab adulescentia sua et requievit in fecibus suis nec transfusus est de vase in vas et in transmigrationem non abiit idcirco permansit gustus eius in eo et odor eius non est inmutatus ¹² propterea ecce dies veniunt dicit Dominus et mittam ei ordinatores et stratores laguncularum et sternent eum et vasa eius exhaurient et lagoenas eorum conlident ¹³ et confundetur Moab a Chamos sicut confusa est domus Israhel a Bethel in qua habebat fiduciam ¹⁴ quomodo dicitis fortes sumus et viri robusti ad proeliandum ¹⁵ vastata est Moab et civitates illius ascenderunt et electi iuvenes eius descenderunt in occisionem ait Rex Dominus exercituum nomen ei ¹⁶ prope est interitus Moab ut veniat et malum eius velociter adcurret nimis ¹⁷ consolamini eum omnes qui estis in circuitu eius et universi qui scitis nomen eius dicite quomodo confracta est virga fortis baculus gloriosus ¹⁸ descende de gloria et sede in siti habitatio filiae Dibon quoniam vastator Moab ascendet ad te dissipabit munitiones tuas ¹⁹ in via sta et prospice habitatio Aroer interroga fugientem et eum qui evasit dic quid accidit ²⁰ confusus est Moab quoniam victus est ululate et clamate adnuntiate in Arnon quoniam vastata est Moab ²¹ et iudicium venit ad terram campestrem super Helon et super Iaesa et super Mefath ²² et super Dibon et super Nabo et super domum Deblathaim ²³ et super Cariathaim et super Bethgamul et super Bethmaon ²⁴ et super Carioth et super Bosra et super omnes civitates terrae Moab quae longe et quae prope sunt ²⁵ abscisum est cornu Moab et brachium eius contritum est ait Dominus

² adnuntiate in gentibus et auditum facite levate signum praedicate et nolite celare dicite capta est Babylon confusus est Bel victus est Marodach confusa sunt sculptilia eius superata sunt idola eorum

²⁹ adnuntiate in Babylonem plurimis omnibus qui tendunt arcum consistite adversum eam per gyrum et nullus evadat reddite ei secundum opus suum iuxta omnia quae fecit facite illi quia contra Dominum erecta est adversum Sanctum Israhel

⁴⁵ propterea audite consilium Domini quod mente concepit adversum Babylonem et cogitationes eius quas cogitavit super terram Chaldeorum nisi detraxerint eos parvuli gregum nisi dissipatum fuerit cum ipsis habitaculum eorum

²⁰ conlidis tu mihi vasa belli et ego conlidam in te gentes et disperdam in te regna ²¹ et conlidam in te equum et equitem eius et conlidam in te currum et ascensorem eius ²² et conlidam in te virum et mulierem et conlidam in te senem et puerum et conlidam in te iuvenem et virginem ²³ et conlidam in te pastorem et gregem eius et conlidam in te agricolam et iugales eius et conlidam in te duces et magistratus ²⁴ et reddam Babyloni et cunctis habitatoribus Chaldeae omne malum suum quod fecerunt in Sion in oculis vestris ait Dominus ²⁵ ecce ego ad te mons pestifer ait Dominus qui corrumpis universam terram et extendam manum meam super te et evolvam te de petris et dabo te in montem conbustionis ²⁶ et non tollent de te lapidem in angulum et lapidem in fundamenta sed perditus in aeternum eris ait Dominus ²⁷ levate signum in terra clangite bucina in gentibus sanctificate super eam gentes adnuntiate contra illam regibus Ararat Menni et Aschenez numerate contra eam Thapsar adducite equum quasi bruchum aculeatum ²⁸ sanctificate contra eam gentes reges Mediae duces eius et universos magistratus eius cunctamque terram potestatis eius ²⁹ et commovebitur terra et turbabitur quia evigilavit contra Babylonem cogitatio Domini ut ponat terram Babylonis desertam et inhabitabilem

⁴⁴ et visitabo super Bel in Babylone et eiciam quod absorbuerat de ore eius et non confluent ad eum ultra gentes siquidem et murus Babylonis corruit

⁴⁷ propterea ecce dies veniunt et visitabo super sculptilia Babylonis et omnis terra eius confundetur et universi interfecti eius cadent in medio eius

⁵² propterea ecce dies veniunt ait Dominus et visitabo super sculptilia eius et in omni terra eius mugiet vulneratus

⁶ transiens autem per te vidi te conculcari in sanguine tuo et dixi tibi cum esses in sanguine tuo vive dixi inquam tibi in sanguine tuo vive ⁷ multiplicatam quasi germen agri dedi te et multiplicata es et grandis effecta et ingressa es et pervenisti ad mundum muliebrem ubera tua intumuerunt et pilus tuus germinavit et eras nuda et confusionis plena ⁸ et transivi per te et vidi te et ecce tempus tuum tempus amantium et expandi amictum meum super te et operui ignominiam tuam et iuravi tibi et ingressus sum pactum tecum ait Dominus Deus et facta es mihi ⁹ et lavi te aqua et emundavi sanguinem tuum ex te et unxi te oleo ¹⁰ et vestivi te discoloribus et calciavi te ianthino et cinxi te bysso et indui te subtilibus ¹¹ et ornavi te ornamento et dedi armillas in manibus tuis et torquem circa collum tuum ¹² et dedi inaurem super os tuum et circulos auribus tuis et coronam decoris in capite tuo ¹³ et ornata es auro et argento et vestita es bysso et polymito et multicoloribus similam et mel et oleum comedisti et decora facta es vehementer nimis et profecisti in regnum ¹⁴ et egressum est nomen tuum in gentes propter speciem tuam quia perfecta eras in decore meo quem posueram super te dicit Dominus Deus ¹⁵ et habens fiduciam in pulchritudine tua fornicata es in nomine tuo et exposuisti fornicationem tuam omni transeunti ut eius fieres ¹⁶ et sumens de vestimentis meis fecisti tibi excelsa hinc inde consuta et fornicata es super eis sicut non est factum neque futurum est

²⁸ considerans enim et avertens se ab omnibus iniquitatibus suis quas operatus est vita vivet et non morietur

⁴ super montes Israhel cades tu et omnia agmina tua et populi qui sunt tecum feris avibus omnique volatili et bestiis terrae dedi te devorandum

¹ Nabuchodonosor rex fecit statuam auream altitudine cubitorum sexaginta latitudine cubitorum sex et statuit eam in campo Duram provinciae Babylonis

⁵ in hora qua audieritis sonitum tubae et fistulae et citharae sambucae et psalterii et symphoniae et universi generis musicorum cadentes adorate statuam auream quam constituit Nabuchodonosor rex ⁶ si quis autem non prostratus adoraverit eadem hora mittetur in fornacem ignis ardentis ⁷ post haec igitur statim ut audierunt omnes populi sonitum tubae fistulae et citharae sambucae et psalterii et symphoniae et omnis generis musicorum cadentes omnes populi et tribus et linguae adoraverunt statuam auream quam constituerat Nabuchodonosor rex ⁸ statimque et in ipso tempore accedentes viri chaldei accusaverunt Iudaeos ⁹ dixeruntque Nabuchodonosor regi rex in aeternum vive ¹⁰ tu rex posuisti decretum ut omnis homo qui audierit sonitum tubae fistulae et citharae sambucae et psalterii et symphoniae et universi generis musicorum prosternat se et adoret statuam auream ¹¹ si quis autem non procidens adoraverit mittatur in fornacem ignis ardentem ¹² sunt ergo viri iudaei quos constituisti super opera regionis Babyloniae Sedrac Misac et Abdenago viri isti contempserunt rex decretum tuum deos tuos non colunt et statuam auream quam erexisti non adorant ¹³ tunc Nabuchodonosor in furore et in ira praecepit ut adducerentur Sedrac Misac et Abdenago qui confestim adducti sunt in conspectu regis ¹⁴ pronuntiansque Nabuchodonosor rex ait eis verene Sedrac Misac et Abdenago deos meos non colitis et statuam auream quam constitui non adoratis ¹⁵ nunc ergo si estis parati quacumque hora audieritis sonitum tubae fistulae et citharae sambucae psalterii et symphoniae omnisque generis musicorum prosternite vos et adorate statuam quam feci quod si non adoraveritis eadem hora mittemini in fornacem ignis ardentem et quis est Deus qui eripiat vos de manu mea

³⁵ et omnes habitatores terrae apud eum in nihilum reputati sunt iuxta voluntatem enim suam facit tam in virtutibus caeli quam in habitatoribus terrae et non est qui resistat manui eius et dicat ei quare fecisti

⁶ non oboedivimus servis tuis prophetis qui locuti sunt in nomine tuo regibus nostris principibus nostris patribus nostris omnique populo terrae ⁷ tibi Domine iustitia nobis autem confusio faciei sicut est hodie viro Iuda et habitatoribus Hierusalem et omni Israhel his qui prope sunt et his qui procul in universis terris ad quas eiecisti eos propter iniquitates eorum in quibus peccaverunt in te ⁸ Domine nobis confusio faciei regibus nostris principibus nostris et patribus nostris qui peccaverunt ⁹ tibi autem Domino Deo nostro misericordia et propitiatio quia recessimus a te ¹⁰ et non audivimus vocem Domini Dei nostri ut ambularemus in lege eius quam posuit nobis per servos suos prophetas ¹¹ et omnis Israhel praevaricati sunt legem tuam et declinaverunt ne audirent vocem tuam et stillavit super nos maledictio et detestatio quae scripta est in libro Mosi servi Dei quia peccavimus ei ¹² et statuit sermones suos quos locutus est super nos et super principes nostros qui iudicaverunt nos ut superducerent in nos malum magnum quale numquam fuit sub omni caelo secundum quod factum est in Hierusalem ¹³ sicut scriptum est in lege Mosi omne malum hoc venit super nos et non rogavimus faciem tuam Domine Deus noster ut reverteremur ab iniquitatibus nostris et cogitaremus veritatem tuam ¹⁴ et vigilavit Dominus et adduxit eam super nos iustus Dominus Deus noster in omnibus operibus suis quae fecit non enim audivimus vocem eius ¹⁵ et nunc Domine Deus noster qui eduxisti populum tuum de terra Aegypti in manu forti et fecisti tibi nomen secundum diem hanc peccavimus iniquitatem fecimus

⁴ ipsi regnaverunt et non ex me principes extiterunt et non cognovi argentum suum et aurum suum fecerunt sibi idola ut interirent ⁵ proiectus est vitulus tuus Samaria iratus est furor meus in eis usquequo non poterunt emundari ⁶ quia ex Israhel et ipse est artifex fecit illum et non est Deus quoniam in aranearum telas erit vitulus Samariae

⁵ vaccas Bethaven coluerunt habitatores Samariae quia luxit super eum populus eius et aeditui eius super eum exultaverunt in gloria eius quia migravit ab eo ⁶ siquidem et ipse in Assur delatus est munus regi ultori confusio Ephraim capiet et confundetur Israhel in voluntate sua

¹⁷ et scietis quia ego Dominus Deus vester habitans in Sion in monte sancto meo et erit Hierusalem sancta et alieni non transibunt per eam amplius

⁵ et timuerunt nautae et clamaverunt viri ad deum suum et miserunt vasa quae erant in navi in mare ut adleviaretur ab eis et Iona descendit ad interiora navis et dormiebat sopore gravi

¹⁴ et clamaverunt ad Dominum et dixerunt quaesumus Domine ne pereamus in anima viri istius et ne des super nos sanguinem innocentem quia tu Domine sicut voluisti fecisti ¹⁵ et tulerunt Ionam et miserunt in mare et stetit mare a fervore suo ¹⁶ et timuerunt viri timore magno Dominum et immolaverunt hostias Domino et voverunt vota

³ quia adhuc visus procul et apparebit in finem et non mentietur si moram fecerit expecta illum quia veniens veniet et non tardabit

¹⁸ quid prodest sculptile quia sculpsit illud fictor suus conflatile et imaginem falsam quia speravit in figmento fictor eius ut faceret simulacra muta ¹⁹ vae qui dicit ligno expergiscere surge lapidi tacenti numquid ipse docere poterit ecce iste coopertus est auro et argento et omnis spiritus non est in visceribus eius ²⁰ Dominus autem in templo sancto suo sileat a facie eius omnis terra

⁵ et nunc haec dicit Dominus exercituum ponite corda vestra super vias vestras

⁷ haec dicit Dominus exercituum ponite corda vestra super vias vestras ⁸ ascendite in montem portate lignum et aedificate domum et acceptabilis mihi erit et glorificabor dicit Dominus

¹¹ et noluerunt adtendere et verterunt scapulam recedentem et aures suas adgravaverunt ne audirent ¹² et cor suum posuerunt adamantem ne audirent legem et verba quae misit Dominus exercituum in spiritu suo per manum prophetarum priorum et facta est indignatio magna a Domino exercituum

¹⁶ cum odio habueris dimitte dicit Dominus Deus Israhel operiet autem iniquitas vestimentum eius dicit Dominus exercituum custodite spiritum vestrum et nolite despicere

⁶ ego enim Dominus et non mutor et vos filii Iacob non estis consumpti

¹³ invaluerunt super me verba vestra dicit Dominus ¹⁴ et dixistis quid locuti sumus contra te dixistis vanus est qui servit Deo et quod emolumentum quia custodivimus praecepta eius et quia ambulavimus tristes coram Domino exercituum ¹⁵ ergo nunc beatos dicimus arrogantes siquidem aedificati sunt facientes impietatem et temptaverunt Deum et salvi facti sunt

¹⁷ in se autem reversus dixit quanti mercennarii patris mei abundant panibus ego autem hic fame pereo

¹⁰ et mea omnia tua sunt et tua mea sunt et clarificatus sum in eis

²³ erit autem omnis anima quae non audierit prophetam illum exterminabitur de plebe

²⁷ convenerunt enim vere in civitate ista adversus sanctum puerum tuum Iesum quem unxisti Herodes et Pontius Pilatus cum gentibus et populis Israhel ²⁸ facere quae manus tua et consilium decreverunt fieri

²⁸ facere quae manus tua et consilium decreverunt fieri

³⁹ si vero ex Deo est non poteritis dissolvere eos ne forte et Deo repugnare inveniamini consenserunt autem illi

⁵¹ dura cervice et incircumcisi cordibus et auribus vos semper Spiritui Sancto resistitis sicut patres vestri et vos

¹⁸ notum a saeculo est Domino opus suum

²⁹ genus ergo cum simus Dei non debemus aestimare auro aut argento aut lapidi sculpturae artis et cogitationis hominis divinum esse simile

¹⁷ iustitia enim Dei in eo revelatur ex fide in fidem sicut scriptum est iustus autem ex fide vivit

²¹ nunc autem sine lege iustitia Dei manifestata est testificata a lege et prophetis ²² iustitia autem Dei per fidem Iesu Christi super omnes qui credunt non enim est distinctio ²³ omnes enim peccaverunt et egent gloriam Dei ²⁴ iustificati gratis per gratiam ipsius per redemptionem quae est in Christo Iesu ²⁵ quem proposuit Deus propitiationem per fidem in sanguine ipsius ad ostensionem iustitiae suae propter remissionem praecedentium delictorum ²⁶ in sustentatione Dei ad ostensionem iustitiae eius in hoc tempore ut sit ipse iustus et iustificans eum qui ex fide est Iesu

³ ignorantes enim Dei iustitiam et suam quaerentes statuere iustitiae Dei non sunt subiecti ⁴ finis enim legis Christus ad iustitiam omni credenti ⁵ Moses enim scripsit quoniam iustitiam quae ex lege est qui fecerit homo vivet in ea ⁶ quae autem ex fide est iustitia sic dicit ne dixeris in corde tuo quis ascendit in caelum id est Christum deducere ⁷ aut quis descendit in abyssum hoc est Christum ex mortuis revocare ⁸ sed quid dicit prope est verbum in ore tuo et in corde tuo hoc est verbum fidei quod praedicamus ⁹ quia si confitearis in ore tuo Dominum Iesum et in corde tuo credideris quod Deus illum excitavit ex mortuis salvus eris ¹⁰ corde enim creditur ad iustitiam ore autem confessio fit in salutem ¹¹ dicit enim scriptura omnis qui credit in illum non confundetur ¹² non enim est distinctio Iudaei et Graeci nam idem Dominus omnium dives in omnes qui invocant illum ¹³ omnis enim quicumque invocaverit nomen Domini salvus erit ¹⁴ quomodo ergo invocabunt in quem non crediderunt aut quomodo credent ei quem non audierunt quomodo autem audient sine praedicante ¹⁵ quomodo vero praedicabunt nisi mittantur sicut scriptum est quam speciosi pedes evangelizantium pacem evangelizantium bona

²⁹ sine paenitentia enim sunt dona et vocatio Dei

³³ o altitudo divitiarum sapientiae et scientiae Dei quam inconprehensibilia sunt iudicia eius et investigabiles viae eius ³⁴ quis enim cognovit sensum Domini aut quis consiliarius eius fuit

²⁰ fratres nolite pueri effici sensibus sed malitia parvuli estote sensibus autem perfecti estote

⁶ in laudem gloriae gratiae suae in qua gratificavit nos in dilecto

⁹ ut notum faceret nobis sacramentum voluntatis suae secundum bonum placitum eius quod proposuit in eo ¹⁰ in dispensationem plenitudinis temporum instaurare omnia in Christo quae in caelis et quae in terra sunt in ipso ¹¹ in quo etiam sorte vocati sumus praedestinati secundum propositum eius qui omnia operatur secundum consilium voluntatis suae

¹¹ in quo etiam sorte vocati sumus praedestinati secundum propositum eius qui omnia operatur secundum consilium voluntatis suae

¹³ nunc autem in Christo Iesu vos qui aliquando eratis longe facti estis prope in sanguine Christi

¹¹ secundum praefinitionem saeculorum quam fecit in Christo Iesu Domino nostro

¹⁴ propter quod dicit surge qui dormis et exsurge a mortuis et inluminabit tibi Christus

⁶ qui cum in forma Dei esset non rapinam arbitratus est esse se aequalem Deo

¹⁵ qui est imago Dei invisibilis primogenitus omnis creaturae

¹⁰ cum venerit glorificari in sanctis suis et admirabilis fieri in omnibus qui crediderunt quia creditum est testimonium nostrum super vos in die illo

¹² ut clarificetur nomen Domini nostri Iesu Christi in vobis et vos in illo secundum gratiam Dei nostri et Domini Iesu Christi

³ qui cum sit splendor gloriae et figura substantiae eius portansque omnia verbo virtutis suae purgationem peccatorum faciens sedit ad dexteram Maiestatis in excelsis

¹² et velut amictum involves eos et mutabuntur tu autem idem es et anni tui non deficient

¹⁷ in quo abundantius volens Deus ostendere pollicitationis heredibus inmobilitatem consilii sui interposuit iusiurandum

³⁷ adhuc enim modicum quantulum qui venturus est veniet et non tardabit

⁸ Iesus Christus heri et hodie ipse et in saecula

¹⁷ omne datum optimum et omne donum perfectum desursum est descendens a Patre luminum apud quem non est transmutatio nec vicissitudinis obumbratio

⁶ propter quod continet in scriptura ecce pono in Sion lapidem summum angularem electum pretiosum et qui crediderit in eo non confundetur

¹⁷ quia dicis quod dives sum et locupletatus et nullius egeo et nescis quia tu es miser et miserabilis et pauper et caecus et nudus ¹⁸ suadeo tibi emere a me aurum ignitum probatum ut locuples fias et vestimentis albis induaris et non appareat confusio nuditatis tuae et collyrio inungue oculos tuos ut videas