Matthew 11 Cross References - Vulgate

¹ et factum est cum consummasset Iesus praecipiens duodecim discipulis suis transiit inde ut doceret et praedicaret in civitatibus eorum ² Iohannes autem cum audisset in vinculis opera Christi mittens duos de discipulis suis ³ ait illi tu es qui venturus es an alium expectamus ⁴ et respondens Iesus ait illis euntes renuntiate Iohanni quae auditis et videtis ⁵ caeci vident claudi ambulant leprosi mundantur surdi audiunt mortui resurgunt pauperes evangelizantur ⁶ et beatus est qui non fuerit scandalizatus in me ⁷ illis autem abeuntibus coepit Iesus dicere ad turbas de Iohanne quid existis in desertum videre harundinem vento agitatam ⁸ sed quid existis videre hominem mollibus vestitum ecce qui mollibus vestiuntur in domibus regum sunt ⁹ sed quid existis videre prophetam etiam dico vobis et plus quam prophetam ¹⁰ hic enim est de quo scriptum est ecce ego mitto angelum meum ante faciem tuam qui praeparabit viam tuam ante te ¹¹ amen dico vobis non surrexit inter natos mulierum maior Iohanne Baptista qui autem minor est in regno caelorum maior est illo ¹² a diebus autem Iohannis Baptistae usque nunc regnum caelorum vim patitur et violenti rapiunt illud ¹³ omnes enim prophetae et lex usque ad Iohannem prophetaverunt ¹⁴ et si vultis recipere ipse est Helias qui venturus est ¹⁵ qui habet aures audiendi audiat ¹⁶ cui autem similem aestimabo generationem istam similis est pueris sedentibus in foro qui clamantes coaequalibus ¹⁷ dicunt cecinimus vobis et non saltastis lamentavimus et non planxistis ¹⁸ venit enim Iohannes neque manducans neque bibens et dicunt daemonium habet ¹⁹ venit Filius hominis manducans et bibens et dicunt ecce homo vorax et potator vini publicanorum et peccatorum amicus et iustificata est sapientia a filiis suis ²⁰ tunc coepit exprobrare civitatibus in quibus factae sunt plurimae virtutes eius quia non egissent paenitentiam ²¹ vae tibi Corazain vae tibi Bethsaida quia si in Tyro et Sidone factae essent virtutes quae factae sunt in vobis olim in cilicio et cinere paenitentiam egissent ²² verumtamen dico vobis Tyro et Sidoni remissius erit in die iudicii quam vobis ²³ et tu Capharnaum numquid usque in caelum exaltaberis usque in infernum descendes quia si in Sodomis factae fuissent virtutes quae factae sunt in te forte mansissent usque in hunc diem ²⁴ verumtamen dico vobis quia terrae Sodomorum remissius erit in die iudicii quam tibi ²⁵ in illo tempore respondens Iesus dixit confiteor tibi Pater Domine caeli et terrae quia abscondisti haec a sapientibus et prudentibus et revelasti ea parvulis ²⁶ ita Pater quoniam sic fuit placitum ante te ²⁷ omnia mihi tradita sunt a Patre meo et nemo novit Filium nisi Pater neque Patrem quis novit nisi Filius et cui voluerit Filius revelare ²⁸ venite ad me omnes qui laboratis et onerati estis et ego reficiam vos ²⁹ tollite iugum meum super vos et discite a me quia mitis sum et humilis corde et invenietis requiem animabus vestris ³⁰ iugum enim meum suave est et onus meum leve est

¹⁵ inimicitias ponam inter te et mulierem et semen tuum et semen illius ipsa conteret caput tuum et tu insidiaberis calcaneo eius

¹⁷ ad Adam vero dixit quia audisti vocem uxoris tuae et comedisti de ligno ex quo praeceperam tibi ne comederes maledicta terra in opere tuo in laboribus comedes eam cunctis diebus vitae tuae ¹⁸ spinas et tribulos germinabit tibi et comedes herbas terrae ¹⁹ in sudore vultus tui vesceris pane donec revertaris in terram de qua sumptus es quia pulvis es et in pulverem reverteris

³ benedicam benedicentibus tibi et maledicam maledicentibus tibi atque in te benedicentur universae cognationes terrae

¹³ homines autem Sodomitae pessimi erant et peccatores coram Domino nimis

¹⁹ benedixit ei et ait benedictus Abram Deo excelso qui creavit caelum et terram

²² qui respondit ei levo manum meam ad Dominum Deum excelsum possessorem caeli et terrae

²⁴ igitur Dominus pluit super Sodomam et Gomorram sulphur et ignem a Domino de caelo ²⁵ et subvertit civitates has et omnem circa regionem universos habitatores urbium et cuncta terrae virentia

⁴ effusus es sicut aqua non crescas quia ascendisti cubile patris tui et maculasti stratum eius

¹⁰ non auferetur sceptrum de Iuda et dux de femoribus eius donec veniat qui mittendus est et ipse erit expectatio gentium

³ erat enim Moses vir mitissimus super omnes homines qui morabantur in terra

¹⁷ videbo eum sed non modo intuebor illum sed non prope orietur stella ex Iacob et consurget virga de Israhel et percutiet duces Moab vastabitque omnes filios Seth

¹⁴ en Domini Dei tui caelum est et caelum caeli terra et omnia quae in ea sunt ¹⁵ et tamen patribus tuis conglutinatus est Dominus et amavit eos elegitque semen eorum post eos id est vos de cunctis gentibus sicut hodie conprobatur

¹⁵ prophetam de gente tua et de fratribus tuis sicut me suscitabit tibi Dominus Deus tuus ipsum audies ¹⁶ ut petisti a Domino Deo tuo in Horeb quando contio congregata est atque dixisti ultra non audiam vocem Domini Dei mei et ignem hunc maximum amplius non videbo ne moriar ¹⁷ et ait Dominus mihi bene omnia sunt locuti ¹⁸ prophetam suscitabo eis de medio fratrum suorum similem tui et ponam verba mea in ore eius loqueturque ad eos omnia quae praecepero illi

¹⁸ Samuhel autem ministrabat ante faciem Domini puer accinctus ephod lineo

³⁰ propterea ait Dominus Deus Israhel loquens locutus sum ut domus tua et domus patris tui ministraret in conspectu meo usque in sempiternum nunc autem dicit Dominus absit hoc a me sed quicumque glorificaverit me glorificabo eum qui autem contemnunt me erunt ignobiles

⁴ et vocavit Dominus Samuhel qui respondens ait ecce ego ⁵ et cucurrit ad Heli et dixit ecce ego vocasti enim me qui dixit non vocavi revertere dormi et abiit et dormivit ⁶ et adiecit Dominus vocare rursum Samuhel consurgensque Samuhel abiit ad Heli et dixit ecce ego quia vocasti me qui respondit non vocavi te fili mi revertere et dormi ⁷ porro Samuhel necdum sciebat Dominum neque revelatus fuerat ei sermo Domini ⁸ et adiecit Dominus et vocavit adhuc Samuhel tertio qui consurgens abiit ad Heli ⁹ et ait ecce ego quia vocasti me intellexit igitur Heli quia Dominus vocaret puerum et ait ad Samuhel vade et dormi et si deinceps vocaverit te dices loquere Domine quia audit servus tuus abiit ergo Samuhel et dormivit in loco suo ¹⁰ et venit Dominus et stetit et vocavit sicut vocaverat secundo Samuhel Samuhel et ait Samuhel loquere quia audit servus tuus ¹¹ et dixit Dominus ad Samuhel ecce ego facio verbum in Israhel quod quicumque audierit tinnient ambae aures eius ¹² in die illo suscitabo adversum Heli omnia quae locutus sum super domum eius incipiam et conplebo ¹³ praedixi enim ei quod iudicaturus essem domum eius in aeternum propter iniquitatem eo quod noverat indigne agere filios suos et non corripuit eos ¹⁴ idcirco iuravi domui Heli quod non expietur iniquitas domus eius victimis et muneribus usque in aeternum ¹⁵ dormivit autem Samuhel usque mane aperuitque ostia domus Domini et Samuhel timebat indicare visionem Heli ¹⁶ vocavit ergo Heli Samuhelem et dixit Samuhel fili mi qui respondens ait praesto sum ¹⁷ et interrogavit eum quis est sermo quem locutus est ad te oro te ne celaveris me haec faciat tibi Deus et haec addat si absconderis a me sermonem ex omnibus verbis quae dicta sunt tibi ¹⁸ indicavit itaque ei Samuhel universos sermones et non abscondit ab eo et ille respondit Dominus est quod bonum est in oculis suis faciat ¹⁹ crevit autem Samuhel et Dominus erat cum eo et non cecidit ex omnibus verbis eius in terram ²⁰ et cognovit universus Israhel a Dan usque Bersabee quod fidelis Samuhel propheta esset Domini ²¹ et addidit Dominus ut appareret in Silo quoniam revelatus fuerat Dominus Samuheli in Silo iuxta verbum Domini et evenit sermo Samuhelis universo Israheli

⁴⁰ et ascendit universa multitudo post eum et populus canentium tibiis et laetantium gaudio magno et insonuit terra ad clamorem eorum

⁸ at illi dixerunt vir pilosus et zona pellicia accinctis renibus qui ait Helias Thesbites est

⁷ cumque legisset rex Israhel litteras scidit vestimenta sua et ait numquid Deus sum ut occidere possim et vivificare quia iste misit ad me ut curem hominem a lepra sua animadvertite et videte quod occasiones quaerat adversum me

¹⁴ descendit et lavit in Iordane septies iuxta sermonem viri Dei et restituta est caro eius sicut caro pueri parvuli et mundatus est

¹¹ Hieu autem egressus est ad servos domini sui qui dixerunt ei rectene sunt omnia quid venit insanus iste ad te qui ait eis nostis hominem et quid locutus sit

¹⁵ et oravit in conspectu eius dicens Domine Deus Israhel qui sedes super cherubin tu es Deus solus regum omnium terrae tu fecisti caelum et terram

¹³ nunc igitur Deus noster confitemur tibi et laudamus nomen tuum inclitum

⁷ homo ad laborem nascitur et avis ad volatum

¹ homo natus de muliere brevi vivens tempore repletus multis miseriis

⁴ quis potest facere mundum de inmundo conceptum semine nonne tu qui solus es

¹⁴ quid est homo ut inmaculatus sit et ut iustus appareat natus de muliere

⁴ numquid iustificari potest homo conparatus Deo aut apparere mundus natus de muliere

¹³ adversum eum contendis quod non ad omnia verba responderit tibi

⁶ idcirco ipse me reprehendo et ago paenitentiam in favilla et cinere

¹ beatus vir qui non abiit in consilio impiorum et in via peccatorum non stetit in cathedra derisorum non sedit ² sed in lege Domini voluntas eius et in lege eius meditabitur die ac nocte

⁶ ego autem orditus sum regem meum super Sion montem sanctum suum adnuntiabo Dei praeceptum ⁷ Dominus dixit ad me filius meus es tu ego hodie genui te ⁸ postula a me et dabo tibi gentes hereditatem tuam et possessionem tuam terminos terrae ⁹ pasces eos in virga ferrea ut vas figuli conteres eos ¹⁰ nunc ergo reges intellegite erudimini iudices terrae ¹¹ servite Domino in timore et exultate in tremore ¹² adorate pure ne forte irascatur et pereatis de via cum exarserit post paululum furor eius beati omnes qui sperant in eum

² ex ore infantium et lactantium perfecisti laudem propter adversarios meos ut quiescat inimicus et ultor

²⁶ comedent mites et saturabuntur laudabunt Dominum quaerentes eum vivet cor vestrum in sempiternum

¹ David eruditi beatus cui dimissa est iniquitas et absconditum est peccatum ² beatus homo cui non inputabit Dominus iniquitatem nec est in spiritu eius dolus

⁴ die enim et nocte gravatur super me manus tua versatus sum in miseria mea cum exardesceret messis iugiter

⁴ quia iniquitates meae transierunt caput meum quasi onus grave adgravatae sunt super me

⁵ ecce in iniquitate conceptus sum et in peccato peperit me mater mea

¹² ab usura et iniquitate redimet animam eorum et pretiosus erit sanguis eorum coram oculis eius ¹³ et vivet et dabitur ei de auro Saba et orabunt de eo iugiter tota die benedicent ei

¹¹ et non audivit populus meus vocem meam et Israhel non credidit mihi ¹² et dimisi eum in pravitate cordis sui ambulabunt in consiliis suis ¹³ utinam populus meus audisset me Israhel in viis meis ambulasset

⁷ consumpti enim sumus in furore tuo et in indignatione tua conturbati sumus ⁸ posuisti iniquitates nostras coram te neglegentias nostras in luce vultus tui ⁹ omnes enim dies nostri transierunt in furore tuo consumpsimus annos nostros quasi sermonem loquens ¹⁰ dies annorum nostrorum in ipsis septuaginta anni si autem multum octoginta anni et quod amplius est labor et dolor quoniam transivimus cito et avolavimus

⁵ quam magnificata sunt opera tua Domine satis profundae factae sunt cogitationes tuae ⁶ vir insipiens non cognoscet et stultus non intelleget istud

¹³ ut quiescat a diebus adflictionis donec fodiatur impio interitus

¹ David canticum dixit Dominus Domino meo sede a dextris meis donec ponam inimicos tuos scabillum pedum tuorum ² virgam fortitudinis tuae emittet Dominus ex Sion dominare in medio inimicorum tuorum ³ populi tui spontanei erunt in die fortitudinis tuae in montibus sanctis quasi de vulva orietur tibi ros adulescentiae tuae ⁴ iuravit Dominus et non paenitebit eum tu es sacerdos in aeternum secundum ordinem Melchisedech ⁵ Dominus ad dexteram tuam percussit in die furoris sui reges

⁷ revertere anima mea in requiem tuam quia Dominus reddet tibi

²⁶ benedictus qui venit in nomine Domini benediximus vobis de domo Domini

¹ aleph beati inmaculati in via qui ambulant in lege Domini

¹ canticum graduum Domine non est exaltatum cor meum neque elati sunt oculi mei et non ambulavi in magnis et in mirabilibus super me

⁸ Dominus inluminat caecos Dominus erigit adlisos Dominus diligit iustos

¹⁷ viae eius viae pulchrae et omnes semitae illius pacificae

²⁴ in facie prudentis lucet sapientia oculi stultorum in finibus terrae

⁸ cunctae res difficiles non potest eas homo explicare sermone non saturatur oculus visu nec auris impletur auditu

¹⁴ vidi quae fiunt cuncta sub sole et ecce universa vanitas et adflictio spiritus

²² quid enim proderit homini de universo labore suo et adflictione spiritus qua sub sole cruciatus est ²³ cuncti dies eius doloribus et aerumnis pleni sunt nec per noctem mente requiescit et haec non vanitas est

⁸ unus est et secundum non habet non filium non fratrem et tamen laborare non cessat nec satiantur oculi eius divitiis nec recogitat dicens cui laboro et fraudo animam meam bonis in hoc quoque vanitas est et adflictio pessima

² audite caeli et auribus percipe terra quoniam Dominus locutus est filios enutrivi et exaltavi ipsi autem spreverunt me ³ cognovit bos possessorem suum et asinus praesepe domini sui Israhel non cognovit populus meus non intellexit ⁴ vae genti peccatrici populo gravi iniquitate semini nequam filiis sceleratis dereliquerunt Dominum blasphemaverunt Sanctum Israhel abalienati sunt retrorsum

⁴ vae genti peccatrici populo gravi iniquitate semini nequam filiis sceleratis dereliquerunt Dominum blasphemaverunt Sanctum Israhel abalienati sunt retrorsum ⁵ super quo percutiam vos ultra addentes praevaricationem omne caput languidum et omne cor maerens

²¹ vae qui sapientes estis in oculis vestris et coram vobismet ipsis prudentes

¹⁴ propter hoc dabit Dominus ipse vobis signum ecce virgo concipiet et pariet filium et vocabitis nomen eius Emmanuhel

¹⁴ et erit vobis in sanctificationem in lapidem autem offensionis et in petram scandali duabus domibus Israhel in laqueum et in ruinam habitantibus Hierusalem ¹⁵ et offendent ex eis plurimi et cadent et conterentur et inretientur et capientur

⁶ parvulus enim natus est nobis filius datus est nobis et factus est principatus super umerum eius et vocabitur nomen eius Admirabilis consiliarius Deus fortis Pater futuri saeculi Princeps pacis ⁷ multiplicabitur eius imperium et pacis non erit finis super solium David et super regnum eius ut confirmet illud et corroboret in iudicio et iustitia amodo et usque in sempiternum zelus Domini exercituum faciet hoc

¹⁰ in die illa radix Iesse qui stat in signum populorum ipsum gentes deprecabuntur et erit sepulchrum eius gloriosum

¹³ qui dicebas in corde tuo in caelum conscendam super astra Dei exaltabo solium meum sedebo in monte testamenti in lateribus aquilonis ¹⁴ ascendam super altitudinem nubium ero similis Altissimo ¹⁵ verumtamen ad infernum detraheris in profundum laci

² in tempore illo locutus est Dominus in manu Isaiae filii Amos dicens vade et solve saccum de lumbis tuis et calciamenta tua tolle de pedibus tuis et fecit sic vadens nudus et disculciatus

¹ onus Tyri ululate naves maris quia vastata est domus unde venire consueverant de terra Cetthim revelatum est eis ² tacete qui habitatis in insula negotiatio Sidonis transfretantes mare repleverunt te ³ in aquis multis semen Nili messis fluminis fruges eius et facta est negotiatio gentium ⁴ erubesce Sidon ait enim mare fortitudo maris dicens non parturivi et non peperi et non enutrivi iuvenes nec ad incrementum perduxi virgines ⁵ cum auditum fuerit in Aegypto dolebunt cum audierint de Tyro ⁶ transite maria ululate qui habitatis in insula ⁷ numquid non haec vestra est quae gloriabatur a diebus pristinis in antiquitate sua ducent eam pedes sui longe ad peregrinandum ⁸ quis cogitavit hoc super Tyrum quondam coronatam cuius negotiatores principes institores eius incliti terrae ⁹ Dominus exercituum cogitavit hoc ut detraheret superbiam omnis gloriae et ad ignominiam deduceret universos inclitos terrae ¹⁰ transi terram tuam quasi flumen filia maris non est cingulum ultra tibi ¹¹ manum suam extendit super mare conturbavit regna Dominus mandavit adversum Chanaan ut contereret fortes eius ¹² et dixit non adicies ultra ut glorieris calumniam sustinens virgo filia Sidonis in Cetthim consurgens transfreta ibi quoque non erit requies tibi ¹³ ecce terra Chaldeorum talis populus non fuit Assur fundavit eam in captivitatem transduxerunt robustos eius suffoderunt domos eius posuerunt eam in ruinam ¹⁴ ululate naves maris quia devastata est fortitudo vestra ¹⁵ et erit in die illa in oblivione eris o Tyre septuaginta annis sicut dies regis unius post septuaginta autem annos erit Tyro quasi canticum meretricis ¹⁶ sume citharam circui civitatem meretrix oblivioni tradita bene cane frequenta canticum ut memoria tui sit ¹⁷ et erit post septuaginta annos visitabit Dominus Tyrum et reducet eam ad mercedes suas et rursum fornicabitur cum universis regnis terrae super faciem terrae ¹⁸ et erunt negotiatio eius et mercedes eius sanctificatae Domino non condentur neque reponentur quia his qui habitaverint coram Domino erit negotiatio eius ut manducent in saturitatem et vestiantur usque ad vetustatem

⁹ quem docebit scientiam et quem intellegere faciet auditum ablactatos a lacte apulsos ab uberibus ¹⁰ quia manda remanda manda remanda expecta reexpecta expecta reexpecta modicum ibi modicum ibi ¹¹ in loquella enim labii et lingua altera loquetur ad populum istum ¹² cui dixit haec requies reficite lassum et hoc est meum refrigerium et noluerunt audire

¹² cui dixit haec requies reficite lassum et hoc est meum refrigerium et noluerunt audire ¹³ et erit eis verbum Domini manda remanda manda remanda expecta reexpecta expecta reexpecta modicum ibi modicum ibi ut vadant et cadant retrorsum et conterantur et inlaqueentur et capiantur

¹⁰ quoniam miscuit vobis Dominus spiritum soporis claudet oculos vestros prophetas et principes vestros qui vident visiones operiet ¹¹ et erit vobis visio omnium sicut verba libri signati quem cum dederint scienti litteras dicent lege istum et respondebit non possum signatus est enim ¹² et dabitur liber nescienti litteras diceturque ei lege et respondebit nescio litteras ¹³ et dixit Dominus eo quod adpropinquat populus iste ore suo et labiis suis glorificat me cor autem eius longe est a me et timuerunt me mandato hominum et doctrinis ¹⁴ ideo ecce ego addam ut admirationem faciam populo huic miraculo grandi et stupendo peribit enim sapientia a sapientibus eius et intellectus prudentium eius abscondetur

¹⁸ et audient in die illa surdi verba libri et de tenebris et caligine oculi caecorum videbunt

¹⁸ et audient in die illa surdi verba libri et de tenebris et caligine oculi caecorum videbunt ¹⁹ et addent mites in Domino laetitiam et pauperes homines in Sancto Israhel exultabunt

²⁶ et erit lux lunae sicut lux solis et lux solis erit septempliciter sicut lux septem dierum in die qua alligaverit Dominus vulnus populi sui et percussuram plagae eius sanaverit

²⁹ canticum erit vobis sicut nox sanctificatae sollemnitatis et laetitia cordis sicut qui pergit cum tibia ut intret in montem Domini ad Fortem Israhel

⁴ dicite pusillanimis confortamini nolite timere ecce Deus vester ultionem adducet retributionis Deus ipse veniet et salvabit vos ⁵ tunc aperientur oculi caecorum et aures surdorum patebunt ⁶ tunc saliet sicut cervus claudus et aperta erit lingua mutorum quia scissae sunt in deserto aquae et torrentes in solitudine

³ vox clamantis in deserto parate viam Domini rectas facite in solitudine semitas Dei nostri

¹ ecce servus meus suscipiam eum electus meus conplacuit sibi in illo anima mea dedi spiritum meum super eum iudicium gentibus proferet ² non clamabit neque accipiet personam nec audietur foris vox eius ³ calamum quassatum non conteret et linum fumigans non extinguet in veritate educet iudicium ⁴ non erit tristis neque turbulentus donec ponat in terra iudicium et legem eius insulae expectabunt

⁶ ego Dominus vocavi te in iustitia et adprehendi manum tuam et servavi et dedi te in foedus populi in lucem gentium ⁷ ut aperires oculos caecorum et educeres de conclusione vinctum de domo carceris sedentes in tenebris

⁸ educ foras populum caecum et oculos habentem surdum et aures ei sunt

²² convertimini ad me et salvi eritis omnes fines terrae quia ego Deus et non est alius ²³ in memet ipso iuravi egredietur de ore meo iustitiae verbum et non revertetur quia mihi curvabunt omnia genu et iurabit omnis lingua ²⁴ ergo in Domino dicet meae sunt iustitiae et imperium ad eum venient et confundentur omnes qui repugnant ei ²⁵ in Domino iustificabitur et laudabitur omne semen Israhel

¹⁰ adnuntians ab exordio novissimum et ab initio quae necdum facta sunt dicens consilium meum stabit et omnis voluntas mea fiet

¹⁷ haec dicit Dominus redemptor tuus Sanctus Israhel ego Dominus Deus tuus docens te utilia gubernans te in via qua ambulas ¹⁸ utinam adtendisses mandata mea facta fuisset sicut flumen pax tua et iustitia tua sicut gurgites maris

² et ascendet sicut virgultum coram eo et sicut radix de terra sitienti non est species ei neque decor et vidimus eum et non erat aspectus et desideravimus eum ³ despectum et novissimum virorum virum dolorum et scientem infirmitatem et quasi absconditus vultus eius et despectus unde nec reputavimus eum

¹ o omnes sitientes venite ad aquas et qui non habetis argentum properate emite et comedite venite emite absque argento et absque ulla commutatione vinum et lac ² quare adpenditis argentum non in panibus et laborem vestrum non in saturitate audite audientes me et comedite bonum et delectabitur in crassitudine anima vestra ³ inclinate aurem vestram et venite ad me audite et vivet anima vestra et feriam vobis pactum sempiternum misericordias David fideles

¹ spiritus Domini super me eo quod unxerit Dominus me ad adnuntiandum mansuetis misit me ut mederer contritis corde et praedicarem captivis indulgentiam et clausis apertionem ² ut praedicarem annum placabilem Domini et diem ultionis Deo nostro ut consolarer omnes lugentes ³ ut ponerem lugentibus Sion et darem eis coronam pro cinere oleum gaudii pro luctu pallium laudis pro spiritu maeroris et vocabuntur in ea fortes iustitiae plantatio Domini ad glorificandum

³ ut ponerem lugentibus Sion et darem eis coronam pro cinere oleum gaudii pro luctu pallium laudis pro spiritu maeroris et vocabuntur in ea fortes iustitiae plantatio Domini ad glorificandum

¹ haec dicit Dominus caelum sedis mea et terra scabillum pedum meorum quae ista domus quam aedificabitis mihi et quis iste locus quietis meae ² omnia haec manus mea fecit et facta sunt universa ista dicit Dominus ad quem autem respiciam nisi ad pauperculum et contritum spiritu et trementem sermones meos

⁵ priusquam te formarem in utero novi te et antequam exires de vulva sanctificavi te prophetam gentibus dedi te ⁶ et dixi a a a Domine Deus ecce nescio loqui quia puer ego sum ⁷ et dixit Dominus ad me noli dicere puer sum quoniam ad omnia quae mittam te ibis et universa quaecumque mandavero tibi loqueris ⁸ ne timeas a facie eorum quia tecum ego sum ut eruam te dicit Dominus

¹⁶ haec dicit Dominus state super vias et videte et interrogate de semitis antiquis quae sit via bona et ambulate in ea et invenietis refrigerium animabus vestris et dixerunt non ambulabimus

⁶ adtendi et auscultavi nemo quod bonum est loquitur nullus est qui agat paenitentiam super peccato suo dicens quid feci omnes conversi sunt ad cursum suum quasi equus impetu vadens in proelio

¹⁷ haec dicit Dominus exercituum contemplamini et vocate lamentatrices et veniant et ad eas quae sapientes sunt mittite et properent ¹⁸ festinent et adsumant super nos lamentum deducant oculi nostri lacrimas et palpebrae nostrae defluant aquis ¹⁹ quia vox lamentationis audita est de Sion quomodo vastati sumus et confusi vehementer quia dereliquimus terram quoniam deiecta sunt tabernacula nostra ²⁰ audite ergo mulieres verbum Domini et adsumat auris vestra sermonem oris eius et docete filias vestras lamentum et unaquaeque proximam suam planctum

²⁷ adulteria tua et hinnitus tuus scelus fornicationis tuae super colles in agro vidi abominationes tuas vae tibi Hierusalem non mundaberis post me usquequo adhuc

¹⁷ non sedi in concilio ludentium et gloriatus sum a facie manus tuae solus sedebam quoniam comminatione replesti me

⁸ et domum convivii non ingredieris ut sedeas cum eis et comedas et bibas ⁹ quia haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego auferam de loco isto in oculis vestris et in diebus vestris vocem gaudii et vocem laetitiae vocem sponsi et vocem sponsae

⁵ ecce dies veniunt ait Dominus et suscitabo David germen iustum et regnabit rex et sapiens erit et faciet iudicium et iustitiam in terra ⁶ in diebus illius salvabitur Iuda et Israhel habitabit confidenter et hoc est nomen quod vocabunt eum Dominus iustus noster

²² et cunctis regibus Tyri et cunctis regibus Sidonis et regibus terrae insularum qui sunt trans mare

³ et mittes eas ad regem Edom et ad regem Moab et ad regem filiorum Ammon et ad regem Tyri et ad regem Sidonis in manu nuntiorum qui venerunt Hierusalem ad Sedeciam regem Iuda

²⁶ Dominus dedit te sacerdotem pro Ioiadae sacerdote ut sis dux in domo Domini super omnem virum arrepticium et prophetantem ut mittas eum in nervum et in carcerem

⁴ rursumque aedificabo te et aedificaberis virgo Israhel adhuc ornaberis tympanis tuis et egredieris in choro ludentium

¹ ALEPH quomodo obtexit caligine in furore suo Dominus filiam Sion proiecit de caelo terram inclitam Israhel et non recordatus est scabilli pedum suorum in die furoris sui

¹³ MEM cui conparabo te vel cui adsimilabo te filia Hierusalem cui exaequabo te et consolabor te virgo filia Sion magna enim velut mare contritio tua quis medebitur tui

⁶ VAV et maior effecta est iniquitas filiae populi mei peccato Sodomorum quae subversa est in momento et non ceperunt in ea manus

⁵ si forte vel ipsi audiant et si forte quiescant quoniam domus exasperans est et scient quia propheta fuerit in medio eorum

⁶ neque ad populos multos profundi sermonis et ignotae linguae quorum non possis audire sermones et si ad illos mittereris ipsi audirent te ⁷ domus autem Israhel nolent audire te quia nolunt audire me omnis quippe domus Israhel adtrita fronte est et duro corde

¹⁰ et dixit ad me fili hominis omnes sermones meos quos loquor ad te adsume in corde tuo et auribus tuis audi ¹¹ et vade ingredere ad transmigrationem ad filios populi tui et loqueris ad eos et dices eis haec dicit Dominus Deus si forte audiant et quiescant

⁴⁸ vivo ego dicit Dominus Deus quia non fecit Sodoma soror tua ipsa et filiae eius sicut fecisti tu et filiae tuae ⁴⁹ ecce haec fuit iniquitas Sodomae sororis tuae superbia saturitas panis et abundantia et otium ipsius et filiarum eius et manum egeno et pauperi non porrigebant ⁵⁰ et elevatae sunt et fecerunt abominationes coram me et abstuli eas sicut vidisti

¹ et factum est in undecimo anno prima mensis factus est sermo Domini ad me dicens ² fili hominis pro eo quod dixit Tyrus de Hierusalem euge confractae sunt portae populorum conversa est ad me implebor deserta est ³ propterea haec dicit Dominus Deus ecce ego super te Tyre et ascendere faciam ad te gentes multas sicut ascendit mare fluctuans ⁴ et dissipabunt muros Tyri et destruent turres eius et radam pulverem eius de ea et dabo eam in limpidissimam petram ⁵ siccatio sagenarum erit in medio maris quia ego locutus sum ait Dominus Deus et erit in direptionem gentibus ⁶ filiae quoque eius quae sunt in agro gladio interficientur et scient quia ego Dominus ⁷ quia haec dicit Dominus Deus ecce ego adducam ad Tyrum Nabuchodonosor regem Babylonis ab aquilone regem regum cum equis et curribus et equitibus et coetu populoque magno ⁸ filias tuas quae sunt in agro gladio interficiet et circumdabit te munitionibus et conportabit aggerem in gyro et levabit contra te clypeum ⁹ et vineas et arietes temperabit in muros tuos et turres tuas destruet in armatura sua ¹⁰ inundatione equorum eius operiet te pulvis eorum a sonitu equitum et rotarum et curruum movebuntur muri tui dum ingressus fuerit portas tuas quasi per introitus urbis dissipatae ¹¹ ungulis equorum suorum conculcabit omnes plateas tuas populum tuum gladio caedet et statuae tuae nobiles in terram corruent ¹² vastabunt opes tuas diripient negotiationes tuas et destruent muros tuos et domos tuas praeclaras subvertent et lapides tuos et ligna tua et pulverem tuum in medio aquarum ponent ¹³ et quiescere faciam multitudinem canticorum tuorum et sonitus cithararum tuarum non audietur amplius ¹⁴ et dabo te in limpidissimam petram siccatio sagenarum eris nec aedificaberis ultra quia ego locutus sum dicit Dominus Deus ¹⁵ haec dicit Dominus Deus Tyro numquid non a sonitu ruinae tuae et gemitu interfectorum tuorum cum occisi fuerint in medio tui commovebuntur insulae ¹⁶ et descendent de sedibus suis omnes principes maris et auferent exuvias suas et vestimenta sua varia abicient et induentur stupore in terra sedebunt et adtoniti super repentino casu tuo admirabuntur ¹⁷ et adsumentes super te lamentum dicent tibi quomodo peristi quae habitas in mari urbs inclita quae fuisti fortis in mari cum habitatoribus tuis quos formidabant universi ¹⁸ nunc stupebunt naves in die pavoris tui et turbabuntur insulae in mari eo quod nullus egrediatur ex te ¹⁹ quia haec dicit Dominus Deus cum dedero te urbem desolatam sicut civitates quae non habitantur et adduxero super te abyssum et operuerint te aquae multae ²⁰ et detraxero te cum his qui descendunt in lacum ad populum sempiternum et conlocavero te in terra novissima sicut solitudines veteres cum his qui deducuntur in lacum ut non habiteris porro dedero gloriam in terra viventium ²¹ in nihilum redigam te et non eris et requisita non invenieris ultra in sempiternum dicit Dominus Deus

¹² et dices ei haec dicit Dominus Deus tu signaculum similitudinis plenus sapientia et perfectus decore ¹³ in deliciis paradisi Dei fuisti omnis lapis pretiosus operimentum tuum sardius topazius et iaspis chrysolitus et onyx et berillus sapphyrus et carbunculus et zmaragdus aurum opus decoris tui et foramina tua in die qua conditus es praeparata sunt ¹⁴ tu cherub extentus et protegens et posui te in monte sancto Dei in medio lapidum ignitorum ambulasti ¹⁵ perfectus in viis tuis a die conditionis tuae donec inventa est iniquitas in te ¹⁶ in multitudine negotiationis tuae repleta sunt interiora tua iniquitate et peccasti et eieci te de monte Dei et perdidi te o cherub protegens de medio lapidum ignitorum ¹⁷ elevatum est cor tuum in decore tuo perdidisti sapientiam tuam in decore tuo in terram proieci te ante faciem regum dedi te ut cernerent te ¹⁸ in multitudine iniquitatum tuarum et iniquitate negotiationis tuae polluisti sanctificationem tuam producam ergo ignem de medio tui qui comedat te et dabo te in cinerem super terram in conspectu omnium videntium te ¹⁹ omnes qui viderint te in gentibus obstupescent super te nihili factus es et non eris in perpetuum

¹⁸ fili hominis Nabuchodonosor rex Babylonis servire fecit exercitum suum servitute magna adversum Tyrum omne caput decalvatum et omnis umerus depilatus est et merces non est reddita ei neque exercitui eius de Tyro pro servitute qua servivit mihi adversum eam

¹⁶ a sonitu ruinae eius commovi gentes cum deducerem eum ad infernum cum his qui descendebant in lacum et consolata sunt in terra infima omnia ligna voluptatis egregia atque praeclara in Libano universa quae inrigabantur aquis ¹⁷ nam et ipsi cum ea descendent ad infernum ad interfectos gladio et brachium uniuscuiusque sedebit sub umbraculo eius in medio nationum

²³ et suscitabo super ea pastorem unum qui pascat ea servum meum David ipse pascet ea et ipse erit eis in pastorem ²⁴ ego autem Dominus ero eis in Deum et servus meus David princeps in medio eorum ego Dominus locutus sum

²³ tibi Deus patrum meorum confiteor teque laudo quia sapientiam et fortitudinem dedisti mihi et nunc ostendisti mihi quae rogavimus te quia sermonem regis aperuisti nobis

³⁵ et omnes habitatores terrae apud eum in nihilum reputati sunt iuxta voluntatem enim suam facit tam in virtutibus caeli quam in habitatoribus terrae et non est qui resistat manui eius et dicat ei quare fecisti

²⁴ septuaginta ebdomades adbreviatae sunt super populum tuum et super urbem sanctam tuam ut consummetur praevaricatio et finem accipiat peccatum et deleatur iniquitas et adducatur iustitia sempiterna et impleatur visio et prophetes et unguatur sanctus sanctorum ²⁵ scito ergo et animadverte ab exitu sermonis ut iterum aedificetur Hierusalem usque ad christum ducem ebdomades septem et ebdomades sexaginta duae erunt et rursum aedificabitur platea et muri in angustia temporum ²⁶ et post ebdomades sexaginta duas occidetur christus et non erit eius et civitatem et sanctuarium dissipabit populus cum duce venturo et finis eius vastitas et post finem belli statuta desolatio

⁵ et post haec revertentur filii Israhel et quaerent Dominum Deum suum et David regem suum et pavebunt ad Dominum et ad bonum eius in novissimo dierum

⁷ venerunt dies visitationis venerunt dies retributionis scitote Israhel stultum prophetam insanum virum spiritalem propter multitudinem iniquitatis tuae et multitudo amentiae

²⁸ et erit post haec effundam spiritum meum super omnem carnem et prophetabunt filii vestri et filiae vestrae senes vestri somnia somniabunt et iuvenes vestri visiones videbunt ²⁹ sed et super servos et ancillas in diebus illis effundam spiritum meum ³⁰ et dabo prodigia in caelo et in terra sanguinem et ignem et vaporem fumi ³¹ sol vertetur in tenebras et luna in sanguinem antequam veniat dies Domini magnus et horribilis ³² et erit omnis qui invocaverit nomen Domini salvus erit quia in monte Sion et in Hierusalem erit salvatio sicut dixit Dominus et in residuis quos Dominus vocaverit

⁹ haec dicit Dominus super tribus sceleribus Tyri et super quattuor non convertam eum eo quod concluserint captivitatem perfectam in Idumea et non sint recordati foederis fratrum ¹⁰ et emittam ignem in murum Tyri et devorabit aedes eius

¹¹ in die illo suscitabo tabernaculum David quod cecidit et reaedificabo aperturas murorum eius et ea quae corruerant instaurabo et reaedificabo eum sicut diebus antiquis ¹² ut possideant reliquias Idumeae et omnes nationes eo quod invocatum sit nomen meum super eos dicit Dominus faciens haec

⁴ si exaltatus fueris ut aquila et si inter sidera posueris nidum tuum inde detraham te dicit Dominus

²¹ et ascendent salvatores in montem Sion iudicare montem Esau et erit Domino regnum

² et tu Bethleem Ephrata parvulus es in milibus Iuda ex te mihi egredietur qui sit dominator in Israhel et egressus eius ab initio a diebus aeternitatis

¹ audite quae Dominus loquitur surge contende iudicio adversum montes et audiant colles vocem tuam ² audiant montes iudicium Domini et fortia fundamenta terrae quia iudicium Domini cum populo suo et cum Israhel diiudicabitur ³ populus meus quid feci tibi et quid molestus fui tibi responde mihi ⁴ quia eduxi te de terra Aegypti et de domo servientium liberavi te et misi ante faciem tuam Mosen et Aaron et Mariam ⁵ populus meus memento quaeso quid cogitaverit Balac rex Moab et quid responderit ei Balaam filius Beor de Setthim usque ad Galgalam ut cognosceret iustitias Domini ⁶ quid dignum offeram Domino curvem genu Deo excelso numquid offeram ei holocaustomata et vitulos anniculos ⁷ numquid placari potest Dominus in milibus arietum aut in multis milibus hircorum pinguium numquid dabo primogenitum meum pro scelere meo fructum ventris mei pro peccato animae meae ⁸ indicabo tibi o homo quid sit bonum et quid Dominus quaerat a te utique facere iudicium et diligere misericordiam et sollicitum ambulare cum Deo tuo

⁸ indicabo tibi o homo quid sit bonum et quid Dominus quaerat a te utique facere iudicium et diligere misericordiam et sollicitum ambulare cum Deo tuo

¹⁴ lauda filia Sion iubilate Israhel laetare et exulta in omni corde filia Hierusalem ¹⁵ abstulit Dominus iudicium tuum avertit inimicos tuos rex Israhel Dominus in medio tui non timebis malum ultra ¹⁶ in die illa dicetur Hierusalem noli timere Sion non dissolvantur manus tuae ¹⁷ Dominus Deus tuus in medio tui Fortis ipse salvabit gaudebit super te in laetitia silebit in dilectione tua exultabit super te in laude

⁷ et movebo omnes gentes et veniet desideratus cunctis gentibus et implebo domum istam gloria dicit Dominus exercituum

² Emath quoque in terminis eius et Tyrus et Sidon adsumpserunt quippe sibi sapientiam valde ³ et aedificavit Tyrus munitionem suam et coacervavit argentum quasi humum et aurum ut lutum platearum

⁹ exulta satis filia Sion iubila filia Hierusalem ecce rex tuus veniet tibi iustus et salvator ipse pauper et ascendens super asinum et super pullum filium asinae

⁷ et pascam pecus occisionis propter hoc o pauperes gregis et adsumpsi mihi duas virgas unam vocavi Decorem et alteram vocavi Funiculos et pavi gregem

⁸ in die illo proteget Dominus habitatores Hierusalem et erit qui offenderit ex eis in die illa quasi David et domus David quasi Dei sicut angelus Domini in conspectu eius

⁴ et erit in die illa confundentur prophetae unusquisque ex visione sua cum prophetaverit nec operientur pallio saccino ut mentiantur

¹ ecce ego mittam angelum meum et praeparabit viam ante faciem meam et statim veniet ad templum suum dominator quem vos quaeritis et angelus testamenti quem vos vultis ecce venit dicit Dominus exercituum

² et orietur vobis timentibus nomen meum sol iustitiae et sanitas in pinnis eius et egrediemini et salietis sicut vituli de armento

⁵ ecce ego mittam vobis Heliam prophetam antequam veniat dies Domini magnus et horribilis ⁶ et convertet cor patrum ad filios et cor filiorum ad patres eorum ne forte veniam et percutiam terram anathemate

¹⁷ omnes ergo generationes ab Abraham usque ad David generationes quattuordecim et a David usque ad transmigrationem Babylonis generationes quattuordecim et a transmigratione Babylonis usque ad Christum generationes quattuordecim

² dicentes ubi est qui natus est rex Iudaeorum vidimus enim stellam eius in oriente et venimus adorare eum ³ audiens autem Herodes rex turbatus est et omnis Hierosolyma cum illo ⁴ et congregans omnes principes sacerdotum et scribas populi sciscitabatur ab eis ubi Christus nasceretur ⁵ at illi dixerunt ei in Bethleem Iudaeae sic enim scriptum est per prophetam ⁶ et tu Bethleem terra Iuda nequaquam minima es in principibus Iuda ex te enim exiet dux qui reget populum meum Israhel

¹ in diebus autem illis venit Iohannes Baptista praedicans in deserto Iudaeae ² et dicens paenitentiam agite adpropinquavit enim regnum caelorum ³ hic est enim qui dictus est per Esaiam prophetam dicentem vox clamantis in deserto parate viam Domini rectas facite semitas eius

³ hic est enim qui dictus est per Esaiam prophetam dicentem vox clamantis in deserto parate viam Domini rectas facite semitas eius ⁴ ipse autem Iohannes habebat vestimentum de pilis camelorum et zonam pelliciam circa lumbos suos esca autem eius erat lucustae et mel silvestre ⁵ tunc exiebat ad eum Hierosolyma et omnis Iudaea et omnis regio circa Iordanen

¹¹ ego quidem vos baptizo in aqua in paenitentiam qui autem post me venturus est fortior me est cuius non sum dignus calciamenta portare ipse vos baptizabit in Spiritu Sancto et igni

¹² cum autem audisset quod Iohannes traditus esset secessit in Galilaeam ¹³ et relicta civitate Nazareth venit et habitavit in Capharnaum maritimam in finibus Zabulon et Nepthalim

²³ et circumibat Iesus totam Galilaeam docens in synagogis eorum et praedicans evangelium regni et sanans omnem languorem et omnem infirmitatem in populo

³ beati pauperes spiritu quoniam ipsorum est regnum caelorum

³ beati pauperes spiritu quoniam ipsorum est regnum caelorum ⁴ beati mites quoniam ipsi possidebunt terram ⁵ beati qui lugent quoniam ipsi consolabuntur ⁶ beati qui esuriunt et sitiunt iustitiam quoniam ipsi saturabuntur ⁷ beati misericordes quia ipsi misericordiam consequentur ⁸ beati mundo corde quoniam ipsi Deum videbunt ⁹ beati pacifici quoniam filii Dei vocabuntur ¹⁰ beati qui persecutionem patiuntur propter iustitiam quoniam ipsorum est regnum caelorum ¹¹ beati estis cum maledixerint vobis et persecuti vos fuerint et dixerint omne malum adversum vos mentientes propter me ¹² gaudete et exultate quoniam merces vestra copiosa est in caelis sic enim persecuti sunt prophetas qui fuerunt ante vos

¹⁷ nolite putare quoniam veni solvere legem aut prophetas non veni solvere sed adimplere ¹⁸ amen quippe dico vobis donec transeat caelum et terra iota unum aut unus apex non praeteribit a lege donec omnia fiant ¹⁹ qui ergo solverit unum de mandatis istis minimis et docuerit sic homines minimus vocabitur in regno caelorum qui autem fecerit et docuerit hic magnus vocabitur in regno caelorum

²⁴ omnis ergo qui audit verba mea haec et facit ea adsimilabitur viro sapienti qui aedificavit domum suam supra petram

²⁸ et factum est cum consummasset Iesus verba haec admirabantur turbae super doctrinam eius

¹ cum autem descendisset de monte secutae sunt eum turbae multae ² et ecce leprosus veniens adorabat eum dicens Domine si vis potes me mundare ³ et extendens manum tetigit eum Iesus dicens volo mundare et confestim mundata est lepra eius ⁴ et ait illi Iesus vide nemini dixeris sed vade ostende te sacerdoti et offer munus quod praecepit Moses in testimonium illis ⁵ cum autem introisset Capharnaum accessit ad eum centurio rogans eum

¹⁰ et factum est discumbente eo in domo ecce multi publicani et peccatores venientes discumbebant cum Iesu et discipulis eius ¹¹ et videntes Pharisaei dicebant discipulis eius quare cum publicanis et peccatoribus manducat magister vester

¹⁴ tunc accesserunt ad eum discipuli Iohannis dicentes quare nos et Pharisaei ieiunamus frequenter discipuli autem tui non ieiunant ¹⁵ et ait illis Iesus numquid possunt filii sponsi lugere quamdiu cum illis est sponsus venient autem dies cum auferetur ab eis sponsus et tunc ieiunabunt

²³ et cum venisset Iesus in domum principis et vidisset tibicines et turbam tumultuantem ²⁴ dicebat recedite non est enim mortua puella sed dormit et deridebant eum ²⁵ et cum eiecta esset turba intravit et tenuit manum eius et surrexit puella

³⁰ et aperti sunt oculi illorum et comminatus est illis Iesus dicens videte ne quis sciat

³⁵ et circumibat Iesus civitates omnes et castella docens in synagogis eorum et praedicans evangelium regni et curans omnem languorem et omnem infirmitatem

⁸ infirmos curate mortuos suscitate leprosos mundate daemones eicite gratis accepistis gratis date

¹⁵ amen dico vobis tolerabilius erit terrae Sodomorum et Gomorraeorum in die iudicii quam illi civitati

²⁵ sufficit discipulo ut sit sicut magister eius et servus sicut dominus eius si patrem familias Beelzebub vocaverunt quanto magis domesticos eius

¹³ omnes enim prophetae et lex usque ad Iohannem prophetaverunt ¹⁴ et si vultis recipere ipse est Helias qui venturus est

²² verumtamen dico vobis Tyro et Sidoni remissius erit in die iudicii quam vobis

²⁴ verumtamen dico vobis quia terrae Sodomorum remissius erit in die iudicii quam tibi

²⁷ omnia mihi tradita sunt a Patre meo et nemo novit Filium nisi Pater neque Patrem quis novit nisi Filius et cui voluerit Filius revelare ²⁸ venite ad me omnes qui laboratis et onerati estis et ego reficiam vos ²⁹ tollite iugum meum super vos et discite a me quia mitis sum et humilis corde et invenietis requiem animabus vestris

¹⁹ non contendet neque clamabit neque audiet aliquis in plateis vocem eius ²⁰ harundinem quassatam non confringet et linum fumigans non extinguet donec eiciat ad victoriam iudicium

³⁴ progenies viperarum quomodo potestis bona loqui cum sitis mali ex abundantia enim cordis os loquitur

³⁶ dico autem vobis quoniam omne verbum otiosum quod locuti fuerint homines reddent rationem de eo in die iudicii

⁴¹ viri ninevitae surgent in iudicio cum generatione ista et condemnabunt eam quia paenitentiam egerunt in praedicatione Ionae et ecce plus quam Iona hic

⁴¹ viri ninevitae surgent in iudicio cum generatione ista et condemnabunt eam quia paenitentiam egerunt in praedicatione Ionae et ecce plus quam Iona hic ⁴² regina austri surget in iudicio cum generatione ista et condemnabit eam quia venit a finibus terrae audire sapientiam Salomonis et ecce plus quam Salomon hic

⁹ qui habet aures audiendi audiat

¹¹ qui respondens ait illis quia vobis datum est nosse mysteria regni caelorum illis autem non est datum ¹² qui enim habet dabitur ei et abundabit qui autem non habet et quod habet auferetur ab eo ¹³ ideo in parabolis loquor eis quia videntes non vident et audientes non audiunt neque intellegunt ¹⁴ et adimpletur eis prophetia Esaiae dicens auditu audietis et non intellegetis et videntes videbitis et non videbitis ¹⁵ incrassatum est enim cor populi huius et auribus graviter audierunt et oculos suos cluserunt nequando oculis videant et auribus audiant et corde intellegant et convertantur et sanem eos ¹⁶ vestri autem beati oculi quia vident et aures vestrae quia audiunt

⁴³ tunc iusti fulgebunt sicut sol in regno Patris eorum qui habet aures audiat

⁵⁵ nonne hic est fabri filius nonne mater eius dicitur Maria et fratres eius Iacobus et Ioseph et Simon et Iudas ⁵⁶ et sorores eius nonne omnes apud nos sunt unde ergo huic omnia ista ⁵⁷ et scandalizabantur in eo Iesus autem dixit eis non est propheta sine honore nisi in patria sua et in domo sua

³ Herodes enim tenuit Iohannem et alligavit eum et posuit in carcere propter Herodiadem uxorem fratris sui

⁵ et volens illum occidere timuit populum quia sicut prophetam eum habebant

¹² tunc accedentes discipuli eius dixerunt ei scis quia Pharisaei audito verbo scandalizati sunt ¹³ at ille respondens ait omnis plantatio quam non plantavit Pater meus caelestis eradicabitur ¹⁴ sinite illos caeci sunt duces caecorum caecus autem si caeco ducatum praestet ambo in foveam cadunt

²¹ et egressus inde Iesus secessit in partes Tyri et Sidonis

³⁰ et accesserunt ad eum turbae multae habentes secum mutos clodos caecos debiles et alios multos et proiecerunt eos ad pedes eius et curavit eos ³¹ ita ut turbae mirarentur videntes mutos loquentes clodos ambulantes caecos videntes et magnificabant Deum Israhel

¹⁷ respondens autem Iesus dixit ei beatus es Simon Bar Iona quia caro et sanguis non revelavit tibi sed Pater meus qui in caelis est ¹⁸ et ego dico tibi quia tu es Petrus et super hanc petram aedificabo ecclesiam meam et portae inferi non praevalebunt adversum eam

⁵ adhuc eo loquente ecce nubes lucida obumbravit eos et ecce vox de nube dicens hic est Filius meus dilectus in quo mihi bene conplacuit ipsum audite

¹⁰ et interrogaverunt eum discipuli dicentes quid ergo scribae dicunt quod Heliam oporteat primum venire ¹¹ at ille respondens ait eis Helias quidem venturus est et restituet omnia ¹² dico autem vobis quia Helias iam venit et non cognoverunt eum sed fecerunt in eo quaecumque voluerunt sic et Filius hominis passurus est ab eis ¹³ tunc intellexerunt discipuli quia de Iohanne Baptista dixisset eis

²⁴ et cum venissent Capharnaum accesserunt qui didragma accipiebant ad Petrum et dixerunt magister vester non solvit didragma

³ et dixit amen dico vobis nisi conversi fueritis et efficiamini sicut parvuli non intrabitis in regnum caelorum ⁴ quicumque ergo humiliaverit se sicut parvulus iste hic est maior in regno caelorum

⁷ vae mundo ab scandalis necesse est enim ut veniant scandala verumtamen vae homini per quem scandalum venit

⁵ dicite filiae Sion ecce rex tuus venit tibi mansuetus et sedens super asinam et pullum filium subiugalis

⁹ turbae autem quae praecedebant et quae sequebantur clamabant dicentes osanna Filio David benedictus qui venturus est in nomine Domini osanna in altissimis

¹⁴ et accesserunt ad eum caeci et claudi in templo et sanavit eos

¹⁶ et dixerunt ei audis quid isti dicant Iesus autem dicit eis utique numquam legistis quia ex ore infantium et lactantium perfecisti laudem

²³ et cum venisset in templum accesserunt ad eum docentem principes sacerdotum et seniores populi dicentes in qua potestate haec facis et quis tibi dedit hanc potestatem ²⁴ respondens Iesus dixit illis interrogabo vos et ego unum sermonem quem si dixeritis mihi et ego vobis dicam in qua potestate haec facio

²⁴ respondens Iesus dixit illis interrogabo vos et ego unum sermonem quem si dixeritis mihi et ego vobis dicam in qua potestate haec facio ²⁵ baptismum Iohannis unde erat e caelo an ex hominibus at illi cogitabant inter se dicentes si dixerimus e caelo dicet nobis quare ergo non credidistis illi

²⁵ baptismum Iohannis unde erat e caelo an ex hominibus at illi cogitabant inter se dicentes si dixerimus e caelo dicet nobis quare ergo non credidistis illi

²⁵ baptismum Iohannis unde erat e caelo an ex hominibus at illi cogitabant inter se dicentes si dixerimus e caelo dicet nobis quare ergo non credidistis illi ²⁶ si autem dixerimus ex hominibus timemus turbam omnes enim habent Iohannem sicut prophetam

²⁶ si autem dixerimus ex hominibus timemus turbam omnes enim habent Iohannem sicut prophetam ²⁷ et respondentes Iesu dixerunt nescimus ait illis et ipse nec ego dico vobis in qua potestate haec facio ²⁸ quid autem vobis videtur homo habebat duos filios et accedens ad primum dixit fili vade hodie operare in vinea mea ²⁹ ille autem respondens ait nolo postea autem paenitentia motus abiit ³⁰ accedens autem ad alterum dixit similiter at ille respondens ait eo domine et non ivit ³¹ quis ex duobus fecit voluntatem patris dicunt novissimus dicit illis Iesus amen dico vobis quia publicani et meretrices praecedunt vos in regno Dei ³² venit enim ad vos Iohannes in via iustitiae et non credidistis ei publicani autem et meretrices crediderunt ei vos autem videntes nec paenitentiam habuistis postea ut crederetis ei

⁴ alligant autem onera gravia et inportabilia et inponunt in umeros hominum digito autem suo nolunt ea movere

¹³ vae autem vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia clauditis regnum caelorum ante homines vos enim non intratis nec introeuntes sinitis intrare ¹⁴ :¹⁵ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia circuitis mare et aridam ut faciatis unum proselytum et cum fuerit factus facitis eum filium gehennae duplo quam vos ¹⁶ vae vobis duces caeci qui dicitis quicumque iuraverit per templum nihil est qui autem iuraverit in aurum templi debet ¹⁷ stulti et caeci quid enim maius est aurum an templum quod sanctificat aurum ¹⁸ et quicumque iuraverit in altari nihil est quicumque autem iuraverit in dono quod est super illud debet ¹⁹ caeci quid enim maius est donum an altare quod sanctificat donum ²⁰ qui ergo iurat in altare iurat in eo et in omnibus quae super illud sunt ²¹ et qui iuraverit in templo iurat in illo et in eo qui inhabitat in ipso ²² et qui iurat in caelo iurat in throno Dei et in eo qui sedet super eum ²³ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia decimatis mentam et anethum et cyminum et reliquistis quae graviora sunt legis iudicium et misericordiam et fidem haec oportuit facere et illa non omittere ²⁴ duces caeci excolantes culicem camelum autem gluttientes ²⁵ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia mundatis quod de foris est calicis et parapsidis intus autem pleni sunt rapina et inmunditia ²⁶ Pharisaee caece munda prius quod intus est calicis et parapsidis ut fiat et id quod de foris est mundum ²⁷ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia similes estis sepulchris dealbatis quae a foris parent hominibus speciosa intus vero plena sunt ossibus mortuorum et omni spurcitia ²⁸ sic et vos a foris quidem paretis hominibus iusti intus autem pleni estis hypocrisi et iniquitate ²⁹ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia aedificatis sepulchra prophetarum et ornatis monumenta iustorum

³⁶ amen dico vobis venient haec omnia super generationem istam

¹⁰ et tunc scandalizabuntur multi et invicem tradent et odio habebunt invicem

³⁴ amen dico vobis quia non praeteribit haec generatio donec omnia haec fiant

²⁴ Filius quidem hominis vadit sicut scriptum est de illo vae autem homini illi per quem Filius hominis traditur bonum erat ei si natus non fuisset homo ille

³¹ tunc dicit illis Iesus omnes vos scandalum patiemini in me in ista nocte scriptum est enim percutiam pastorem et dispergentur oves gregis

¹⁸ et accedens Iesus locutus est eis dicens data est mihi omnis potestas in caelo et in terra

²⁰ docentes eos servare omnia quaecumque mandavi vobis et ecce ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad consummationem saeculi

² sicut scriptum est in Esaia propheta ecce mitto angelum meum ante faciem tuam qui praeparabit viam tuam ³ vox clamantis in deserto parate viam Domini rectas facite semitas eius ⁴ fuit Iohannes in deserto baptizans et praedicans baptismum paenitentiae in remissionem peccatorum ⁵ et egrediebatur ad illum omnis Iudaeae regio et Hierosolymitae universi et baptizabantur ab illo in Iordane flumine confitentes peccata sua

³⁸ et ait illis eamus in proximos vicos et civitates ut et ibi praedicem ad hoc enim veni ³⁹ et erat praedicans in synagogis eorum et omni Galilaea et daemonia eiciens

⁸ et ab Hierosolymis et ab Idumea et trans Iordanen et qui circa Tyrum et Sidonem multitudo magna audientes quae faciebat venerunt ad eum

⁹ et dicebat qui habet aures audiendi audiat ¹⁰ et cum esset singularis interrogaverunt eum hii qui cum eo erant cum duodecim parabolas ¹¹ et dicebat eis vobis datum est mysterium regni Dei illis autem qui foris sunt in parabolis omnia fiunt ¹² ut videntes videant et non videant et audientes audiant et non intellegant nequando convertantur et dimittantur eis peccata

²³ si quis habet aures audiendi audiat

³⁰ et dicebat cui adsimilabimus regnum Dei aut cui parabolae conparabimus illud

¹¹ et quicumque non receperint vos nec audierint vos exeuntes inde excutite pulverem de pedibus vestris in testimonium illis

¹⁷ ipse enim Herodes misit ac tenuit Iohannem et vinxit eum in carcere propter Herodiadem uxorem Philippi fratris sui quia duxerat eam

⁴⁵ et statim coegit discipulos suos ascendere navem ut praecederent eum trans fretum ad Bethsaidam dum ipse dimitteret populum

¹⁵ nihil est extra hominem introiens in eum quod possit eum coinquinare sed quae de homine procedunt illa sunt quae communicant hominem

²⁴ et inde surgens abiit in fines Tyri et Sidonis et ingressus domum neminem voluit scire et non potuit latere

³¹ et iterum exiens de finibus Tyri venit per Sidonem ad mare Galilaeae inter medios fines Decapoleos

³⁷ et eo amplius admirabantur dicentes bene omnia fecit et surdos facit audire et mutos loqui

²² et veniunt Bethsaida et adducunt ei caecum et rogabant eum ut illum tangeret

¹¹ et interrogabant eum dicentes quid ergo dicunt Pharisaei et scribae quia Heliam oporteat venire primum ¹² qui respondens ait illis Helias cum venerit primo restituet omnia et quomodo scriptum est in Filium hominis ut multa patiatur et contemnatur ¹³ sed dico vobis quia et Helias venit et fecerunt illi quaecumque voluerunt sicut scriptum est de eo

¹⁹ qui respondens eis dicit o generatio incredula quamdiu apud vos ero quamdiu vos patiar adferte illum ad me

²⁵ et cum videret Iesus concurrentem turbam comminatus est spiritui inmundo dicens illi surde et mute spiritus ego tibi praecipio exi ab eo et amplius ne introeas in eum

¹⁴ quos cum videret Iesus indigne tulit et ait illis sinite parvulos venire ad me et ne prohibueritis eos talium est enim regnum Dei ¹⁵ amen dico vobis quisque non receperit regnum Dei velut parvulus non intrabit in illud ¹⁶ et conplexans eos et inponens manus super illos benedicebat eos

⁹ et qui praeibant et qui sequebantur clamabant dicentes osanna benedictus qui venit in nomine Domini

¹⁴ novissime recumbentibus illis undecim apparuit et exprobravit incredulitatem illorum et duritiam cordis quia his qui viderant eum resurrexisse non crediderant

¹⁵ erit enim magnus coram Domino et vinum et sicera non bibet et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex utero matris suae

¹⁵ erit enim magnus coram Domino et vinum et sicera non bibet et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex utero matris suae ¹⁶ et multos filiorum Israhel convertet ad Dominum Deum ipsorum ¹⁷ et ipse praecedet ante illum in spiritu et virtute Heliae ut convertat corda patrum in filios et incredibiles ad prudentiam iustorum parare Domino plebem perfectam

¹⁷ et ipse praecedet ante illum in spiritu et virtute Heliae ut convertat corda patrum in filios et incredibiles ad prudentiam iustorum parare Domino plebem perfectam

⁷⁶ et tu puer propheta Altissimi vocaberis praeibis enim ante faciem Domini parare vias eius

³⁴ et benedixit illis Symeon et dixit ad Mariam matrem eius ecce positus est hic in ruinam et resurrectionem multorum in Israhel et in signum cui contradicetur

³ et venit in omnem regionem Iordanis praedicans baptismum paenitentiae in remissionem peccatorum ⁴ sicut scriptum est in libro sermonum Esaiae prophetae vox clamantis in deserto parate viam Domini rectas facite semitas eius ⁵ omnis vallis implebitur et omnis mons et collis humiliabitur et erunt prava in directa et aspera in vias planas ⁶ et videbit omnis caro salutare Dei ⁷ dicebat ergo ad turbas quae exiebant ut baptizarentur ab ipso genimina viperarum quis ostendit vobis fugere a ventura ira

¹⁹ Herodes autem tetrarcha cum corriperetur ab illo de Herodiade uxore fratris sui et de omnibus malis quae fecit Herodes

¹⁵ et ipse docebat in synagogis eorum et magnificabatur ab omnibus ¹⁶ et venit Nazareth ubi erat nutritus et intravit secundum consuetudinem suam die sabbati in synagogam et surrexit legere ¹⁷ et traditus est illi liber prophetae Esaiae et ut revolvit librum invenit locum ubi scriptum erat ¹⁸ Spiritus Domini super me propter quod unxit me evangelizare pauperibus misit me

¹⁸ Spiritus Domini super me propter quod unxit me evangelizare pauperibus misit me ¹⁹ praedicare captivis remissionem et caecis visum dimittere confractos in remissionem praedicare annum Domini acceptum et diem retributionis ²⁰ et cum plicuisset librum reddidit ministro et sedit et omnium in synagoga oculi erant intendentes in eum ²¹ coepit autem dicere ad illos quia hodie impleta est haec scriptura in auribus vestris

²³ et ait illis utique dicetis mihi hanc similitudinem medice cura te ipsum quanta audivimus facta in Capharnaum fac et hic in patria tua

²³ et ait illis utique dicetis mihi hanc similitudinem medice cura te ipsum quanta audivimus facta in Capharnaum fac et hic in patria tua ²⁴ ait autem amen dico vobis quia nemo propheta acceptus est in patria sua ²⁵ in veritate dico vobis multae viduae erant in diebus Heliae in Israhel quando clusum est caelum annis tribus et mensibus sex cum facta est fames magna in omni terra ²⁶ et ad nullam illarum missus est Helias nisi in Sareptha Sidoniae ad mulierem viduam

²⁶ et ad nullam illarum missus est Helias nisi in Sareptha Sidoniae ad mulierem viduam ²⁷ et multi leprosi erant in Israhel sub Heliseo propheta et nemo eorum mundatus est nisi Neman Syrus ²⁸ et repleti sunt omnes in synagoga ira haec audientes ²⁹ et surrexerunt et eiecerunt illum extra civitatem et duxerunt illum usque ad supercilium montis supra quem civitas illorum erat aedificata ut praecipitarent eum

²⁹ et fecit ei convivium magnum Levi in domo sua et erat turba multa publicanorum et aliorum qui cum illis erant discumbentes ³⁰ et murmurabant Pharisaei et scribae eorum dicentes ad discipulos eius quare cum publicanis et peccatoribus manducatis et bibitis

¹⁷ et descendens cum illis stetit in loco campestri et turba discipulorum eius et multitudo copiosa plebis ab omni Iudaea et Hierusalem et maritimae Tyri et Sidonis

⁴⁶ quid autem vocatis me Domine Domine et non facitis quae dico ⁴⁷ omnis qui venit ad me et audit sermones meos et facit eos ostendam vobis cui similis est ⁴⁸ similis est homini aedificanti domum qui fodit in altum et posuit fundamenta supra petram inundatione autem facta inlisum est flumen domui illi et non potuit eam movere fundata enim erat supra petram

¹⁴ et accessit et tetigit loculum hii autem qui portabant steterunt et ait adulescens tibi dico surge ¹⁵ et resedit qui erat mortuus et coepit loqui et dedit illum matri suae ¹⁶ accepit autem omnes timor et magnificabant Deum dicentes quia propheta magnus surrexit in nobis et quia Deus visitavit plebem suam

¹⁸ et nuntiaverunt Iohanni discipuli eius de omnibus his ¹⁹ et convocavit duos de discipulis suis Iohannes et misit ad Dominum dicens tu es qui venturus es an alium expectamus ²⁰ cum autem venissent ad eum viri dixerunt Iohannes Baptista misit nos ad te dicens tu es qui venturus es an alium expectamus ²¹ in ipsa autem hora curavit multos a languoribus et plagis et spiritibus malis et caecis multis donavit visum

²¹ in ipsa autem hora curavit multos a languoribus et plagis et spiritibus malis et caecis multis donavit visum ²² et respondens dixit illis euntes nuntiate Iohanni quae vidistis et audistis quia caeci vident claudi ambulant leprosi mundantur surdi audiunt mortui resurgunt pauperes evangelizantur

²² et respondens dixit illis euntes nuntiate Iohanni quae vidistis et audistis quia caeci vident claudi ambulant leprosi mundantur surdi audiunt mortui resurgunt pauperes evangelizantur ²³ et beatus est quicumque non fuerit scandalizatus in me ²⁴ et cum discessissent nuntii Iohannis coepit dicere de Iohanne ad turbas quid existis in desertum videre harundinem vento moveri

²⁴ et cum discessissent nuntii Iohannis coepit dicere de Iohanne ad turbas quid existis in desertum videre harundinem vento moveri ²⁵ sed quid existis videre hominem mollibus vestimentis indutum ecce qui in veste pretiosa sunt et deliciis in domibus regum sunt

²⁵ sed quid existis videre hominem mollibus vestimentis indutum ecce qui in veste pretiosa sunt et deliciis in domibus regum sunt ²⁶ sed quid existis videre prophetam utique dico vobis et plus quam prophetam

²⁶ sed quid existis videre prophetam utique dico vobis et plus quam prophetam

²⁶ sed quid existis videre prophetam utique dico vobis et plus quam prophetam ²⁷ hic est de quo scriptum est ecce mitto angelum meum ante faciem tuam qui praeparabit viam tuam ante te

²⁷ hic est de quo scriptum est ecce mitto angelum meum ante faciem tuam qui praeparabit viam tuam ante te

²⁷ hic est de quo scriptum est ecce mitto angelum meum ante faciem tuam qui praeparabit viam tuam ante te ²⁸ dico enim vobis maior inter natos mulierum propheta Iohanne Baptista nemo est qui autem minor est in regno Dei maior est illo

²⁸ dico enim vobis maior inter natos mulierum propheta Iohanne Baptista nemo est qui autem minor est in regno Dei maior est illo

²⁸ dico enim vobis maior inter natos mulierum propheta Iohanne Baptista nemo est qui autem minor est in regno Dei maior est illo ²⁹ et omnis populus audiens et publicani iustificaverunt Deum baptizati baptismo Iohannis

²⁹ et omnis populus audiens et publicani iustificaverunt Deum baptizati baptismo Iohannis

²⁹ et omnis populus audiens et publicani iustificaverunt Deum baptizati baptismo Iohannis ³⁰ Pharisaei autem et legis periti consilium Dei spreverunt in semet ipsos non baptizati ab eo

³⁰ Pharisaei autem et legis periti consilium Dei spreverunt in semet ipsos non baptizati ab eo ³¹ cui ergo similes dicam homines generationis huius et cui similes sunt ³² similes sunt pueris sedentibus in foro et loquentibus ad invicem et dicentibus cantavimus vobis tibiis et non saltastis lamentavimus et non plorastis ³³ venit enim Iohannes Baptista neque manducans panem neque bibens vinum et dicitis daemonium habet ³⁴ venit Filius hominis manducans et bibens et dicitis ecce homo devorator et bibens vinum amicus publicanorum et peccatorum

³⁴ venit Filius hominis manducans et bibens et dicitis ecce homo devorator et bibens vinum amicus publicanorum et peccatorum ³⁵ et iustificata est sapientia ab omnibus filiis suis

³⁵ et iustificata est sapientia ab omnibus filiis suis ³⁶ rogabat autem illum quidam de Pharisaeis ut manducaret cum illo et ingressus domum Pharisaei discubuit

¹ et factum est deinceps et ipse iter faciebat per civitatem et castellum praedicans et evangelizans regnum Dei et duodecim cum illo

⁸ et aliud cecidit in terram bonam et ortum fecit fructum centuplum haec dicens clamabat qui habet aures audiendi audiat

¹⁸ videte ergo quomodo auditis qui enim habet dabitur illi et quicumque non habet etiam quod putat se habere auferetur ab illo

³⁵ exierunt autem videre quod factum est et venerunt ad Iesum et invenerunt hominem sedentem a quo daemonia exierant vestitum ac sana mente ad pedes eius et timuerunt

¹⁰ et reversi apostoli narraverunt illi quaecumque fecerunt et adsumptis illis secessit seorsum in locum desertum qui est Bethsaida

⁴⁸ et ait illis quicumque susceperit puerum istum in nomine meo me recipit et quicumque me recipit recipit eum qui me misit nam qui minor est inter omnes vos hic maior est

⁵¹ factum est autem dum conplerentur dies adsumptionis eius et ipse faciem suam firmavit ut iret Hierusalem ⁵² et misit nuntios ante conspectum suum et euntes intraverunt in civitatem Samaritanorum ut pararent illi ⁵³ et non receperunt eum quia facies eius erat euntis Hierusalem ⁵⁴ cum vidissent autem discipuli eius Iacobus et Iohannes dixerunt Domine vis dicimus ut ignis descendat de caelo et consumat illos ⁵⁵ et conversus increpavit illos ⁵⁶ et abierunt in aliud castellum

¹² dico vobis quia Sodomis in die illa remissius erit quam illi civitati ¹³ vae tibi Corazain vae tibi Bethsaida quia si in Tyro et Sidone factae fuissent virtutes quae in vobis factae sunt olim in cilicio et cinere sedentes paeniterent ¹⁴ verumtamen Tyro et Sidoni remissius erit in iudicio quam vobis

¹⁴ verumtamen Tyro et Sidoni remissius erit in iudicio quam vobis ¹⁵ et tu Capharnaum usque in caelum exaltata usque ad infernum demergeris

²¹ in ipsa hora exultavit Spiritu Sancto et dixit confiteor tibi Pater Domine caeli et terrae quod abscondisti haec a sapientibus et prudentibus et revelasti ea parvulis etiam Pater quia sic placuit ante te

²¹ in ipsa hora exultavit Spiritu Sancto et dixit confiteor tibi Pater Domine caeli et terrae quod abscondisti haec a sapientibus et prudentibus et revelasti ea parvulis etiam Pater quia sic placuit ante te ²² omnia mihi tradita sunt a Patre meo et nemo scit qui sit Filius nisi Pater et qui sit Pater nisi Filius et cui voluerit Filius revelare

²² omnia mihi tradita sunt a Patre meo et nemo scit qui sit Filius nisi Pater et qui sit Pater nisi Filius et cui voluerit Filius revelare ²³ et conversus ad discipulos suos dixit beati oculi qui vident quae videtis ²⁴ dico enim vobis quod multi prophetae et reges voluerunt videre quae vos videtis et non viderunt et audire quae auditis et non audierunt

³⁹ et huic erat soror nomine Maria quae etiam sedens secus pedes Domini audiebat verbum illius ⁴⁰ Martha autem satagebat circa frequens ministerium quae stetit et ait Domine non est tibi curae quod soror mea reliquit me solam ministrare dic ergo illi ut me adiuvet ⁴¹ et respondens dixit illi Dominus Martha Martha sollicita es et turbaris erga plurima ⁴² porro unum est necessarium Maria optimam partem elegit quae non auferetur ab ea

²⁷ factum est autem cum haec diceret extollens vocem quaedam mulier de turba dixit illi beatus venter qui te portavit et ubera quae suxisti ²⁸ at ille dixit quippini beati qui audiunt verbum Dei et custodiunt

⁴² sed vae vobis Pharisaeis quia decimatis mentam et rutam et omne holus et praeteritis iudicium et caritatem Dei haec autem oportuit facere et illa non omittere ⁴³ vae vobis Pharisaeis quia diligitis primas cathedras in synagogis et salutationes in foro ⁴⁴ vae vobis quia estis ut monumenta quae non parent et homines ambulantes supra nesciunt ⁴⁵ respondens autem quidam ex legis peritis ait illi magister haec dicens etiam nobis contumeliam facis ⁴⁶ at ille ait et vobis legis peritis vae quia oneratis homines oneribus quae portari non possunt et ipsi uno digito vestro non tangitis sarcinas ⁴⁷ vae vobis quia aedificatis monumenta prophetarum patres autem vestri occiderunt illos ⁴⁸ profecto testificamini quod consentitis operibus patrum vestrorum quoniam quidem ipsi eos occiderunt vos autem aedificatis eorum sepulchra ⁴⁹ propterea et sapientia Dei dixit mittam ad illos prophetas et apostolos et ex illis occident et persequentur ⁵⁰ ut inquiratur sanguis omnium prophetarum qui effusus est a constitutione mundi a generatione ista ⁵¹ a sanguine Abel usque ad sanguinem Zacchariae qui periit inter altare et aedem ita dico vobis requiretur ab hac generatione ⁵² vae vobis legis peritis quia tulistis clavem scientiae ipsi non introistis et eos qui introibant prohibuistis

⁴⁷ ille autem servus qui cognovit voluntatem domini sui et non praeparavit et non fecit secundum voluntatem eius vapulabit multas ⁴⁸ qui autem non cognovit et fecit digna plagis vapulabit paucis omni autem cui multum datum est multum quaeretur ab eo et cui commendaverunt multum plus petent ab eo

¹⁸ dicebat ergo cui simile est regnum Dei et cui simile esse existimabo illud

²⁴ contendite intrare per angustam portam quia multi dico vobis quaerunt intrare et non poterunt

¹ et factum est cum intraret in domum cuiusdam principis Pharisaeorum sabbato manducare panem et ipsi observabant eum

¹¹ quia omnis qui se exaltat humiliabitur et qui se humiliat exaltabitur

³⁵ neque in terram neque in sterquilinium utile est sed foras mittetur qui habet aures audiendi audiat

¹ erant autem adpropinquantes ei publicani et peccatores ut audirent illum ² et murmurabant Pharisaei et scribae dicentes quia hic peccatores recipit et manducat cum illis

²⁵ erat autem filius eius senior in agro et cum veniret et adpropinquaret domui audivit symphoniam et chorum

¹⁶ lex et prophetae usque ad Iohannem ex eo regnum Dei evangelizatur et omnis in illud vim facit

²³ elevans oculos suos cum esset in tormentis videbat Abraham a longe et Lazarum in sinu eius

⁷ et cum viderent omnes murmurabant dicentes quod ad hominem peccatorem devertisset

³⁸ dicentes benedictus qui venit rex in nomine Domini pax in caelo et gloria in excelsis

⁴² dicens Pater si vis transfer calicem istum a me verumtamen non mea voluntas sed tua fiat

²⁷ et incipiens a Mose et omnibus prophetis interpretabatur illis in omnibus scripturis quae de ipso erant

⁴⁴ et dixit ad eos haec sunt verba quae locutus sum ad vos cum adhuc essem vobiscum quoniam necesse est impleri omnia quae scripta sunt in lege Mosi et prophetis et psalmis de me

¹⁵ Iohannes testimonium perhibet de ipso et clamat dicens hic erat quem dixi vobis qui post me venturus est ante me factus est quia prior me erat

¹⁸ Deum nemo vidit umquam unigenitus Filius qui est in sinu Patris ipse enarravit

²¹ et interrogaverunt eum quid ergo Helias es tu et dicit non sum propheta es tu et respondit non ²² dixerunt ergo ei quis es ut responsum demus his qui miserunt nos quid dicis de te ipso ²³ ait ego vox clamantis in deserto dirigite viam Domini sicut dixit Esaias propheta

²³ ait ego vox clamantis in deserto dirigite viam Domini sicut dixit Esaias propheta

²⁷ ipse est qui post me venturus est qui ante me factus est cuius ego non sum dignus ut solvam eius corrigiam calciamenti

³⁸ conversus autem Iesus et videns eos sequentes dicit eis quid quaeritis qui dixerunt ei rabbi quod dicitur interpretatum magister ubi habitas

⁴⁴ erat autem Philippus a Bethsaida civitate Andreae et Petri

² vocatus est autem ibi et Iesus et discipuli eius ad nuptias

²³ cum autem esset Hierosolymis in pascha in die festo multi crediderunt in nomine eius videntes signa eius quae faciebat

² hic venit ad eum nocte et dixit ei rabbi scimus quia a Deo venisti magister nemo enim potest haec signa facere quae tu facis nisi fuerit Deus cum eo

⁵ respondit Iesus amen amen dico tibi nisi quis renatus fuerit ex aqua et Spiritu non potest introire in regnum Dei ⁶ quod natum est ex carne caro est et quod natum est ex Spiritu spiritus est ⁷ non mireris quia dixi tibi oportet vos nasci denuo ⁸ Spiritus ubi vult spirat et vocem eius audis sed non scis unde veniat et quo vadat sic est omnis qui natus est ex Spiritu ⁹ respondit Nicodemus et dixit ei quomodo possunt haec fieri ¹⁰ respondit Iesus et dixit ei tu es magister Israhel et haec ignoras

²⁴ nondum enim missus fuerat in carcerem Iohannes ²⁵ facta est ergo quaestio ex discipulis Iohannis cum Iudaeis de purificatione ²⁶ et venerunt ad Iohannem et dixerunt ei rabbi qui erat tecum trans Iordanen cui tu testimonium perhibuisti ecce hic baptizat et omnes veniunt ad eum ²⁷ respondit Iohannes et dixit non potest homo accipere quicquam nisi fuerit ei datum de caelo ²⁸ ipsi vos mihi testimonium perhibetis quod dixerim ego non sum Christus sed quia missus sum ante illum

³⁰ illum oportet crescere me autem minui

³⁵ Pater diligit Filium et omnia dedit in manu eius

¹ ut ergo cognovit Iesus quia audierunt Pharisaei quia Iesus plures discipulos facit et baptizat quam Iohannes

²¹ dicit ei Iesus mulier crede mihi quia veniet hora quando neque in monte hoc neque in Hierosolymis adorabitis Patrem

⁴⁶ venit ergo iterum in Cana Galilaeae ubi fecit aquam vinum et erat quidam regulus cuius filius infirmabatur Capharnaum ⁴⁷ hic cum audisset quia Iesus adveniret a Iudaea in Galilaeam abiit ad eum et rogabat eum ut descenderet et sanaret filium eius incipiebat enim mori ⁴⁸ dixit ergo Iesus ad eum nisi signa et prodigia videritis non creditis ⁴⁹ dicit ad eum regulus Domine descende priusquam moriatur filius meus ⁵⁰ dicit ei Iesus vade filius tuus vivit credidit homo sermoni quem dixit ei Iesus et ibat ⁵¹ iam autem eo descendente servi occurrerunt ei et nuntiaverunt dicentes quia filius eius viveret ⁵² interrogabat ergo horam ab eis in qua melius habuerit et dixerunt ei quia heri hora septima reliquit eum febris ⁵³ cognovit ergo pater quia illa hora erat in qua dixit ei Iesus filius tuus vivit et credidit ipse et domus eius tota ⁵⁴ hoc iterum secundum signum fecit Iesus cum venisset a Iudaea in Galilaeam

²¹ sicut enim Pater suscitat mortuos et vivificat sic et Filius quos vult vivificat ²² neque enim Pater iudicat quemquam sed iudicium omne dedit Filio ²³ ut omnes honorificent Filium sicut honorificant Patrem qui non honorificat Filium non honorificat Patrem qui misit illum ²⁴ amen amen dico vobis quia qui verbum meum audit et credit ei qui misit me habet vitam aeternam et in iudicium non venit sed transit a morte in vitam ²⁵ amen amen dico vobis quia venit hora et nunc est quando mortui audient vocem Filii Dei et qui audierint vivent ²⁶ sicut enim Pater habet vitam in semet ipso sic dedit et Filio vitam habere in semet ipso ²⁷ et potestatem dedit ei et iudicium facere quia Filius hominis est ²⁸ nolite mirari hoc quia venit hora in qua omnes qui in monumentis sunt audient vocem eius ²⁹ et procedent qui bona fecerunt in resurrectionem vitae qui vero mala egerunt in resurrectionem iudicii

³⁵ ille erat lucerna ardens et lucens vos autem voluistis exultare ad horam in luce eius ³⁶ ego autem habeo testimonium maius Iohanne opera enim quae dedit mihi Pater ut perficiam ea ipsa opera quae ego facio testimonium perhibent de me quia Pater me misit

⁴⁶ si enim crederetis Mosi crederetis forsitan et mihi de me enim ille scripsit ⁴⁷ si autem illius litteris non creditis quomodo meis verbis credetis

¹⁴ illi ergo homines cum vidissent quod fecerat signum dicebant quia hic est vere propheta qui venturus est in mundum

²⁷ operamini non cibum qui perit sed qui permanet in vitam aeternam quem Filius hominis vobis dabit hunc enim Pater signavit Deus

³⁷ omne quod dat mihi Pater ad me veniet et eum qui venit ad me non eiciam foras

⁴⁶ non quia Patrem vidit quisquam nisi is qui est a Deo hic vidit Patrem

⁶⁰ multi ergo audientes ex discipulis eius dixerunt durus est hic sermo quis potest eum audire ⁶¹ sciens autem Iesus apud semet ipsum quia murmurarent de hoc discipuli eius dixit eis hoc vos scandalizat

⁶⁶ ex hoc multi discipulorum eius abierunt retro et iam non cum illo ambulabant

²⁰ quid me quaeritis interficere respondit turba et dixit daemonium habes quis te quaerit interficere

²⁹ ego scio eum quia ab ipso sum et ipse me misit

³¹ de turba autem multi crediderunt in eum et dicebant Christus cum venerit numquid plura signa faciet quam quae hic facit

³⁷ in novissimo autem die magno festivitatis stabat Iesus et clamabat dicens si quis sitit veniat ad me et bibat

³⁹ hoc autem dixit de Spiritu quem accepturi erant credentes in eum non enim erat Spiritus quia Iesus nondum fuerat glorificatus

⁴¹ alii dicebant hic est Christus quidam autem dicebant numquid a Galilaea Christus venit ⁴² nonne scriptura dicit quia ex semine David et Bethleem castello ubi erat David venit Christus

⁴⁸ numquid aliquis ex principibus credidit in eum aut ex Pharisaeis ⁴⁹ sed turba haec quae non novit legem maledicti sunt

⁴⁸ responderunt igitur Iudaei et dixerunt ei nonne bene dicimus nos quia Samaritanus es tu et daemonium habes

³⁹ dixit ei Iesus in iudicium ego in hunc mundum veni ut qui non vident videant et qui vident caeci fiant ⁴⁰ et audierunt ex Pharisaeis qui cum ipso erant et dixerunt ei numquid et nos caeci sumus ⁴¹ dixit eis Iesus si caeci essetis non haberetis peccatum nunc vero dicitis quia videmus peccatum vestrum manet

¹⁵ sicut novit me Pater et ego agnosco Patrem et animam meam pono pro ovibus

²⁰ dicebant autem multi ex ipsis daemonium habet et insanit quid eum auditis

²⁵ respondit eis Iesus loquor vobis et non creditis opera quae ego facio in nomine Patris mei haec testimonium perhibent de me

³⁸ si autem facio et si mihi non vultis credere operibus credite ut cognoscatis et credatis quia in me est Pater et ego in Patre

⁴¹ et multi venerunt ad eum et dicebant quia Iohannes quidem signum fecit nullum

²⁷ ait illi utique Domine ego credidi quia tu es Christus Filius Dei qui in mundum venisti

⁴¹ tulerunt ergo lapidem Iesus autem elevatis sursum oculis dixit Pater gratias ago tibi quoniam audisti me

⁴³ haec cum dixisset voce magna clamavit Lazare veni foras ⁴⁴ et statim prodiit qui fuerat mortuus ligatus pedes et manus institis et facies illius sudario erat ligata dicit Iesus eis solvite eum et sinite abire

² fecerunt autem ei cenam ibi et Martha ministrabat Lazarus vero unus erat ex discumbentibus cum eo ³ Maria ergo accepit libram unguenti nardi pistici pretiosi unxit pedes Iesu et extersit capillis suis pedes eius et domus impleta est ex odore unguenti ⁴ dicit ergo unus ex discipulis eius Iudas Scariotis qui erat eum traditurus ⁵ quare hoc unguentum non veniit trecentis denariis et datum est egenis ⁶ dixit autem hoc non quia de egenis pertinebat ad eum sed quia fur erat et loculos habens ea quae mittebantur portabat ⁷ dixit ergo Iesus sine illam ut in die sepulturae meae servet illud ⁸ pauperes enim semper habetis vobiscum me autem non semper habetis

¹³ acceperunt ramos palmarum et processerunt obviam ei et clamabant osanna benedictus qui venit in nomine Domini rex Israhel

²¹ hii ergo accesserunt ad Philippum qui erat a Bethsaida Galilaeae et rogabant eum dicentes domine volumus Iesum videre

³⁸ ut sermo Esaiae prophetae impleretur quem dixit Domine quis credidit auditui nostro et brachium Domini cui revelatum est ³⁹ propterea non poterant credere quia iterum dixit Esaias ⁴⁰ excaecavit oculos eorum et induravit eorum cor ut non videant oculis et intellegant corde et convertantur et sanem eos

³ sciens quia omnia dedit ei Pater in manus et quia a Deo exivit et ad Deum vadit

¹⁵ exemplum enim dedi vobis ut quemadmodum ego feci vobis ita et vos faciatis

¹⁷ si haec scitis beati eritis si feceritis ea

⁶ dicit ei Iesus ego sum via et veritas et vita nemo venit ad Patrem nisi per me ⁷ si cognovissetis me et Patrem meum utique cognovissetis et amodo cognoscitis eum et vidistis eum ⁸ dicit ei Philippus Domine ostende nobis Patrem et sufficit nobis ⁹ dicit ei Iesus tanto tempore vobiscum sum et non cognovistis me Philippe qui vidit me vidit et Patrem quomodo tu dicis ostende nobis Patrem

¹¹ non creditis quia ego in Patre et Pater in me est ¹² alioquin propter opera ipsa credite amen amen dico vobis qui credit in me opera quae ego facio et ipse faciet et maiora horum faciet quia ego ad Patrem vado

²¹ qui habet mandata mea et servat ea ille est qui diligit me qui autem diligit me diligetur a Patre meo et ego diligam eum et manifestabo ei me ipsum ²² dicit ei Iudas non ille Scariotis Domine quid factum est quia nobis manifestaturus es te ipsum et non mundo ²³ respondit Iesus et dixit ei si quis diligit me sermonem meum servabit et Pater meus diliget eum et ad eum veniemus et mansiones apud eum faciemus ²⁴ qui non diligit me sermones meos non servat et sermonem quem audistis non est meus sed eius qui misit me Patris

¹⁰ si praecepta mea servaveritis manebitis in dilectione mea sicut et ego Patris mei praecepta servavi et maneo in eius dilectione

¹⁰ si praecepta mea servaveritis manebitis in dilectione mea sicut et ego Patris mei praecepta servavi et maneo in eius dilectione ¹¹ haec locutus sum vobis ut gaudium meum in vobis sit et gaudium vestrum impleatur ¹² hoc est praeceptum meum ut diligatis invicem sicut dilexi vos ¹³ maiorem hac dilectionem nemo habet ut animam suam quis ponat pro amicis suis ¹⁴ vos amici mei estis si feceritis quae ego praecipio vobis

¹⁴ vos amici mei estis si feceritis quae ego praecipio vobis

¹² adhuc multa habeo vobis dicere sed non potestis portare modo

¹⁴ ille me clarificabit quia de meo accipiet et adnuntiabit vobis

³³ haec locutus sum vobis ut in me pacem habeatis in mundo pressuram habetis sed confidite ego vici mundum

² sicut dedisti ei potestatem omnis carnis ut omne quod dedisti ei det eis vitam aeternam ³ haec est autem vita aeterna ut cognoscant te solum verum Deum et quem misisti Iesum Christum

⁶ manifestavi nomen tuum hominibus quos dedisti mihi de mundo tui erant et mihi eos dedisti et sermonem tuum servaverunt

²⁵ Pater iuste et mundus te non cognovit ego autem te cognovi et hii cognoverunt quia tu me misisti ²⁶ et notum feci eis nomen tuum et notum faciam ut dilectio qua dilexisti me in ipsis sit et ego in ipsis

² usque in diem qua praecipiens apostolis per Spiritum Sanctum quos elegit adsumptus est

²² viri israhelitae audite verba haec Iesum Nazarenum virum adprobatum a Deo in vobis virtutibus et prodigiis et signis quae fecit per illum Deus in medio vestri sicut vos scitis

²⁷ quoniam non derelinques animam meam in inferno neque dabis Sanctum tuum videre corruptionem

² et quidam vir qui erat claudus ex utero matris suae baiulabatur quem ponebant cotidie ad portam templi quae dicitur Speciosa ut peteret elemosynam ab introeuntibus in templum ³ is cum vidisset Petrum et Iohannem incipientes introire in templum rogabat ut elemosynam acciperet ⁴ intuens autem in eum Petrus cum Iohanne dixit respice in nos ⁵ at ille intendebat in eos sperans se aliquid accepturum ab eis ⁶ Petrus autem dixit argentum et aurum non est mihi quod autem habeo hoc tibi do in nomine Iesu Christi Nazareni surge et ambula ⁷ et adprehensa ei manu dextera adlevavit eum et protinus consolidatae sunt bases eius et plantae ⁸ et exiliens stetit et ambulabat et intravit cum illis in templum ambulans et exiliens et laudans Dominum

²² Moses quidem dixit quia prophetam vobis suscitabit Dominus Deus vester de fratribus vestris tamquam me ipsum audietis iuxta omnia quaecumque locutus fuerit vobis

²² Moses quidem dixit quia prophetam vobis suscitabit Dominus Deus vester de fratribus vestris tamquam me ipsum audietis iuxta omnia quaecumque locutus fuerit vobis ²³ erit autem omnis anima quae non audierit prophetam illum exterminabitur de plebe

²³ erit autem omnis anima quae non audierit prophetam illum exterminabitur de plebe ²⁴ et omnes prophetae a Samuhel et deinceps qui locuti sunt et adnuntiaverunt dies istos

⁹ si nos hodie diiudicamur in benefacto hominis infirmi in quo iste salvus factus est ¹⁰ notum sit omnibus vobis et omni plebi Israhel quia in nomine Iesu Christi Nazareni quem vos crucifixistis quem Deus suscitavit a mortuis in hoc iste adstat coram vobis sanus

³⁷ hic est Moses qui dixit filiis Israhel prophetam vobis suscitabit Deus de fratribus vestris tamquam me

³⁸ Iesum a Nazareth quomodo unxit eum Deus Spiritu Sancto et virtute qui pertransivit benefaciendo et sanando omnes oppressos a diabolo quoniam Deus erat cum illo

⁴² et praecepit nobis praedicare populo et testificari quia ipse est qui constitutus est a Deo iudex vivorum et mortuorum

²⁰ erat autem iratus Tyriis et Sidoniis at illi unianimes venerunt ad eum et persuaso Blasto qui erat super cubiculum regis postulabant pacem eo quod alerentur regiones eorum ab illo

²⁷ qui enim habitabant Hierusalem et principes eius hunc ignorantes et voces prophetarum quae per omne sabbatum leguntur iudicantes impleverunt

⁴⁴ sequenti vero sabbato paene universa civitas convenit audire verbum Domini ⁴⁵ videntes autem turbas Iudaei repleti sunt zelo et contradicebant his quae a Paulo dicebantur blasphemantes ⁴⁶ tunc constanter Paulus et Barnabas dixerunt vobis oportebat primum loqui verbum Dei sed quoniam repellitis illud et indignos vos iudicastis aeternae vitae ecce convertimur ad gentes ⁴⁷ sic enim praecepit nobis Dominus posui te in lumen gentibus ut sis in salutem usque ad extremum terrae ⁴⁸ audientes autem gentes gavisae sunt et glorificabant verbum Domini et crediderunt quotquot erant praeordinati ad vitam aeternam

⁸ et quidam vir in Lystris infirmus pedibus sedebat claudus ex utero matris suae qui numquam ambulaverat ⁹ hic audivit Paulum loquentem qui intuitus eum et videns quia haberet fidem ut salvus fieret ¹⁰ dixit magna voce surge super pedes tuos rectus et exilivit et ambulabat

¹⁰ nunc ergo quid temptatis Deum inponere iugum super cervicem discipulorum quod neque patres nostri neque nos portare potuimus

²⁸ visum est enim Spiritui Sancto et nobis nihil ultra inponere vobis oneris quam haec necessario

²⁰ nova enim quaedam infers auribus nostris volumus ergo scire quidnam velint haec esse

²⁴ Deus qui fecit mundum et omnia quae in eo sunt hic caeli et terrae cum sit Dominus non in manufactis templis inhabitat

¹ factum est autem cum Apollo esset Corinthi ut Paulus peragratis superioribus partibus veniret Ephesum et inveniret quosdam discipulos ² dixitque ad eos si Spiritum Sanctum accepistis credentes at illi ad eum sed neque si Spiritus Sanctus est audivimus ³ ille vero ait in quo ergo baptizati estis qui dixerunt in Iohannis baptismate

²⁴ haec loquente eo et rationem reddente Festus magna voce dixit insanis Paule multae te litterae ad insaniam convertunt

³ sequenti autem die devenimus Sidonem humane autem tractans Iulius Paulum permisit ad amicos ire et curam sui agere

²⁵ cumque invicem non essent consentientes discedebant dicente Paulo unum verbum quia bene Spiritus Sanctus locutus est per Esaiam prophetam ad patres nostros ²⁶ dicens vade ad populum istum et dic aure audietis et non intellegetis et videntes videbitis et non perspicietis ²⁷ incrassatum est enim cor populi huius et auribus graviter audierunt et oculos suos conpresserunt ne forte videant oculis et auribus audiant et corde intellegant et convertantur et sanem illos ²⁸ notum ergo sit vobis quoniam gentibus missum est hoc salutare Dei ipsi et audient

²¹ nunc autem sine lege iustitia Dei manifestata est testificata a lege et prophetis

²² condelector enim legi Dei secundum interiorem hominem ²³ video autem aliam legem in membris meis repugnantem legi mentis meae et captivantem me in lege peccati quae est in membris meis ²⁴ infelix ego homo quis me liberabit de corpore mortis huius ²⁵ gratia Dei per Iesum Christum Dominum nostrum igitur ego ipse mente servio legi Dei carne autem legi peccati

¹⁸ ergo cuius vult miseretur et quem vult indurat

³² quare quia non ex fide sed quasi ex operibus offenderunt in lapidem offensionis ³³ sicut scriptum est ecce pono in Sion lapidem offensionis et petram scandali et omnis qui credit in eum non confundetur

⁸ sicut scriptum est dedit illis Deus spiritum conpunctionis oculos ut non videant et aures ut non audiant usque in hodiernum diem ⁹ et David dicit fiat mensa eorum in laqueum et in captionem et in scandalum et in retributionem illis ¹⁰ obscurentur oculi eorum ne videant et dorsum illorum semper incurva

³³ o altitudo divitiarum sapientiae et scientiae Dei quam inconprehensibilia sunt iudicia eius et investigabiles viae eius ³⁴ quis enim cognovit sensum Domini aut quis consiliarius eius fuit ³⁵ aut quis prior dedit illi et retribuetur ei ³⁶ quoniam ex ipso et per ipsum et in ipso omnia ipsi gloria in saecula amen

² unusquisque vestrum proximo suo placeat in bonum ad aedificationem

²⁵ ei autem qui potens est vos confirmare iuxta evangelium meum et praedicationem Iesu Christi secundum revelationem mysterii temporibus aeternis taciti ²⁶ quod nunc patefactum est per scripturas prophetarum secundum praeceptum aeterni Dei ad oboeditionem fidei in cunctis gentibus cognito

¹⁸ verbum enim crucis pereuntibus quidem stultitia est his autem qui salvi fiunt id est nobis virtus Dei est ¹⁹ scriptum est enim perdam sapientiam sapientium et prudentiam prudentium reprobabo ²⁰ ubi sapiens ubi scriba ubi conquisitor huius saeculi nonne stultam fecit Deus sapientiam huius mundi ²¹ nam quia in Dei sapientia non cognovit mundus per sapientiam Deum placuit Deo per stultitiam praedicationis salvos facere credentes ²² quoniam et Iudaei signa petunt et Graeci sapientiam quaerunt

²² quoniam et Iudaei signa petunt et Graeci sapientiam quaerunt ²³ nos autem praedicamus Christum crucifixum Iudaeis quidem scandalum gentibus autem stultitiam

²³ nos autem praedicamus Christum crucifixum Iudaeis quidem scandalum gentibus autem stultitiam ²⁴ ipsis autem vocatis Iudaeis atque Graecis Christum Dei virtutem et Dei sapientiam ²⁵ quia quod stultum est Dei sapientius est hominibus et quod infirmum est Dei fortius est hominibus ²⁶ videte enim vocationem vestram fratres quia non multi sapientes secundum carnem non multi potentes non multi nobiles ²⁷ sed quae stulta sunt mundi elegit Deus ut confundat sapientes et infirma mundi elegit Deus ut confundat fortia ²⁸ et ignobilia mundi et contemptibilia elegit Deus et quae non sunt ut ea quae sunt destrueret ²⁹ ut non glorietur omnis caro in conspectu eius

⁶ sapientiam autem loquimur inter perfectos sapientiam vero non huius saeculi neque principum huius saeculi qui destruuntur ⁷ sed loquimur Dei sapientiam in mysterio quae abscondita est quam praedestinavit Deus ante saecula in gloriam nostram ⁸ quam nemo principum huius saeculi cognovit si enim cognovissent numquam Dominum gloriae crucifixissent

¹⁴ animalis autem homo non percipit ea quae sunt Spiritus Dei stultitia est enim illi et non potest intellegere quia spiritaliter examinatur

² lac vobis potum dedi non escam nondum enim poteratis sed ne nunc quidem potestis adhuc enim estis carnales

¹⁸ nemo se seducat si quis videtur inter vos sapiens esse in hoc saeculo stultus fiat ut sit sapiens ¹⁹ sapientia enim huius mundi stultitia est apud Deum scriptum est enim conprehendam sapientes in astutia eorum ²⁰ et iterum Dominus novit cogitationes sapientium quoniam vanae sunt

¹¹ usque in hanc horam et esurimus et sitimus et nudi sumus et colaphis caedimur et instabiles sumus

⁴ saecularia igitur iudicia si habueritis contemptibiles qui sunt in ecclesia illos constituite ad iudicandum

¹⁹ nam cum liber essem ex omnibus omnium me servum feci ut plures lucri facerem ²⁰ et factus sum Iudaeis tamquam Iudaeus ut Iudaeos lucrarer ²¹ his qui sub lege sunt quasi sub lege essem cum ipse non essem sub lege ut eos qui sub lege erant lucri facerem his qui sine lege erant tamquam sine lege essem cum sine lege Dei non essem sed in lege essem Christi ut lucri facerem eos qui sine lege erant

²¹ his qui sub lege sunt quasi sub lege essem cum ipse non essem sub lege ut eos qui sub lege erant lucri facerem his qui sine lege erant tamquam sine lege essem cum sine lege Dei non essem sed in lege essem Christi ut lucri facerem eos qui sine lege erant ²² factus sum infirmis infirmus ut infirmos lucri facerem omnibus omnia factus sum ut omnes facerem salvos ²³ omnia autem facio propter evangelium ut particeps eius efficiar

²⁷ sed castigo corpus meum et in servitutem redigo ne forte cum aliis praedicaverim ipse reprobus efficiar

⁹ ego enim sum minimus apostolorum qui non sum dignus vocari apostolus quoniam persecutus sum ecclesiam Dei

²⁵ oportet autem illum regnare donec ponat omnes inimicos sub pedibus eius ²⁶ novissima autem inimica destruetur mors omnia enim subiecit sub pedibus eius cum autem dicat ²⁷ omnia subiecta sunt sine dubio praeter eum qui subiecit ei omnia

⁴ qui consolatur nos in omni tribulatione nostra ut possimus et ipsi consolari eos qui in omni pressura sunt per exhortationem qua exhortamur et ipsi a Deo ⁵ quoniam sicut abundant passiones Christi in nobis ita et per Christum abundat consolatio nostra

¹⁷ cum hoc ergo voluissem numquid levitate usus sum aut quae cogito secundum carnem cogito ut sit apud me est et non ¹⁸ fidelis autem Deus quia sermo noster qui fit apud vos non est in illo est et non

¹⁴ sed obtusi sunt sensus eorum usque in hodiernum enim diem id ipsum velamen in lectione veteris testamenti manet non revelatum quoniam in Christo evacuatur

³ quod si etiam opertum est evangelium nostrum in his qui pereunt est opertum ⁴ in quibus deus huius saeculi excaecavit mentes infidelium ut non fulgeat inluminatio evangelii gloriae Christi qui est imago Dei ⁵ non enim nosmet ipsos praedicamus sed Iesum Christum Dominum nos autem servos vestros per Iesum ⁶ quoniam Deus qui dixit de tenebris lucem splendescere qui inluxit in cordibus nostris ad inluminationem scientiae claritatis Dei in facie Christi Iesu

¹⁷ id enim quod in praesenti est momentaneum et leve tribulationis nostrae supra modum in sublimitatem aeternum gloriae pondus operatur nobis

¹ ipse autem ego Paulus obsecro vos per mansuetudinem et modestiam Christi qui in facie quidem humilis inter vos absens autem confido in vobis

⁵ et omnem altitudinem extollentem se adversus scientiam Dei et in captivitatem redigentes omnem intellectum in obsequium Christi

²⁷ in labore et aerumna in vigiliis multis in fame et siti in ieiuniis multis in frigore et nuditate

⁹ et dixit mihi sufficit tibi gratia mea nam virtus in infirmitate perficitur libenter igitur gloriabor in infirmitatibus meis ut inhabitet in me virtus Christi ¹⁰ propter quod placeo mihi in infirmitatibus in contumeliis in necessitatibus in persecutionibus in angustiis pro Christo cum enim infirmor tunc potens sum

¹ state et nolite iterum iugo servitutis contineri

¹¹ ego autem fratres si circumcisionem adhuc praedico quid adhuc persecutionem patior ergo evacuatum est scandalum crucis

¹⁸ quod si spiritu ducimini non estis sub lege

⁹ ut notum faceret nobis sacramentum voluntatis suae secundum bonum placitum eius quod proposuit in eo

¹¹ in quo etiam sorte vocati sumus praedestinati secundum propositum eius qui omnia operatur secundum consilium voluntatis suae

²⁰ quam operatus est in Christo suscitans illum a mortuis et constituens ad dexteram suam in caelestibus ²¹ supra omnem principatum et potestatem et virtutem et dominationem et omne nomen quod nominatur non solum in hoc saeculo sed et in futuro ²² et omnia subiecit sub pedibus eius et ipsum dedit caput supra omnia ecclesiae ²³ quae est corpus ipsius plenitudo eius qui omnia in omnibus adimpletur

³ in quibus et nos omnes aliquando conversati sumus in desideriis carnis nostrae facientes voluntates carnis et cogitationum et eramus natura filii irae sicut et ceteri

⁸ mihi omnium sanctorum minimo data est gratia haec in gentibus evangelizare ininvestigabiles divitias Christi

⁸ mihi omnium sanctorum minimo data est gratia haec in gentibus evangelizare ininvestigabiles divitias Christi ⁹ et inluminare omnes quae sit dispensatio sacramenti absconditi a saeculis in Deo qui omnia creavit ¹⁰ ut innotescat principibus et potestatibus in caelestibus per ecclesiam multiformis sapientia Dei ¹¹ secundum praefinitionem saeculorum quam fecit in Christo Iesu Domino nostro

¹⁴ ut iam non simus parvuli fluctuantes et circumferamur omni vento doctrinae in nequitia hominum in astutia ad circumventionem erroris

²⁰ vos autem non ita didicistis Christum ²¹ si tamen illum audistis et in ipso edocti estis sicut est veritas in Iesu

¹¹ induite vos arma Dei ut possitis stare adversus insidias diaboli ¹² quia non est nobis conluctatio adversus carnem et sanguinem sed adversus principes et potestates adversus mundi rectores tenebrarum harum contra spiritalia nequitiae in caelestibus ¹³ propterea accipite armaturam Dei ut possitis resistere in die malo et omnibus perfectis stare

⁵ hoc enim sentite in vobis quod et in Christo Iesu

⁷ sed semet ipsum exinanivit formam servi accipiens in similitudinem hominum factus et habitu inventus ut homo ⁸ humiliavit semet ipsum factus oboediens usque ad mortem mortem autem crucis

¹⁰ ut in nomine Iesu omne genu flectat caelestium et terrestrium et infernorum ¹¹ et omnis lingua confiteatur quia Dominus Iesus Christus in gloria est Dei Patris ¹² itaque carissimi mei sicut semper oboedistis non ut in praesentia mei tantum sed multo magis nunc in absentia mea cum metu et tremore vestram salutem operamini

¹³ omnia possum in eo qui me confortat

²⁶ mysterium quod absconditum fuit a saeculis et generationibus nunc autem manifestatum est sanctis eius ²⁷ quibus voluit Deus notas facere divitias gloriae sacramenti huius in gentibus quod est Christus in vobis spes gloriae

² scitis enim quae praecepta dederimus vobis per Dominum Iesum

⁷ et vobis qui tribulamini requiem nobiscum in revelatione Domini Iesu de caelo cum angelis virtutis eius ⁸ in flamma ignis dantis vindictam his qui non noverunt Deum et qui non oboediunt evangelio Domini nostri Iesu

¹³ nos autem debemus gratias agere Deo semper pro vobis fratres dilecti a Deo quod elegerit nos Deus primitias in salutem in sanctificatione Spiritus et fide veritatis ¹⁴ ad quod et vocavit vos per evangelium nostrum in adquisitionem gloriae Domini nostri Iesu Christi

⁶ denuntiamus autem vobis fratres in nomine Domini nostri Iesu Christi ut subtrahatis vos ab omni fratre ambulante inordinate et non secundum traditionem quam acceperunt a nobis

¹⁰ nam et cum essemus apud vos hoc denuntiabamus vobis quoniam si quis non vult operari nec manducet

¹⁴ ut serves mandatum sine macula inreprehensibile usque in adventum Domini nostri Iesu Christi

⁹ qui nos liberavit et vocavit vocatione sancta non secundum opera nostra sed secundum propositum suum et gratiam quae data est nobis in Christo Iesu ante tempora saecularia ¹⁰ manifestata est autem nunc per inluminationem salvatoris nostri Iesu Christi qui destruxit quidem mortem inluminavit autem vitam et incorruptionem per evangelium

²⁵ cum modestia corripientem eos qui resistunt nequando det illis Deus paenitentiam ad cognoscendam veritatem ²⁶ et resipiscant a diaboli laqueis a quo capti tenentur ad ipsius voluntatem

³ quomodo nos effugiemus si tantam neglexerimus salutem quae cum initium accepisset enarrari per Dominum ab eis qui audierunt in nos confirmata est

⁸ omnia subiecisti sub pedibus eius in eo enim quod ei omnia subiecit nihil dimisit non subiectum ei nunc autem necdum videmus omnia subiecta ei ⁹ eum autem qui modico quam angeli minoratus est videmus Iesum propter passionem mortis gloria et honore coronatum ut gratia Dei pro omnibus gustaret mortem ¹⁰ decebat enim eum propter quem omnia et per quem omnia qui multos filios in gloriam adduxerat auctorem salutis eorum per passiones consummare

¹ timeamus ergo ne forte relicta pollicitatione introeundi in requiem eius existimetur aliqui ex vobis deesse

³ ingrediemur enim in requiem qui credidimus quemadmodum dixit sicut iuravi in ira mea si introibunt in requiem meam et quidem operibus ab institutione mundi factis ⁴ dixit enim quodam loco de die septima sic et requievit Deus die septima ab omnibus operibus suis ⁵ et in isto rursum si introibunt in requiem meam ⁶ quoniam ergo superest quosdam introire in illam et hii quibus prioribus adnuntiatum est non introierunt propter incredulitatem ⁷ iterum terminat diem quendam hodie in David dicendo post tantum temporis sicut supra dictum est hodie si vocem eius audieritis nolite obdurare corda vestra ⁸ nam si eis Iesus requiem praestitisset numquam de alio loqueretur posthac die ⁹ itaque relinquitur sabbatismus populo Dei ¹⁰ qui enim ingressus est in requiem eius etiam ipse requievit ab operibus suis sicut a suis Deus ¹¹ festinemus ergo ingredi in illam requiem ut ne in id ipsum quis incidat incredulitatis exemplum

⁹ et consummatus factus est omnibus obtemperantibus sibi causa salutis aeternae

⁴ inpossibile est enim eos qui semel sunt inluminati gustaverunt etiam donum caeleste et participes sunt facti Spiritus Sancti ⁵ gustaverunt nihilominus bonum Dei verbum virtutesque saeculi venturi ⁶ et prolapsi sunt renovari rursus ad paenitentiam rursum crucifigentes sibimet ipsis Filium Dei et ostentui habentes ⁷ terra enim saepe venientem super se bibens imbrem et generans herbam oportunam illis a quibus colitur accipit benedictionem a Deo ⁸ proferens autem spinas ac tribulos reproba est et maledicto proxima cuius consummatio in conbustionem

²⁶ voluntarie enim peccantibus nobis post acceptam notitiam veritatis iam non relinquitur pro peccatis hostia ²⁷ terribilis autem quaedam expectatio iudicii et ignis aemulatio quae consumptura est adversarios ²⁸ irritam quis faciens legem Mosi sine ulla miseratione duobus vel tribus testibus moritur ²⁹ quanto magis putatis deteriora mereri supplicia qui Filium Dei conculcaverit et sanguinem testamenti pollutum duxerit in quo sanctificatus est et Spiritui gratiae contumeliam fecerit ³⁰ scimus enim qui dixit mihi vindictam ego reddam et iterum quia iudicabit Dominus populum suum ³¹ horrendum est incidere in manus Dei viventis

³⁷ adhuc enim modicum quantulum qui venturus est veniet et non tardabit

⁴⁰ Deo pro nobis melius aliquid providente ut ne sine nobis consummarentur

⁵ si quis autem vestrum indiget sapientiam postulet a Deo qui dat omnibus affluenter et non inproperat et dabitur ei ⁶ postulet autem in fide nihil haesitans qui enim haesitat similis est fluctui maris qui a vento movetur et circumfertur

⁵ audite fratres mei dilectissimi nonne Deus elegit pauperes in hoc mundo divites in fide et heredes regni quod repromisit Deus diligentibus se

¹⁰ de qua salute exquisierunt atque scrutati sunt prophetae qui de futura in vobis gratia prophetaverunt

⁸ et lapis offensionis et petra scandali qui offendunt verbo nec credunt in quod et positi sunt

²¹ in hoc enim vocati estis quia et Christus passus est pro vobis vobis relinquens exemplum ut sequamini vestigia eius ²² qui peccatum non fecit nec inventus est dolus in ore ipsius ²³ qui cum malediceretur non maledicebat cum pateretur non comminabatur tradebat autem iudicanti se iniuste

²² qui est in dextera Dei profectus in caelum subiectis sibi angelis et potestatibus et virtutibus

⁴ si enim Deus angelis peccantibus non pepercit sed rudentibus inferni detractos in tartarum tradidit in iudicium cruciatos reservari ⁵ et originali mundo non pepercit sed octavum Noe iustitiae praeconem custodivit diluvium mundo impiorum inducens ⁶ et civitates Sodomorum et Gomorraeorum in cinerem redigens eversione damnavit exemplum eorum qui impie acturi sunt ponens ⁷ et iustum Loth oppressum a nefandorum iniuria conversatione eruit ⁸ aspectu enim et auditu iustus erat habitans apud eos qui diem de die animam iustam iniquis operibus cruciabant ⁹ novit Dominus pios de temptatione eripere iniquos vero in diem iudicii cruciandos reservare

⁹ novit Dominus pios de temptatione eripere iniquos vero in diem iudicii cruciandos reservare

⁷ caeli autem qui nunc sunt et terra eodem verbo repositi sunt igni servati in diem iudicii et perditionis impiorum hominum

⁶ qui dicit se in ipso manere debet sicut ille ambulavit et ipse ambulare

²³ omnis qui negat Filium nec Patrem habet qui confitetur Filium et Patrem habet

¹⁷ in hoc perfecta est caritas nobiscum ut fiduciam habeamus in die iudicii quia sicut ille est et nos sumus in hoc mundo

³ haec est enim caritas Dei ut mandata eius custodiamus et mandata eius gravia non sunt

¹⁹ scimus quoniam ex Deo sumus et mundus totus in maligno positus est ²⁰ et scimus quoniam Filius Dei venit et dedit nobis sensum ut cognoscamus verum Deum et simus in vero Filio eius hic est verus Deus et vita aeterna

⁹ omnis qui praecedit et non manet in doctrina Christi Deum non habet qui permanet in doctrina hic et Filium et Patrem habet

⁷ sicut Sodoma et Gomorra et finitimae civitates simili modo exfornicatae et abeuntes post carnem alteram factae sunt exemplum ignis aeterni poenam sustinentes

¹¹ vae illis quia via Cain abierunt et errore Balaam mercede effusi sunt et contradictione Core perierunt

⁷ qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis vincenti dabo ei edere de ligno vitae quod est in paradiso Dei mei

¹¹ qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis qui vicerit non laedetur a morte secunda

¹⁷ qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis vincenti dabo ei manna absconditum et dabo illi calculum candidum et in calculo nomen novum scriptum quod nemo scit nisi qui accipit

²¹ et dedi illi tempus ut paenitentiam ageret et non vult paeniteri a fornicatione sua

²⁹ qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis

⁶ qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis

¹³ qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis

²² qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis

¹¹ et vidi et audivi vocem angelorum multorum in circuitu throni et animalium et seniorum et erat numerus eorum milia milium ¹² dicentium voce magna dignus est agnus qui occisus est accipere virtutem et divinitatem et sapientiam et fortitudinem et honorem et gloriam et benedictionem ¹³ et omnem creaturam quae in caelo est et super terram et sub terram et quae sunt in mari et quae in ea omnes audivi dicentes sedenti in throno et agno benedictio et honor et gloria et potestas in saecula saeculorum ¹⁴ et quattuor animalia dicebant amen et seniores ceciderunt et adoraverunt

¹² dicentes amen benedictio et claritas et sapientia et gratiarum actio et honor et virtus et fortitudo Deo nostro in saecula saeculorum amen

²⁰ et ceteri homines qui non sunt occisi in his plagis neque paenitentiam egerunt de operibus manuum suarum ut non adorarent daemonia et simulacra aurea et argentea et aerea et lapidea et lignea quae neque videre possunt neque audire neque ambulare ²¹ et non egerunt paenitentiam ab homicidiis suis neque a veneficiis suis neque a fornicatione sua neque a furtis suis

³ et dabo duobus testibus meis et prophetabunt diebus mille ducentis sexaginta amicti saccos

⁸ et corpora eorum in plateis civitatis magnae quae vocatur spiritaliter Sodoma et Aegyptus ubi et Dominus eorum crucifixus est

⁹ et aestuaverunt homines aestu magno et blasphemaverunt nomen Dei habentis potestatem super has plagas neque egerunt paenitentiam ut darent illi gloriam

¹¹ et blasphemaverunt Deum caeli prae doloribus et vulneribus suis et non egerunt paenitentiam ex operibus suis

⁴ et vidi sedes et sederunt super eas et iudicium datum est illis et animas decollatorum propter testimonium Iesu et propter verbum Dei et qui non adoraverunt bestiam neque imaginem eius nec acceperunt caracterem in frontibus aut in manibus suis et vixerunt et regnaverunt cum Christo mille annis

¹⁷ et Spiritus et sponsa dicunt veni et qui audit dicat veni et qui sitit veniat qui vult accipiat aquam vitae gratis