Romans Cross References - WestSaxon990

¹ [Note: æfter matheus gerecednysse. liber generationis filii dauid. filii abraham. B. ] her is on cneorisse-böc hælendes cristes dauides suna. Abrahames suna.

⁶ Iesse gestrynde þone cyning dauid; dauid cyning gestrynde salomon of þam wife þe wæs urias wïf.

¹⁶ Iacob gestrynde ioseph marian wer. of þære wæ acenned se hælend. þe is genemned crist;

²⁰ Him þa soðlice ðas þing ðencendum. drihtnes engel on swefnum æt-ywde. & him to cwæð; Iosep dauides sunu nelle þu ondrædan marian þine gemæccean to onfonne. þt on hire acenned ys. hyt ys of þam halgan gaste; ²¹ Witodlice heo cenð sunu & þu nemst hys naman hælend; He soðlice hys folc häl gedeð fram hyra synnum; ²² Soþlice eal þys wæs geworden. þt gefylled wære þt fram drihtne gecweden wæs. þurh þone witegan; ²³ Soðlice seo fæmne hæfð on innoðe & heo cenð sunu; & hi nemnað his naman. emanuhel. þt ys gereht on ure geþeode god mid us;

¹⁷ And soðlice þa com stefn of heofenum. & þus cwæð; Her is min se gecorena sunu on þam me gelicode;

¹⁶ Swa onlihte eower leoht beforan mannum þt hi geseon eowre gödan weorc. & wuldrian eowerne fæder þe on heofenum ys;

⁴⁵ þt ge sïn eowres fæder bearn þe on heofonum ys. se þe deð þt hys sunne üp aspringð ofer þa gödan & ofer þa yfelan. & he læt rïnan ofer þa rihtwisan. & ofer þa ünrihtwisan;

⁸ Nellen ge eornostlice him ge-efenlæcan; Soðlice eower fæder wat hwæt eow þearf ys ær þam þe ge hyne biddað; ⁹ Eornustlice gebiddað eow ðus; Fæder üre þu þe eart on heofonum; Si þin nama gehalgod

²³ Gif þin eage soþlice bið mänfull eall þin lic-hama byþ ðysterfull; Eornustlice gyf þt leoht þe on ðe is synt þystru. hu mycle beoþ ða þystru; ²⁴ [Note: Ðys sceal on þone syxteoðan sunnan-dæg ofer pentecosten. Nemo potest duobus domini[s] seruire. A. ] Ne mæg nän man twam hlafordum þeowian oððe he soðlice ænne hatað & oðerne lufaþ. oððe he bið änum gehyrsum. & oðrum unge-hyrsum; Ne magon gë gode þeowian & woruld-welan.

²⁷ [Note: Ðis sceal on wodnes-dæg on þære xiii. wucan ofer pentecosten. Et transeunte inde iesu secuti sunt eum duo ceci. A. ] Þa se hælend þanun for þa fyligdun hym twegyn blinde hrymynde & cweðende. lä däuides sunu gemiltsa unc;

³⁸ biddaþ ðæs ripes hlaford þt he sende wyrhtan to his ripe;

³⁷ [Note: Ðys godspel gebyrað to anes martyres mæsse-dæge. Nolite arbitrari. A. ] Se hælend cwæð to hys leorning-cnihtum. Se þe lufaþ fæder oððe modor mä þonne me nys hë më wyrþe. & se ðe lufað sunu oððe dohtor swyþur þonne me nys he me wyrþe.

²⁵ [Note: Ðys sceal on wodnes-dæg on þære syxtan wucan ofer pentecosten. Respondens iesus dixit. Confiteor tibi domine pater cæli & terre quia abscondisti. A. ] Se hælynd cwæð &swariende; Ic andytte þe drihten heofenes & eorþan þü þe be-hyddyst þas þing fram wisun & gleawun. & onwruge þa lytlingun;

²³ And þa menigeo ealle wundrudon & cwædon; Cweðe wë is þës dauides sunu;

⁴ witodlice god cwæþ wurþa þinne fæder & modor & se þe wyrgð hys fæder & modor swelte se deaþe;

¹⁴ Lætað hi hig synt blinde. & blindra latteowas; Se blinda gyf he blindne læt hig feallað begen on ænne pytt;

¹⁶ Ða andswarode he him. & synt ge gyt butan &gyte.

²² & efne þa of þam chananëiscum gemærum clypode sum wïf & cwæð; Drihten dauides sunu gemiltsa me. min dohtor ys yfle mid deofle gedreht.

²¹ Syððan he ongan swutelian hys leorning-cnihtum þt he wolde faran to hierusalem & fela þinga þolian fram yldrum & bocerum & ealdor-mannum þæra sacerda & beon ofslegen. & þy þryddan dæge arisan;

⁴² hwæt þincð eow be criste hwæs sunu ys he; Hig cwædun dauides; ⁴³ Ða cwæð se hælend; hwi clypað dauid hyne on gaste drihtyn & cwyð; ⁴⁴ Drihten cwæð to minum drihtne. site on mine swyþran healfe. oðþt ic gesette þine fynd þe to fot-scamole; [Note: MS. sceamole, alt. to scamole. ] ⁴⁵ Gyf dauid hyne on gaste dryhten clypað. hu ys he hys sunu;

¹⁴ & þis godspel byþ bodod ofer ealle eorþan on gewittnysse eallum þeodum & þonne cymð seo ge-endung;

⁶³ Se hælend suwode; Þa se ealdor þæra sacerda cwæð; Ic halsige þe ðurh þone lyfiendan god. þt ðu secge us gyf þu sy crist godes sunu;

⁴³ He gelyfð on god. alyse he hyne nü gyf he wylle; Witodlice he sæde godes sunu ic eom;

¹ [Note: Initium euangelii ihesu christi filii dei uiui sicut scriptum est in esaia propheta. Ecce mitto angelum meum ante faciem tuam. A. ] [H]er ys godspellys angyn Hælyndes cristes godes suna.

³⁸ Soðlice se þe me for-syhð & mine word on þisre unriht-hæmedan & synfulran cneorisse. ðone mannes sunu for-syhþ; Ðonne he cymð on his fæder wuldre mid halgum englum;

⁸ Þeos sealde þt heo hæfde. heo com to smyrianne minne lic-haman on byrgene;

¹⁰ Ða iudas scarioth þt is wiþersaca. än of þam twelfum. ferde to þam heah-sacerdum þt he hine belæwde; ¹¹ Þa hi þis gehyrdon hi fahnodon & beheton him feoh to syllanne. & he smeade hu he hine digellice sealde;

¹⁵ & he sæde him. Farað into ealne middan-eard & bodiað god-spell. ealre gesceafte. ¹⁶ Se þe gelyfð & gefullod bið se biþ hal; Soþlice se ðe ne gelyfð. se bið genyðerod;

³¹ Soðlice nu þu on innoðe ge-eacnast. & sunu censt & his naman hælend genemnest; ³² Se byð mære & þæs hehstan sunu genemned. & him sylþ drihten göd his fæder. dauides setl. ³³ & he ricsað on ecnesse on Iacobes hüse. & hys rïces ënde ne byþ;

³⁵ Ða &swarode hyre se engel; Se halga gast on þe becymþ & þæs heahstan miht þe ofer-sceadað. & forðam þt hälige ðe of þe acenned byð byþ godes sunu genemned

⁶⁹ & he üs hæle horn arærde. on dauides huse hys cnihtes; ⁷⁰ Swa he spræc þurh hys halegra witegena muð. þa he of worldes frymðe spræcon.

¹ [Note: Ðis sceal on mydde wyntres mæssenyht to þære forman mæssan. A. Exiit edictum a cessare augusto. B. ] Soþlice on þam dagum wæs geworden gebod fram þam casere augusto. þt eall ymbe-hwyrft wære to-mearcod;

⁴ Ða ferde iosep fram galilea of þære ceastre nazareth. on iudeisce ceastre dauides. seo is genemned bethleem. forþam þe he wæs of dauides hüse. & hirede ⁵ þt he fërde mid marian þe him beweddod wæs. & wæs geeacnod; ⁶ So[þ]lice wæs gewörden þa hi þar wæron. hire dagas wæron gefyllede þt heo cende.

¹⁰ & se engel him to cwæð; Nelle ge eow adrædan. soþlice nu ic eow bodie mycelne gefean. se bið eallum folce. ¹¹ forþam to-dæg eow ys hælend acenned. se is drihten crist on dauides ceastre;

²⁶ Se ðe me & mine spæca forsyhþ. þæne mannes sunu for-syhþ. þonne he cymð on his mægen-þrymme & hys fæder & halegra engla;

²¹ On þære tïde he on halgum gaste geblissode & cwæð; Ic andete þe fæder. drihten heofones & eorðan. forþam þe ðu þas ðing wisum & gleäwum behyddest. & lytlingum awruge. forþam hit beforan þe swa gelicode;

⁴⁸ eallunga ge cyðað. & ge þafiað eower fædera weorcum. forþam hig ofslogon hig. & ge timbriað hira byrgena;

⁴⁶ þonne cymþ þæs þeowan hlaford on þäm dæge þe he ne wenð. & þære tïde þe he nät. & to-dælþ hine & sett his dæl mid þam ungetreowum; ⁴⁷ Soþlice þæne þeow þe his hlafordes willan wiste & ne dyde æfter his hlafordes willan. he biþ witnad manegum witum;

¹⁵ Ða hyra än geseah þt he geclænsud wæs þa cyrde he mid mycelre stëfne god mærsiende. ¹⁶ & feoll to hys fotum. & him þancode & þes wæs samaritanisc; ¹⁷ Þa cwæþ se hælend him &swariende; Hu ne synt tÿn geclænsude hwær synt þa nigone. ¹⁸ næs gemett se ðe agën-hwurfe. & gode wuldor sealde. buton þes ælfremeda;

¹ [Note: [Iu]dex quidam erat [in] ciuitate qui [de]um non timuit neque [h]ominem. B. ] Ða sæde he him sum big-spel þt hit ys riht þt man symle gebidde & na geteorige

³¹ [Note: Assumsit iesus discipulos suos secreto & ait illis. Ecce ascendimus. B. ] Þa nam se hælend his leorning-cnihtas & cwæð to him. faraþ to hierusalem. & ealle þing beoð gefyllede þe be mannes suna þurh witegan awritene synt; ³² He byð þeodum geseald & bið bysmrud & geswungen. & on-spæt. ³³ & æfter þam þe hig hine swingað hig hine ofsleað. & he þriddan dæge arist

¹⁶ Ge beoð gesealde fram mägum & gebroðrum & cuðum & freondum. & hig eow to deaðe geswencað.

²⁶ hu ne gebyrede criste þas þing þoligean. & swa on his wuldor gän; ²⁷ And he rehte him of moyse & of eallum haligum gewritum þe be him awritene wæron;

⁹ Soð leoht wæs. þt onlyht ælcne cumendne man on þisne middan-eard.

¹⁴ And þt word wæs flæsc geworden & eardode on üs & we gesawon hys wuldor swylce äncennedes wuldor. of fæder þt wæs ful mid gyfe. & soðfæstnysse;

¹⁶ And of his gefyllednesse we ealle onfengon gyfe for gyfe.

¹⁸ Ne geseah næfre nan mann god butan se acenneda sunu hit cyðde se is on his fæder bearme

³⁴ & ic geseah & gewitnesse cyðde þt þes is godes sunu;

⁴⁹ Him &swarode þa nathanahel & ðus cwæð. rabbï. þu eart godes sunu. & þu eart israhela cing.

⁸ Ða cwæþ se hælend hlädaþ nü & berað þære drihte ealdre & hi namon.

¹⁸ Ða &swaredon him þa iudeas. & cwædon hwylc tacn æt-ywst þu üs forðam þe þu ðas ðing dest; ¹⁹ Se hælend him &swarude & cwæð. to-wurpaþ þis tempel. & ic hït arære binnan þrim dägon; ²⁰ Ða iudeas cwædon to him. þis tempel wæs getimbrod on six & feowertigon wïntron & ä-rærst þü hit on þrym dagon; ²¹ Soðlice he hyt cwæð be hys lichaman temple;

¹⁶ [Note: Ðys sceal on oðerne pentecostenes mæsse-dæg. Sic enim deus dilexit mundum. A. ] God lufode middan-eard swa þt he sealde his ancennendan (sic) sunu. þt nän ne forwurðe þe on hine gelyfð. ac hæbbe þt ece lïf; ¹⁷ Ne sende god his sunu on middan-earde þt he demde middan-earde Ac þt middan-eard sy ge-hæled þurh hine. ¹⁸ ne biþ þam gedemed ðe on hine gelyfð; Se ðe ne gelyf[ð] him biþ gedemed. for-þam þe he ne gelyfde on ðone naman þæs acennendan (sic) godes suna. ¹⁹ þt is se döm þt leoht com on middan-eard. & menn lufedon þystro swyþor ðonne þt leoht; Hyra weorc wæron yfele.

¹⁹ þt is se döm þt leoht com on middan-eard. & menn lufedon þystro swyþor ðonne þt leoht; Hyra weorc wæron yfele. ²⁰ ælc ðara þe yfele. deð hatað þt leoht. & he ne cymþ to leohte þt his weorc ne syn gerihtlæhte; ²¹ Witodlice se ðe wyrcð soðfæstnesse. cymþ to ðam leohte þt his weorc syn ge-swutelude. for-ðam þe hig synt on gode gedone;

³⁵ Fæder lufað þone sunu. & sealde ealle þing on his hand. ³⁶ Se þe gelyfð on sünu. se hæfð ëce lif; Se þe þam suna is ungeleafsum ne gesyhþ he lïf. Ac godes yrre wunað ofer hine;

³⁶ Se þe gelyfð on sünu. se hæfð ëce lif; Se þe þam suna is ungeleafsum ne gesyhþ he lïf. Ac godes yrre wunað ofer hine;

²³ ac seo tid cymð & nu is þonne soþe gebed-men gebiddaþ fæder on gaste. & on soðfæstnesse. witodlice fæder secþ swylce þe hyne gebiddon. ²⁴ gast is god. & þam þe hyne gebiddað gebyrað þt hig gebiddon. on gaste and on soðfæstnesse;

³⁴ Ða cwæð se hælend to him. min mete is þt ic wyrce þæs willan ðe me sende. þt ic full-fremme his weorc;

³⁶ & se ðe ripð nimð mede & gaderaþ wæstm on ecum life þt æt-gædere geblission se þe sæwþ. & se ðe ripð.

²⁵ Soð ic secge eow þt seo tid cymð & nu is. þonne þa deadan gehyrað godes suna stefne. & þa lybbað þe hig gehyrað.

⁷ ne mæg middan-eard eow hatigean ac he hatað me forþam ic cyþe gewitnesse be him þt his weorc synt yfele;

³⁵ þa iudeas cwædon betweonan him sylfum hwyder wyle þes faran þt we hine ne findon. cwyst þu wyle he faran on ðeoda todræfednysse & hig læran;

⁴² hu ne cyð (sic) þt ge-writ þt crist cymð of dauides cynne & of bethleem ceastre. þar þar dauid wæs;

³⁰ ic & fæder synt an;

³⁶ þe fæder gehalgode & sende on middan-eard. ge secgað þt þu bysmor spycst forþam ic sæde ic eom godes sunu;

²⁴ [Note: Ðys sceal on tywes dæg on þære palm-wucan. Nisi granum frumenti. A. ] Soðlice ic secge eow þt hwætene corn wunað ana buton hyt fealle on eorþan & sy dead; Gif hit [byð] dead hit bringð mycelne wæstm;

²⁶ Gif hwa þenige me fylige me. & min þen bið þær þær ic eom; Gif me hwa þenað min fæder hine wurðað;

¹⁴ Gif ic þwoh eowre fët. [ic þe eom eower lareow. & eower hlaford. ge sceolon þwean eower ælc oðres fet;] ¹⁵ ic eow sealde bysene þt ge don swa ic eow dyde; ¹⁶ Soþlice ic eow secge nys se ðeowa furðra þonne his hlaford. ne ærenddraca nys mærra þonne se þe hyne sende.

¹⁵ Ne telle ic eow to ðeowan. forþam se ðeowa nat hwæt se hlafor[d] deð; Ic tealde eow to freondum. forþam ic cyðde eow ealle þa þing þe ic gehyrde æt minum fæder; ¹⁶ Ne gecure ge me ac ic geceas eow; & ic sette eow þt ge gan & blæda beron & eowre blæda gelæston. þt fæder sylle eow swa hwæt swa ge biddað on minum naman;

²⁰ Gemunað minre spræce þe ic eow sæde. Nis se ðeowa mærra þonne his hlaford; Gif hi me ahton (sic). hi wyllað ehtan eower; Gif hi mine spræce heoldon hi healdað eac eowre;

²² Gif ic ne come & to him ne spræce næfdon hig nane synne; Nu hi nabbað nane lade be hyra synne; ²³ Se þe me hatað hatað minne fæder; ²⁴ Gif ic näne weorc ne worhte on him þe nan oðer ne worhte næfdon hi nane synne; Nu hi gesawon & hi hatedon ægðer ge më ge minne fæder;

¹⁷ Ða cwæð se hælend to hyre. ne æt-hrin þu min. nu gyt ic ne astah to minon fæder; Gang to minon broþron & sege him. ic astige to minon fæder and to eowron fæder. & to minon gode & to eowron gode;

²⁸ Ðomäs &swarode & cwæð to him; þu [eart] min god & min drihten;

³¹ Witodlice þas þing synt awritene þt ge gelyfon þt se hælend ys crist godes sunu; & þt ge habbað ëce lïf þonne ge gelyfaþ on his naman;