Luke 10 Cross References - WestSaxon990

¹ [Note: Ðis godspel sceal to anes apostoles mæssan. Designauit dominus & alios septuaginta duos. A. Designauit dominus iesus & alios septuaginta duos & misit illos binos ante faciem suam. B. ] Æfter þam se hælend gemearcude oðre twa & hund-seofantig and sende hig twam beforan his ansyne on ælce ceastre. & stöwe þe he to cumenne wæs. ² & cwæð to him her is mycel rïp. & feawa wyrhtan. biddað þæs ripes hlaford þt he sende wyrhtan to his ripe; ³ Farað nu. nu ic eow sende swa swa lamb betwux wulfas; ⁴ Ne bere ge sacc. ne codd. ne gescy. ne nanne man be wege ne gretað; ⁵ On swa hwylc hus swa ge in-gað. cweðaþ æryst. sib si þisse hiw-ræddenne; ⁶ And gyf þar beoð sybbe bearn. reste þar eower sib. gif hit elles sy. heo sy to eow gecyrred; ⁷ Wunigaþ on þam ylcan huse. & etað & drincað þa þing þe hig habbað; Soðlice se wyrhta is his mëde wyrðe; Ne fare ge fram hüse to hüse. ⁸ ac on swa hwylce ceastre swa ge ingað & hig eow onfoð. etað þt eow toforan aset ys. ⁹ & ge-hælað þa un-truman þe on þam huse synt. & secgað him. godes rice to eow genealæcð. ¹⁰ on swa hwylce ceastre swa ge ingað. & hig ne onfoð eow gaþ on hyra stræta & cweðaþ; ¹¹ þt dust þt of eowre ceastre on urum fotum clifode. we drigeaþ on eow. witað þeah þt godes rïce genealæcð; ¹² Ic eow secge þt sodom-waron on þam dæge bið forgyfenlicre þonne þære ceastre; ¹³ Wa þe corozam. wa þe bethsäida. forþam gif on tyro & on sidöne gewordene wæron þa menegu þe on eow gedone synt. gefyrn hig on hæran & on axan hreowsunge dydon; ¹⁴ Ðeah-hwæþere tïro & sydöne on þam dæge byð forgyfenlicre þonne eow; ¹⁵ And þu cafarnaum oð heofon up-ahafen. þu byst oþ helle gesenced; ¹⁶ Me gehyrð se ðe eow gehyrð. & me ofer-hogaþ se ðe eow ofer-hogað; Se þe me ofer-hogað. he ofer-hogað þæne þe me sende; ¹⁷ Ða ge-cyrdon þa twa & hundseofantig mid gefean & cwædon; Ðrihten deofol-seocnessa us synt on þinum naman under-þeodde; ¹⁸ Ða sæde he him. ic geseah satanan swa swa lig-ræsc of heofone feallende. ¹⁹ & nu ic sealde eow anweald to tredenne ofer næddran. & snacan & ofer ælc feondes mægen. & nan þing eow ne derað; ²⁰ Þeah-hwæðere ne blissige ge on þam þe eow synt gastas under-þeodde; Ge-blissiað þt eower naman synt on heofonum awritene; ²¹ On þære tïde he on halgum gaste geblissode & cwæð; Ic andete þe fæder. drihten heofones & eorðan. forþam þe ðu þas ðing wisum & gleäwum behyddest. & lytlingum awruge. forþam hit beforan þe swa gelicode; ²² Ealle þing me synt fram minum fæder gesealde. & nan man nat hwylc is se sunu buton se fæder. ne hwylc si ðe fæder buton se sunu. & se ðe se sunu hit awreon wyle; ²³ [Note: Ðis sceal on þære feowerteoðan wucan ofer pentecosten. Beati oculi qui uident quæ uos uidetis. A. Beati oculi qui uiderunt quæ uos uidetis. B. ] Þa cwæþ he to his leorningcnihtum bewend; Eadige synt þa eagan þe geseoð þa ðing þe ge ge-seoð; ²⁴ Soðlice ic eow secge þt manega witegan & cyningas woldon geseon þt ge ge-seoþ & hig hit ne gesawon. & woldon gehyran þt ge gehyraþ. & hig hit ne gehyrdon; ²⁵ Ðä äras sum æ-glæw man. & fandode his & cwæð; Lareow. hwæt do ic þt ic ece lïf hæbbe; ²⁶ Ða cwæþ he to him. hwæt is gewriten on þære æ. hu rætst þu; ²⁷ Ða &swarude he. lufa drihten þinne god of ealre þinre heortan. & of ealre þinre sawle. & of eallum þïnum mihtum & of eallum þinum mægene. & þinne nehstan swa ðe sylfne; ²⁸ Þa cwæð he. rihte þu &swarodest. do þt. þonne leofast þu; ²⁹ Ða cwæþ he to þam hælende. & wolde hine sylfne geriht-wisian; And hwylc is min nehsta; ³⁰ Ða cwæþ se hælend hine üpbeseonde; Sum man ferde fram hierusalem to hiericho & becom on þa sceaðan. þa hine bereafodon; & tintregodon hine. & for-leton hine sam-cucene. ³¹ Þa gebyrode hit þt sum sacerd fërde on þam ylcan wege & þa he þt geseah he hine for-beh. ³² & eall-swa se diäcon. þa he wæs wið þa stöwe & þt geseah he hyne eac for-beah; ³³ Ða ferde sum samaritanisc man wið hine. þa he hine geseah þa wearð he mid mild-heortnesse ofer hine astyred ³⁴ þa genealæhte he & wrað his wunda & on-agët ele & wïn. & hine on hys nÿten sette & gelædde on his læce-hus. & hine lacnude ³⁵ & brohte oðrum dæge twegen penegas & sealde þam læce. & þus cwæð; Begym hys. & swa hwæt swa þu mare to-gedest. þonne ic cume ic hit forgylde þe; ³⁶ Hwylc þara þreora þyncð þe þt sy þæs mæg. þe on ða sceaðan befeoll; ³⁷ Ða cwæð he. Se ðe him mild-heortnesse on dyde; Ða cwæþ se hælend gä. & do eall-swa; ³⁸ [Note: Ðys sceal to Assumptione sancte marie. & sætern-dagum be maria. Intrauit iesus in quoddam castellum. A. ] Soðlice hit wæs geworden þa hig ferdon. se hælend eode on sum castel & sum wïf on naman martha onfeng hyne on hyre hüs. ³⁹ & þære swustur wæs maria seo eac sæt wið þæs hælendes fët & his word gehyrde; ⁴⁰ Soþlice martha geornlice him þenode; Þa stod heo & cwæþ. drihten. nis þe nän caru þt min swustur let me ænlipie þenian sege hyre þt heo fylste me; ⁴¹ Ða cwæþ se hælend. martha martha. geornfull þu eart & embe fela þinga gedrefed; ⁴² Ge-wislice an þing is nied-behefe. marïa geces þæne selestan dæl se hyre ne byð afyrred;

² & cwæð; Doþ dæd-bote. soðlice genealæceð heofona rice;

¹⁰ Ða cwæð se hælend to him. gang þu sceocca on-bæc; Soþlice hit ys awriten. to drihtne þinum gode þu ðe ge-eaðmetsð (sic) & him änum þeowast;

¹³ & forlætenre þære ceastre nazareth. he com & eardode on capharnaum. on þam sæ-gemærum. on endum zabulon. & neptalim.

¹⁷ Syððan ongan se hælend bodian & cweðan. doð dæd-bote. soðlice heofona rice genealæcð.

⁴³ [Note: Ðis sceal on wodnes-dæg on þære systeoðan wucan ofer pentecosten. & on frige-dæg innan þære cys-wucan. A. B. Audistis quia dictum est. Dilige proximum tuum et odio habebis inimicum tuum. A. ] Ge gehyrdon þt gecweden wæs lufa þinne nextan & hata þinne feond;

⁴³ [Note: Ðis sceal on wodnes-dæg on þære systeoðan wucan ofer pentecosten. & on frige-dæg innan þære cys-wucan. A. B. Audistis quia dictum est. Dilige proximum tuum et odio habebis inimicum tuum. A. ] Ge gehyrdon þt gecweden wæs lufa þinne nextan & hata þinne feond; ⁴⁴ Soþlice ic secge eow lufiað eowre fynd. & doþ wel þam ðe eow yfel doð. & gebiddað for eowre ehteras & tælendum eow.

⁴⁴ Soþlice ic secge eow lufiað eowre fynd. & doþ wel þam ðe eow yfel doð. & gebiddað for eowre ehteras & tælendum eow. ⁴⁵ þt ge sïn eowres fæder bearn þe on heofonum ys. se þe deð þt hys sunne üp aspringð ofer þa gödan & ofer þa yfelan. & he læt rïnan ofer þa rihtwisan. & ofer þa ünrihtwisan;

²⁵ forþam ic secge eow þt ge ne sin ymbhydige eowre sawle hwæt ge eton. ne eowrum lic-haman mid hwam ge sÿn ymbscrydde; Hü nys seo sawl selre þonne mete & eower lic-hama betera þonne þt reaf; ²⁶ Be-healdað heofonan fuglas forþam þe hïg ne sawað ne hig ne ripað ne hig ne gadriað on berne & eower heofonlica fæder hig fët; Hü ne synt ge selran þonne hig; ²⁷ Hwylc eower mæg soþlice geþencan þt he ge-eacnige ane elne to hys anlicnesse. ²⁸ & to hwi synt ge ymb-hydige be reäfe; Besceawiað æcyres lilian hu hig weaxað. ne swïncað hig ne hig ne spinnað; ²⁹ Ic secge eow soðlice þt furðon salomon on eallum hys wuldre næs ofer-wrigen swa swa än of ðyson; ³⁰ Soþlice gyf æcyres weod þt ðe to dæg is & bið to morgen on fen (sic) asend. god [swa] scryt. eala ge gehwædes geleafan. þam mycle mä he scryt eow; ³¹ Nellen ge eornustlice beon ymbhydige þus cweþende. hwæt ete wë oððe hwæt drïnce we. oþþe mid hwam beo wë oferwrogene; ³² Soþlice ealle þas þing þeoda seceað; Witodlice eower fæder wat þt ge eallra þyssa þinga be-þurfon ³³ eornustlice sëceað ærest godes rice & hys rihtwisnesse. & ealle þas þing eow beoþ þær-to ge-eacnode; ³⁴ Ne beo ge na hogiende ymb þa morgenlican neode. soðlice se morgenlica dæg carað ymb hyne sylfne; Æghwylc dæg hæfð genöh on hys agenum ymbhogan;

¹⁵ [Note: Ðys godspell gebyrað on þære nygoðan wucan ofer pentecosten. A. ] Warniað eow fram leasum witegum. þa cumað to eow on sceapa gegyrelum. ac hig beoð innane reafigende wulfas.

²² [Note: Multi dicent michi. A. ] Manega cweþað on þam dæge to me drihten drihten. hü ne witegode wë on þinum naman. & on þinum naman we üt-awurpon deoflu. & on þinum naman we worhton mycle mihta. ²³ þonne cweðe ic to him þt ic eow næfre ne cuðe; Gewitað fram me ge þe worhton unrihtwysnesse;

³⁶ He gemiltsude soðlice þære menigeo. þa he hi geseah. forþan hig wærun gedrehte & licgende swa swa sceap þe hyrde nabbað; ³⁷ Þa he sæde hys leorning-cnihtun. witodlice micel rip ys & feawa wyrhtyna. ³⁸ biddaþ ðæs ripes hlaford þt he sende wyrhtan to his ripe;

¹ And to-somne gecigydum hys twelf leorning-cnihtun. he sealde him unclænra gasta anweald þt hig adryfun hig üt & hældun adle & ælce untrumnysse;

¹ And to-somne gecigydum hys twelf leorning-cnihtun. he sealde him unclænra gasta anweald þt hig adryfun hig üt & hældun adle & ælce untrumnysse; ² Ðis synt soðlice þæra twelf apostola naman; Se forma ys simon þe ys genemned Petrus & Andreas hys broðor. Iacobus zebedei. & Iohannes hys broður. ³ Philippus. & Bartholomeus. Thomäs. & Matheus. Puplicanus & Iacobus alphei & Taddeus. ⁴ Simon chananeus. & Iudas scarioth þe hyne belæwde; ⁵ Ðas twelf se hælynd sende him be-beodende & cweþende. ne fare ge on þeoda weg. & ne ga ge innan samaritana ceastre

⁷ [Note: Dixit iesus discipulis suis. Ambulate predicate. A. ] Se hælend cwæþ to hys leorning-cnihton gað & bodiaþ cweþende þt heofona rice ge-nealæcþ; ⁸ Hælað untrume. Awecceað deade. clænsiað hreofle. drifað ut deoflu. ge onfengun to gyfe syllað to gyfe. ⁹ næbbe ge gold ne seolfer ne feoh on eowrum bigyrdlum ¹⁰ ne codd on wege. ne twa tunecan. ne ge-scy. ne gyrde. soþlice se wyryhta ys wyrþe hys metys.

¹⁰ ne codd on wege. ne twa tunecan. ne ge-scy. ne gyrde. soþlice se wyryhta ys wyrþe hys metys. ¹¹ [Note: In quamcunque ciuitatem aut castellum. A. ] On swa hwylce burh oððe ceastre swa ge ingað ahsiað hwa si wyrðe on þære. & wuniaþ ðær oð ge üt-gan

¹¹ [Note: In quamcunque ciuitatem aut castellum. A. ] On swa hwylce burh oððe ceastre swa ge ingað ahsiað hwa si wyrðe on þære. & wuniaþ ðær oð ge üt-gan ¹² þonne ge ingan soþlice on þt hus gretað hit cweðende sy syb þisun huse

¹² þonne ge ingan soþlice on þt hus gretað hit cweðende sy syb þisun huse ¹³ & gyf þt hus witodlice wyrþe byð eower syb cymð ofer hyt. gyf hyt soðlice wyrþe ne byð eowur syb byð to eow gecyrred;

¹³ & gyf þt hus witodlice wyrþe byð eower syb cymð ofer hyt. gyf hyt soðlice wyrþe ne byð eowur syb byð to eow gecyrred; ¹⁴ And swa hwa swa eow ne under-fehð ne eowre spræca ne gehyrð. þonne ge üt-gan of ðam huse oððe of ðære ceastre asceacaþ þt dust of eowrum fotum.

¹⁴ And swa hwa swa eow ne under-fehð ne eowre spræca ne gehyrð. þonne ge üt-gan of ðam huse oððe of ðære ceastre asceacaþ þt dust of eowrum fotum. ¹⁵ Soþlice ic eow secge acumendlicre byð sodoma lande & gomorra on domes dæg þonne ðære ceastre; ¹⁶ [Note: Ðys godspel sceal to manegra martyra mæsse-dæge. Ecce ego mitto uos. A. ] Nu ic eow sende swa sceap. gemang wulfas beoþ eornustlice gleawe swa næddran & bylwite swa culfran

²² & ge beoþ on hatunge eallum mannum for mïnum naman. Soðlice se þurh-wunaþ oð ende se byþ hal;

²⁸ & ne ondræde ge þa ðe eowyrne lic-haman of-sleaþ. ne magon hig soþlice þa sawle ofslean. ac ondrædað mä þone þe mæg sawle & lichaman fordön on helle.

⁴⁰ Se þe eow under-fehþ he under-fehð me & se ðe me under-fehþ he under-fehð þone þe me sende;

²⁰ [Note: Ðys godspel gebyrað on frige-dæg on þære þrytteoðan wucan ofer pentecosten. Cepit iesus exprobare in ciuitatibus non (sic) quibus. A. ] Ða ongan he hyspan þa burga on þam wærun gedöne manega hys mægena. forþam þe hi ne dydon dæd-bote; ²¹ Wä þë corozaim. wa þe bethsaida. forþam gyf on tyro & sydöne wærun gedone þa mægnu þe gedöne synt on eow. gefyrn hi dydun dæd-bote on hæran & on axan; ²² Ðeah ic secge inc. tyro & sydöne byþ forgyfendlicur on domes dæg þonne eow. ²³ & þü capharnaum. cwystþu bystþu üp-ahafen oþ heofen. ac þu nyþer-færst oþ helle; Forþam gyf on sodomum wæron gedöne þä mægnu þe gedöne synt on þe. witodlice hï wunedun oþ þysne dæg;

²³ & þü capharnaum. cwystþu bystþu üp-ahafen oþ heofen. ac þu nyþer-færst oþ helle; Forþam gyf on sodomum wæron gedöne þä mægnu þe gedöne synt on þe. witodlice hï wunedun oþ þysne dæg; ²⁴ Ðeah-hwæþere ic secge eow þt sodum-wara lande byð forgyfenlicre on domes dæg þonne þe; ²⁵ [Note: Ðys sceal on wodnes-dæg on þære syxtan wucan ofer pentecosten. Respondens iesus dixit. Confiteor tibi domine pater cæli & terre quia abscondisti. A. ] Se hælynd cwæð &swariende; Ic andytte þe drihten heofenes & eorþan þü þe be-hyddyst þas þing fram wisun & gleawun. & onwruge þa lytlingun; ²⁶ Swa fæder forþam hyt wæs swa gecweme beforan þe. ²⁷ Ealle þing më synt gesealde fram minum fædyr. & nan mann ne can þone sunu butun fædyr. ne nän mann ne can þone fædyr butun sunu. & þam þe se sunu wyle onwreon;

²⁷ Ealle þing më synt gesealde fram minum fædyr. & nan mann ne can þone sunu butun fædyr. ne nän mann ne can þone fædyr butun sunu. & þam þe se sunu wyle onwreon;

¹¹ Ða andswarode he hym forþam þe eow is geseald to witanne heofena rices gerynu. & him nys na geseald; ¹² Soþlice þam þe hæfþ. him byþ geseald & he haefð. Soþlice se þe næfð & þt þe he hæfð him bið ætbroden. ¹³ forðam ic spece to him mid big-spellum. forþam þe löciende hig ne ge-seoþ. & gehyrende hig ne gehyraþ. ne ne ongytaþ. ¹⁴ þt on him si gefylled esaïas witegung; Of gehyrnysse ge gehyraþ & ge ne ongytaþ & löciende ge ge-seoþ & [ge] ne ge-seoð; ¹⁵ Soþlice þises folces heorte is ahyrd. & hig hefelice mid earum gehyrdon. & hyra eagan beclysdon. þe læs hig æfre mid eagum geseon & mid earum gehyron. & mid heortan ongyton. & sïn gecyrrede & ic hig gehæle; ¹⁶ Soþlice eadige synt eowre eagan forþam þe hig geseoþ. & eowre earan forþam þe hig gehyraþ;

¹⁶ Soþlice eadige synt eowre eagan forþam þe hig geseoþ. & eowre earan forþam þe hig gehyraþ; ¹⁷ Soþlice on eornust ic eow secge þt manega witegan & rihtwise gewilnudon þa þing to ge-seonne þe ge geseoþ & hig ne ge-sawon; & gehyran þa þing þe ge gehyrað. & hig ne gehyrdon;

¹⁵ Soðlice þa hyt wæs æfen geworden him to genealæhton hys leorning-cnihtas & him tö cwædon; Ðeos stow ys weste & tïma is forþ-agän forlæt þas mænegeo þt hi faron into þas burga & him mete bicgean;

¹⁷ þa &swarode him se hælend. eadig eart þu simon culfran bearn. forþam hit þë ne onwreah flæsc ne blod. ac min fæder þe on heofenum ys.

²² & þa genam petrus hyne on-sundron & cwæð to him drihten ne ge-wurþe þt.

²⁵ þa cwæð he gyse he deð. & þa he com into þam huse. þa cwæð se hælend; Hwæt þincð þe symon. æt hwam nimað cyningas gafol oððe toll. of hyra bearnum. hwæðer ðe of fremedum;

⁵ & swa hwylc swa anne þilicne lytling on minum naman onfehþ. së onfehþ me;

³³ hu ne gebyrede þë gemiltsian þinum efen-ðeowan. swa swa ic þe gemiltsode;

¹⁶ & þa genealæhte him än mann to & cwæþ; La göda lareow. hwæt godes dö ic þt ic ëce lif hæbbe; ¹⁷ Ða cwæþ he; Hwæt axast þu me be göde än god ys göd; Soþlice gyf þu wylt on lïf becuman. heald þa beboda;

¹⁷ Ða cwæþ he; Hwæt axast þu me be göde än god ys göd; Soþlice gyf þu wylt on lïf becuman. heald þa beboda; ¹⁸ Ða cwæþ he hwylce; Ða cwæð se hælend. ne do þu mann-slyht. ne do þu unriht-hæmed. ne stel þu. ne sege þu lease gewittnysse. ¹⁹ wurða þinne fæder & modor. & lufa þinne nehstan swa þe sylfne;

¹⁹ wurða þinne fæder & modor. & lufa þinne nehstan swa þe sylfne;

¹ [Note: Ðys sceal on þone sunnan-dæg þe man belycð all. A. ] Soþlice heofona rice ys gelic þam hïredes ealdre. þe on ærne mergen ut-eode ä-hyrian wyrhtan on hys wïn-geard; ² Gewordenre gecwydrædene þam wyrhtum he sealde ælcon ænne penig wiþ hys dæges worce. he asende hig on hys wïn-geard;

²⁸ Swa mannes sunu ne com þt him man þenode. ac þt he þenode. & sealde his sawle lïf to alysednesse for manegum; Ge wilniað to geþeonne on ge-hwædum þinge. & beon gewanod on þam mæstan þinge; Witodlice þonne gë to gerëorde ge-laþode beoð ne sitte ge on þam fyrmestan setlum þe læs þe arwurðre wër æfter þe cume & se husbonda häte þe arisan & ryman þam oðron [Note: MS. oðrum, alt. to oðron. ] & þu beo gescynd. gyf þu sitst on gereorde on þam ytemestan setle & æfter þe cymþ. oþer gebeor & se laþigenda cweþe to þe site innor leof þonne byþ ðe arwurðlicor þonne þe man uttor scufe;

¹⁶ & cwædun gehyrst þu hwæt þas cwæðaþ; Þa cwæð he witodlice. ne ræddon ge næfre. þu fulfremedest lof of cilda & of sacerda muþe.

²⁸ Hu þincð eow an mann hæfde twegen suna þa cwæð he to þam yldran suna ga & wyrce to-dæg on minum wingerde; ²⁹ Ða cwæð he ic nelle eode þeh syðþan to þam wingerde. ³⁰ þa cwæð he ealswa to þam oðrum; Ða &swarode se him & cwæð hlaford ic gä. & ne eode swa-þeah; ³¹ Hwæðer þara twegra dyde þæs fæder willan. þa cwædon hig se æftera. þa cwæð se hælend to him; Soð ic eow secge þt manfulle & myltystran gað beforan eow on godes rice;

³⁴ Þa þa phariseiscean gehyrdon þt he het þa saduceiscan stylle beon. þa eodon hig togædere ³⁵ & än þe wæs þære æ-ys lareow axode hyne & fandode hys þus cweðende; ³⁶ La lareow hwæt ys þt mæste bebod on þære æ; ³⁷ Ða cwæð se hælend. lufa drihten þinne god on ealre þinre heortan. & on ealre þinre sawle. & on eallum þinum mode.

³⁷ Ða cwæð se hælend. lufa drihten þinne god on ealre þinre heortan. & on ealre þinre sawle. & on eallum þinum mode. ³⁸ þis ys þt mæste & þt fyrmyste bebod;

³⁸ þis ys þt mæste & þt fyrmyste bebod; ³⁹ Oþyr ys þysum gelic. lufa þinne nehstan swa swa þe sylfne;

³⁹ Oþyr ys þysum gelic. lufa þinne nehstan swa swa þe sylfne; ⁴⁰ On þysum twam bebodum byþ gefylled eall seo æ;

⁴² hwæt þincð eow be criste hwæs sunu ys he; Hig cwædun dauides;

²³ Wa eow boceras & Pharisei liccetteras. ge þe teoðiað mintan & dile & cvmyn [Note: cymyn, alt. to cvmyn. ] & ge forleton þa þing þe synt hefegran. þære æ dom. & mildheortnysse. & geleafan. þas þing hyt gebyrede þt ge dydon & þa oðre ne forletun.

²⁴ Witodlice mannes sunu færþ swa hit awriten ys be him; Wa þam menn þurh þone þe byþ mannes sunu be-læwed; Betere wære þam menn þt he næfre nære acenned;

⁵ & he awearp þa scyllingas inon þt templ. & ferde & mid gryne hyne sylfne aheng;

¹⁸ Ða genealæhte se hælynd & spræc to heom þas þing & þuss cwæð; Më is geseald ælc anweald on heofonan & on eorðan.

²¹ & þa hi hine gehyrdon hi ferdon þt hi hine namon & þus cwædon; Soðlice he is on hat-heortnesse gewend.

¹⁹ & of-yrmðe & swicdome worold-welene. & oðra gewilnunga þt word of-þrysmað. & synt buton wæstme gewordene.

³⁰ & eft he cwæð. for hwam geanlicie we heofena rïce. oððe hwylcum bigspelle wið-mete we hit;

⁷ & him twelfe togeclypode. & agan hi sendan twam & twam. & him anweald sealde unclænra gasta. ⁸ & him bebead þt hi naht on wege ne namon. buton gyrde äne. ne codd ne hlaf. ne feoh on heora gyrdlum;

⁸ & him bebead þt hi naht on wege ne namon. buton gyrde äne. ne codd ne hlaf. ne feoh on heora gyrdlum; ⁹ Ac ge-sceode mid calcum & þt hi mid twam tunecum gescrydde næron;

⁹ Ac ge-sceode mid calcum & þt hi mid twam tunecum gescrydde næron; ¹⁰ And he cwæð to him; Swa hwylc hüs swa ge ingað. wuniað þar oð þt ge üt-gan.

¹⁰ And he cwæð to him; Swa hwylc hüs swa ge ingað. wuniað þar oð þt ge üt-gan.

¹⁰ And he cwæð to him; Swa hwylc hüs swa ge ingað. wuniað þar oð þt ge üt-gan. ¹¹ & swa hwylce swa eow ne ge-hyrað. þonne ge þanon üt gað äsceacað þt dust of eowrum fotum. him on ge-witnesse;

¹¹ & swa hwylce swa eow ne ge-hyrað. þonne ge þanon üt gað äsceacað þt dust of eowrum fotum. him on ge-witnesse;

¹¹ & swa hwylce swa eow ne ge-hyrað. þonne ge þanon üt gað äsceacað þt dust of eowrum fotum. him on ge-witnesse; ¹² And üt-gangende hi bodedon þt hi dædbote dydon ¹³ & hi manega deofol-seocnessa üt-adrifon. & manega untrume mid ele smyredon & gehældon;

¹³ & hi manega deofol-seocnessa üt-adrifon. & manega untrume mid ele smyredon & gehældon;

²² And hi comon þa to bedzaida & hi brohton him þa ænne blindne & hine bædon þt he hine æthrine. ²³ & þa æthran he þæs blindan hand & lædde hine butan þa wïc. & spætte on his eagan. & his hand onasette & hine axode hwæþer he aht gesawe; ²⁴ Ða cwæð he þa ða he hine beseah. ic ge-seo men swylce treow gangende; ²⁵ Eft he asette his handa ofer his eagan & he geseah þa. & wearð ge-edniwod. swa þt he beorhtlice eall geseah; ²⁶ Ða sende he hine to his huse. & cwæð gä to þinum huse. & ðeah þu on tün gä nænegum þu hit ne sege;

³⁶ Hwæt fremað men ðeah he eallne middan-eard gestryne. & do his sawle forwyrd.

³⁷ Swa hwylc swa anne of þus geradum cnapum on minum naman onfehð. se onfehþ me; And se þe me onfehð he ne onfehþ me. ac þone þe me sende;

¹⁵ Soþlice ic secge eow swa hwylc swa godes rice ne onfehð swa lytling ne mæg he [on] þt;

³⁰ and lufa þinne drihten god. of ealre þinre heortan. & of ealre þinre sawle. eallum þinum möde. & of eallum þinum mægene. þt is þt fyrmeste bebod; ³¹ Soðlice is oðer þissum gelic; lufa þinne nehstan swa þe sylfne. nys oðer märe bebod;

³³ & ðæt he si gelufod of ealre heortan. & of eallum andgyte. & of ealre sawle. & of ealre strengðe. & lufigean his nehstan swa hine sylfne. þæt is mare eallum on-sægdnyssum & offrungum; ³⁴ Ða se hælend geseah þt he him wislice andwyrde he sæde him ne art þu feorr fram godes rïce. & hine ne dorste nan mann ahsian;

³⁴ Ða se hælend geseah þt he him wislice andwyrde he sæde him ne art þu feorr fram godes rïce. & hine ne dorste nan mann ahsian;

³⁴ Swa se man ælþeodilice ferde forlet his hus & sealde his þeowum þæne anwald gehwylces weorces. & beode þam dure-wearde þt he wacige;

⁸ Þeos sealde þt heo hæfde. heo com to smyrianne minne lic-haman on byrgene;

¹⁵ & he sæde him. Farað into ealne middan-eard & bodiað god-spell. ealre gesceafte.

¹⁷ Þas tacnu fyliað þam ðe ge-lyfað. on minon naman hi deofol-seocnessa ut-drifað; hi sprecaþ niwum tungum. ¹⁸ næddran hi afyrrað & him ne derað þeah hi hwæt dead-bærlices drincan; Ofer seoce hi hyra handa settað & hi beoð hale;

²⁰ Soþlice hi ða farende æghwar bodedon. drihtne mid-wyrcendum & trymmendre spræce æfter-fyligendum tacnum.

¹⁷ & he gæð toforan him on gaste. & elïas mihte. þt he fædera heortan to heora bearnum gecyrre. & ungeleaffulle to riht-wisra gleawscype. drihtne full-fremed folc gegearwian;

⁷⁶ And þu cnapa byst þæs hehstan witega genemned. þu gæst beforan drihtnes ansyne. his wegas gearwian;

⁷ & heo cende hyre frum-cennedan sunu. & hine mid cild-cläþum bewänd. & hine on binne alëde. forþam þe hig næfdon rüm on cumena huse;

⁴⁶ Ða æfter þrim dagum hig fundon hine on þam temple sittende on middan þam lareowum. hlystende & hi ahsiende;

⁴ swa hit awriten ys on isaias bec þæs witegan; Clypiende stëfen on westene. gegearwiað drihtnes weg. doð his siðas rihte; ⁵ Ælc denu bið gefylled. & ælc munt & beorh byð genyðerud. & þwuru beoð on gerihte. & ungerydu on smëðe wegas. ⁶ & ælc flæsc gesihð godes hæle;

³² & hwylc þanc is eow gif ge lufiað þa þe eow lufiað; Soðlice synfulle lufiað þa þe hi lufiað; ³³ And gyf ge wel doð. þam ðe eow wel doð. hwylc þanc is eow. witodlice þt doð synfulle. ³⁴ & gyf ge lænaþ þam þe ge eft æt onfoð. hwylc þanc is eow; Soþlice synfulle synfullum lænað. þt hi gelïce onfön. ³⁵ þeah-hwæðere lufiað eowre fÿnd & him wel doð. & læne syllað nan þing þanun eft ge-hihtende. & eower med byþ [mycel] on heofone. & ge beoþ þæs hehstan bearn. forþam þe he is göd ofer unþanc-fulle & ofer yfele; ³⁶ Heornost-lice beoþ mild-heorte swa eower fæder is mild-heort;

¹ Soþlice ða he ealle his wörd gyfylde on þæs folces hlyste. he eode into cafarnaum; ² Þa wæs sumes hundred-mannes þeowa untrum. se wæs sweltendlic. se wæs him dÿre;

¹³ Þa se hælend hig ge-seah þa wæs he mid mild-heortnesse ofer hig gefylled. & cwæþ to hyre. ne wep þu nä.

³⁰ Soþlice þa sundor-halgan & þa ægleawan forhogodon þæs hælendes geþeaht on him sylfon. na fram þam hælende gefullode;

⁴² Ða hig næfdon hwanon hi hyt aguldon. he hit him bäm forgef; Hwæþer lufode hyne swyðor; ⁴³ Þa andswarode simon. ic wene. se ðe he märe forgef. Ða cwæð he rihte. þu demdest;

² And sume wïf þe wæron gehælede of awyrgdum gastum. & untrum-nessum. seo magdalenisce marïa of þære seofan deoflu ut-eodon. ³ & iohanna chuzan wïf herodes gerefan. & susanna & manega oðre þe him of hyra spëdum þenedon;

¹⁴ Ðæt sæd þe feoll on þa ðornas þt synt þa ðe gehyraþ. & of carum & of welum & of lustum þiss lifes synt for-þrysmede. & nanne wæstm ne bringað;

¹⁸ Warniað hu ge ge-hyran. þam byð geseald ðe hæfð. & swa hwylc swa næfð þt he wene þt he hæbbe. him byð afyrred;

³⁵ Þa eodon hig üt þt hig gesawon þt ðar geworden wæs. þa comon hig to þam hælende. þa fundon hig ðæne man þe deofol of eode gescryddne & halum mode æt his fotum. & hig adredon him;

¹ [Note: Ðys sceal on þunres dæg on þære pentecostenes wucan. Conuocatis iesus duodecim discipulis dedit illis potestatem. A. ] Þa clypode he to-gædere his twelf apostolas. & sealde him mihte. & anweald ofer ealle deofol-seocnessa. & þt adla hi ge-hældon.

¹ [Note: Ðys sceal on þunres dæg on þære pentecostenes wucan. Conuocatis iesus duodecim discipulis dedit illis potestatem. A. ] Þa clypode he to-gædere his twelf apostolas. & sealde him mihte. & anweald ofer ealle deofol-seocnessa. & þt adla hi ge-hældon. ² & he sende hig to bodianne godes rïce. & untrume gehælan;

² & he sende hig to bodianne godes rïce. & untrume gehælan; ³ Ða cwæþ he to him. ne nyme ge nan þing on wege. ne gyrde. ne codd. ne hläf. ne feoh. ne ge ne ge (sic) nabbon. twa tunecan. ⁴ & on swa hwylc hus swa ge ingað wuniað þar oð ge üt-gän.

⁴ & on swa hwylc hus swa ge ingað wuniað þar oð ge üt-gän. ⁵ & swa hwylce swa eow ne on-foð. þonne ge of þære ceastre gað asceacað eower fota düst ofer hig on witnesse.

⁵ & swa hwylce swa eow ne on-foð. þonne ge of þære ceastre gað asceacað eower fota düst ofer hig on witnesse. ⁶ Ða ferdon hig þurh þa burhga bodiende & æghwar hælende;

¹⁰ Þa cyddun him ða apostolas swa hwæt swa hig dydon; Ða nam he hig & ferde on-sundron on weste stöwe seo is bethsaida; ¹¹ Ða ða menego þt wiston þa filidon hïg him. þa onfeng he hig & spæc to him be godes rïce. & þa he gehælde ðe lacnunga beþorftun; ¹² [Note: Ðis sceal on wodnes dæg on þære pentecostenes wucan to þam ymbrene. Dimitte turbas ut euntes in castella. A. ] Þa gewat se dæg forð. & hig twelfe him genealæhton & sædon him; Læt þas menego þt hig farun on þas castelu & on þas tunas þe her abutan synt; & him mete findon. for-þam þe we synt her on westere stöwe; ¹³ Ða cwæð he to him. sylle ge him etan; Ða cwædon hïg we nabbað buton fïf hlafas & twegen fixas. buton we gan & üs mete bicgon & eallum þissum werede; ¹⁴ Þar wæron neah fif þusenda wera; Ða cwæþ he to his leorning-cnihtun; Doþ þt hig sitton. þurh gebeorscypas fiftegum. ¹⁵ & hig swa dydon & hi ealle sæton; ¹⁶ Ða nam he þa fïf hlafas & þa twegen fixas. & on þone heofon beseah & bletsude hig & bræc. & dælde his leorning-cnihtum. þt hig asetton hig beforan þam menegum; ¹⁷ Þa æton hig ealle & wurdon gefyllede. & man nam þa gebrotu þe þar belifon twelf cypan fulle;

⁴⁸ & cwæþ to him; Se ðe þysne cnapan on mïnum naman onfehð. se me onfehð; And se þe me onfehð he onfehð þæne þe me sende; Witudlice se ðe is læst betwex eow ealle. se is mara;

⁵² Ða sende he bodan beforan his ansyne. þa eodon hig on þa ceastre samaritanorum þæt hi him gegearwodon.

⁵² Ða sende he bodan beforan his ansyne. þa eodon hig on þa ceastre samaritanorum þæt hi him gegearwodon. ⁵³ & hig ne onfengon hine forþam þe he wolde faran to hierusalem;

⁵⁵ And hine bewende he hig þreade.

⁵⁹ Ða cwæþ he to oðrum filig me; Ða cwæþ he drihten alyf me æryst bebyrigean minne fæder; ⁶⁰ Ða cwæþ se hælend. læt þa dead byrigan hyra deadan. ga ðu & boda godes rïce;

¹ [Note: Ðis godspel sceal to anes apostoles mæssan. Designauit dominus & alios septuaginta duos. A. Designauit dominus iesus & alios septuaginta duos & misit illos binos ante faciem suam. B. ] Æfter þam se hælend gemearcude oðre twa & hund-seofantig and sende hig twam beforan his ansyne on ælce ceastre. & stöwe þe he to cumenne wæs.

⁴ Ne bere ge sacc. ne codd. ne gescy. ne nanne man be wege ne gretað; ⁵ On swa hwylc hus swa ge in-gað. cweðaþ æryst. sib si þisse hiw-ræddenne; ⁶ And gyf þar beoð sybbe bearn. reste þar eower sib. gif hit elles sy. heo sy to eow gecyrred; ⁷ Wunigaþ on þam ylcan huse. & etað & drincað þa þing þe hig habbað; Soðlice se wyrhta is his mëde wyrðe; Ne fare ge fram hüse to hüse. ⁸ ac on swa hwylce ceastre swa ge ingað & hig eow onfoð. etað þt eow toforan aset ys. ⁹ & ge-hælað þa un-truman þe on þam huse synt. & secgað him. godes rice to eow genealæcð.

⁹ & ge-hælað þa un-truman þe on þam huse synt. & secgað him. godes rice to eow genealæcð. ¹⁰ on swa hwylce ceastre swa ge ingað. & hig ne onfoð eow gaþ on hyra stræta & cweðaþ;

¹⁰ on swa hwylce ceastre swa ge ingað. & hig ne onfoð eow gaþ on hyra stræta & cweðaþ; ¹¹ þt dust þt of eowre ceastre on urum fotum clifode. we drigeaþ on eow. witað þeah þt godes rïce genealæcð;

¹¹ þt dust þt of eowre ceastre on urum fotum clifode. we drigeaþ on eow. witað þeah þt godes rïce genealæcð; ¹² Ic eow secge þt sodom-waron on þam dæge bið forgyfenlicre þonne þære ceastre;

³⁶ Hwylc þara þreora þyncð þe þt sy þæs mæg. þe on ða sceaðan befeoll;

⁴⁵ Ða &swarode him sum ægleaw. lareow teonan þu wyrhcst us mid þisse sage; ⁴⁶ Þa cwæþ he; Wa eow ægleawum forþam þe ge symað men mid þam byrþenum þe hig aberan ne magon. & ge ne ahrinað þa seamas mid eowrum anum fingre;

²⁰ Ða cwæð god to him; La dysega on þisse nihte hig feccað þine sawle fram þe. hwæs beoð þa ðing þe ðu ge-gearwudest;

²² Þa cwæð he to his leorning-cnihtum. forþam ic eow secge ne beo ge ymbe-hydige eowre sawle hwæt ge ëtan. ne eowrum lichaman hwæt ge scrydun;

²⁹ And nelle ge secean hwæt ge eton oððe drincon. & ne beo ge up-ahafene

³³ Syllaþ þt ge agon & syllað ælmessan. wyrcað seodas þa ðe ne for-ealdigeað. ungeteorudne gold-hord on heofenum. þyder ðeof ne ge-nealæcð. ne ne (sic) moððe ne ge-wemð;

⁴⁷ Soþlice þæne þeow þe his hlafordes willan wiste & ne dyde æfter his hlafordes willan. he biþ witnad manegum witum; ⁴⁸ Ðone þeow þe his willan nyste & þeah dyde he bit witnad feawum witum; Ælcum þe mycel geseald is. him man mycel to-secð. & æt þam þe hig micel befæstun hig mycel biddað;

²⁸ þar bið wop & toþa gryst-lung; Ðænne ge geseoþ abraham. & isaac. & iacob. & ealle witegan on godes rïce. & ge beoð ut-adrifene

¹³ Ac þænne þu ge-beor-scype dö. clypa þearfan & wanhale. & healte. & blinde.

⁵ & þonne he hit fint he hitt set on his exla geblissiende.

⁹ & þonne heo hine fint heo clypað hyre frynd & nehhe-byryna & cwyð. blyssiað mid me forþam ic funde minne scylling þe ic forleas;

² þa clypode he hine & sæde him; Hwi ge-hyre ic þis be þe. agyf þine scïre ne miht þu lencg tün-scïre bewitan;

¹⁵ Þa cwæð he to him. ge synt þe eow sylfe beforan mannum geriht-wisiaþ. soðlice god can eowre heortan forþam þe be-foran gode ys ascuniendlic þt mannum heah ÿs;

²³ Ða ahof he his eagan upp þa he on þam tintregum wæs. & geseah feorran abraham & lazarum on his greadan;

²⁵ Ða cwæð abraham. eala sunu geþenc þt þu god onfenge on þinum lïfe. & gelïce lazarus on-feng yfel. nu ys þes gefrefryd & þu eart cwylmed;

¹⁶ & feoll to hys fotum. & him þancode & þes wæs samaritanisc; ¹⁷ Þa cwæþ se hælend him &swariende; Hu ne synt tÿn geclænsude hwær synt þa nigone. ¹⁸ næs gemett se ðe agën-hwurfe. & gode wuldor sealde. buton þes ælfremeda;

²⁰ [Note: Interrogabant iesum pharisei quando uenit regnum dei. ] Þa ahsodon hine þa farisei hwænne godes rïce cöme; Ða &swarude he & cwæð. ne cymð godes [rïce] mid begymene ²¹ ne hig ne cweðaþ efne her hyt ys. oððe þar. godes rïce is betwynan eow;

⁹ Ða cwæð he to sumum þis big-spel þe on hig sylfe truwedon & oðre for-hogodon; ¹⁰ [Note: Ðys ge-byrað on þære endlyftan wucan ofter pentecosten. Duo homines ascenderunt in templum. A. Duo homines ascendebant in templum ut orarent. B. ] Twegen men ferdun to sumum temple þt hig hig gebædun an sundor-halga & oðer man-full; ¹¹ Ða stöd se farisëus & hine þus gebæd. god. þe ic þancas dö. for-þam þe ic ne eom swylce oðre men. reaferas unriht-wise. unriht-hæmeras. oððe eac swylce þes mänfulla;

¹⁸ Ða ahsode hyne sum ealdor. lareow. hwæt do ic þt ic ece lif hæbbe;

²² Ða cwæð se hælend än þing þë is wana. syle eall þt ðu hæfst. & syle eall þt þearfum. þonne hæfst þu gold-hord on heofone. & cum & folga me;

³¹ [Note: Assumsit iesus discipulos suos secreto & ait illis. Ecce ascendimus. B. ] Þa nam se hælend his leorning-cnihtas & cwæð to him. faraþ to hierusalem. & ealle þing beoð gefyllede þe be mannes suna þurh witegan awritene synt;

⁹ Ða cwæð se hælend to him to-dæg þisse hiw-ræddene ys hæl gewörden forþam he wæs habrahames bearn;

²⁸ & þysum gecwedenum he fërde to hierusalem;

¹⁷ & ge beoð eallum on hatunga. for minum naman. ¹⁸ & ne for-wyrð a locc of eowrum heafde;

³⁴ [Note: Ðys godspel gebyrað on frige-dæg on þære end-leftan wucan ofer pentecosten. A.B. Adtendite uobis ne grauentur corda uestra in crapula & ebrietate & curis. A. ] Warniaþ eow þe-læs eower heortan gehefegude syn on ofer-fylle & on druncennesse & þises lifes carum & on eow se færlica dæg be-cume

³⁵ Ða cwæð he to him þa ic eow sende butan seode & codde & ge-scy wæs eow ænig þing wana; Ða cwædon hig nan þing;

¹⁸ Ne geseah næfre nan mann god butan se acenneda sunu hit cyðde se is on his fæder bearme

³ Se hælend him &swarude. & cwæð. Soð ic þe secge buton hwa beo edniwan gecenned. ne mæg he geseon godes rice;

⁵ Se hælend him &swarude. & cwæð. Soþ ic þe secge buton hwa beo ge-edcenned of wætere & of haligum gaste. ne mæg he in-faran on godes rice;

⁵ Se hælend him &swarude. & cwæð. Soþ ic þe secge buton hwa beo ge-edcenned of wætere & of haligum gaste. ne mæg he in-faran on godes rice; ⁶ Ðæt þe acenned is of flæsce. þt is flæsc. & þt þe of gaste is acenned. þt is gast;

¹⁹ þt is se döm þt leoht com on middan-eard. & menn lufedon þystro swyþor ðonne þt leoht; Hyra weorc wæron yfele.

³⁵ Fæder lufað þone sunu. & sealde ealle þing on his hand.

⁹ þa cwæð þt samaritanisce wïf to him; Hu-meta bitst þu æt me drincan þonne ðu eart iudeisc. & ic eom samaritanisc wïf. ne brucað iudeas. & samaritanisce metes ætgædere;

¹⁴ Witodlice ælc þara þe drincð of þam wætere þe ic him sylle [...] bið on him will forð-ræsendes wætres on ece lïf;

³⁵ Hv ne [Note: Corp. MS. has Hyne, altered Hv ne. ] secge ge þt nu gyt synt feowur monðas ær man ripan mæge nu ic eow secge hebbað upp eowre eagan & geseoð þas eardas þt hig synt scire to ripene. ³⁶ & se ðe ripð nimð mede & gaderaþ wæstm on ecum life þt æt-gædere geblission se þe sæwþ. & se ðe ripð. ³⁷ on þyson is witodlice soð word forðam oþer is se ðe sæwþ oþer is se ðe ripþ; ³⁸ Ic sende eow to ripene þt þt ge ne be-swuncon oðre swuncon & ge eodun on hyra geswinc;

²² ne se fæder ne demð nanum menn Ac he sealde ælcne döm þam suna

²² ne se fæder ne demð nanum menn Ac he sealde ælcne döm þam suna ²³ þt ealle ar-wurþigeon þone sunu. swa swa hig arwurþigeaþ þone fæder; Se ðe ne arwurðaþ þone sunu. ne arwurþaþ he þone fæder þe hine sende;

²³ þt ealle ar-wurþigeon þone sunu. swa swa hig arwurþigeaþ þone fæder; Se ðe ne arwurðaþ þone sunu. ne arwurþaþ he þone fæder þe hine sende; ²⁴ [Note: Amen amen dico uobis. Quia qui uerbum meum audit & credit ei qui me misit habet uitam eternam. A. ] [S]oð ic secge eow þt se þe min word gehyrð & þam gelyfð þe me sende. Se hæfþ ëce lïf & ne cymþ æt þam dome. ac færð fram deaðe to life;

²⁴ [Note: Amen amen dico uobis. Quia qui uerbum meum audit & credit ei qui me misit habet uitam eternam. A. ] [S]oð ic secge eow þt se þe min word gehyrð & þam gelyfð þe me sende. Se hæfþ ëce lïf & ne cymþ æt þam dome. ac færð fram deaðe to life; ²⁵ Soð ic secge eow þt seo tid cymð & nu is. þonne þa deadan gehyrað godes suna stefne. & þa lybbað þe hig gehyrað. ²⁶ swa se fæder hæfþ lif on him sylfon swa he sealde þam suna þt he hæfde lif on him syluon. ²⁷ & sealde him anweald þt he moste deman. for-ðam þe he is mannes sunu;

²⁷ [Note: Ðys sceal on frigedæg on þære forman wucan æfter epiphania domini. Operamini non cybum qui perit. A. ] Ne [Note: Miswritten We (with large red W in Cp., and large green W in) A. ] wyrceaþ æfter þam mete þe for-wyrð. Ac æfter þam þe þurh-wunað on ece lif. ðone mannes sunu eow sylþ. þone god fæder getacnode;

⁴⁴ [Note: Ðys sceal on wodnes dæg on þære pentecostenes wucan. Nemo potest uenire ad me. nisi pater qui misit me traxerit eum. A. ] Ne mæg nan man cuman to me buton se fæder þe me sende hyne tëo & ic hine arære on ðam ytemestan dæge; ⁴⁵ On ðære (sic) witegena bocum is awriten. ealle eaðlære beoð godes; Ælc þe gehyrde æt fæder & leornode. cymð to me; ⁴⁶ Ne ge-seah nan man fæder buton se ðe is [of] gode se gesyhþ fæder;

⁴⁸ Witodlice þa iudeas &swaredon & cwædon to him; Hwi ne cweþe we wel þt ðu eart samaritanisc & eart wöd.

⁵⁶ Abraham eower fæder geblissode þt he gesawe minnæ (sic) dæg & he geseah & geblissode;

¹² Se hÿra se þe nis hyrde. & se þe nah þa sceap. þonne he þone wulf gesyhþ þonne flyhð he & forlæt þa sceap. & se wulf nimð & todrif[ð] ða sceap;

¹⁵ Swa min fæder can me. ic can minne fæder.

²⁷ mine sceap gehyraþ mine stefne. & ic gecnawe hig. & hig folgiað me. ²⁸ & ic him sylle ëce lïf & hig ne forwurðaþ næfre & ne nimð hig nan man of minre handa

¹ [Note: Ðys sceal on fryge dæg on mydfæstenes wucan. Erat quidam languens lazarus. A. ] Witodlice sum seoc man wæs genemned lazarus of bethania of marian ceastre & of martham his swustra.

¹ [Note: Ðys sceal on fryge dæg on mydfæstenes wucan. Erat quidam languens lazarus. A. ] Witodlice sum seoc man wæs genemned lazarus of bethania of marian ceastre & of martham his swustra. ² hit wæs sëo marïa þe smyrede drihten mid þære sealfe & drigde his fet mid hyre loccon; Lazarus hyre broðor wæs ge-yfled. ³ his swustra sendon to him & cwædon drïhten. nu is seoc se ðe þu lufast. ⁴ Ða se hælend þt gehyrde. þa cwæð he to him; Nys þeos untrumnys na for deaðe. ac for godes wuldre þt godes sunu si gewuldrod þurh hyne; ⁵ Soðlice se hælend lufode martham. & hyre swustor marïam & lazarum hyra broðor;

¹⁹ Manega þara iudea comon to martham & to marïan þt hig woldon hi frefrian for hyra broðor þingon; ²⁰ Ða martha gehyrde þt se hælend cöm. þa arn heo ongean hyne. & marïa sæt æt ham;

⁴¹ þa dydon hig aweg þone stan; Se hælend ahof upp his eagan & cwæð. fæder ic do þe þancas forþam þu gehyrdest [me];

¹ [Note: Ðys godspel sceal on monan-dæg innan þære palm-wucan. Ante sex dies pasche. A. ] Se hælend com syx dagon ær þam eastron to bethanïa þar lazarus wæs dead þe se hælend awrehte; ² Hig wrohton him þær beor-scipe. & marða þenode; Ladzarus wæs an þæra þe mid him sæt. ³ marïa nam än pund deorwyrðre sealfe mid þam wyrt-gemange þe hig nardus hatað. & smyrede ðæs hælendes fët & drigde mid hyre loccon. & þt hus wæs gefylled of ðære sealfe swæcce;

³ marïa nam än pund deorwyrðre sealfe mid þam wyrt-gemange þe hig nardus hatað. & smyrede ðæs hælendes fët & drigde mid hyre loccon. & þt hus wæs gefylled of ðære sealfe swæcce;

³¹ Nu ys middan-eardes dom nu byð ðyses middan-eardes ealdor üt-aworpen.

⁴⁴ Se hælend clypode & cwæð to him; Se þe gelyfð on me ne gelyfþ he na on me. ac on þæne þe me sende.

⁴⁸ Se þe me for-higð & mine wörd ne under-fehð. he hæfþ hwa him deme; Seo spæc þe ic spæc seo him demð on þam ytemestan dæge

³ He wiste þt fæder sealde ealle þing on his handa & þt he com of gode & cymð to gode.

¹⁵ ic eow sealde bysene þt ge don swa ic eow dyde; ¹⁶ Soþlice ic eow secge nys se ðeowa furðra þonne his hlaford. ne ærenddraca nys mærra þonne se þe hyne sende. ¹⁷ Gif ge þas þing witod (sic) ge beoð eadige. gif ge hig doð;

²⁰ Soð ic eow secge se ðe under-fehð þæne þe ic sende. under-fehþ me. Se þe under-fehþ me under-fehþ ðæne ðe me sende;

²⁰ Gemunað minre spræce þe ic eow sæde. Nis se ðeowa mærra þonne his hlaford; Gif hi me ahton (sic). hi wyllað ehtan eower; Gif hi mine spræce heoldon hi healdað eac eowre;

²² Gif ic ne come & to him ne spræce næfdon hig nane synne; Nu hi nabbað nane lade be hyra synne; ²³ Se þe me hatað hatað minne fæder; ²⁴ Gif ic näne weorc ne worhte on him þe nan oðer ne worhte næfdon hi nane synne; Nu hi gesawon & hi hatedon ægðer ge më ge minne fæder; ²⁵ Ac þt seo spræc sy gefylled þe on hyra .æ. awriten ys þt hi hatedon me buton gewyrhton;

² hi doð eow of gesomnungum; Ac seo tid cymð þt ælc þe eow of-slyhð wenþ þt he þenige gode.

¹¹ Be döme. forþam þyses middan-eardes ealdur ys gedemed;

² & swa þu him sealdest anweald ælces mannes þt he sylle ëce lif eallum þam þe þu him sealdest; ³ Ðis ys soðlice ëce lïf þt hi oncnawon þt þu eart än soþ god. & se ðe þu sendest hælynde crist;

⁵ & nu ðu fæder gebeorhta me mid þe sylfon ðære beorhtnysse þe ic hæfde myd þe ærðam þe middan-eard wære;

¹⁰ & ealle mine synt þine [Note: Cp. MS. 'ealle þine synt mine.' ] & þïne synt mine. & ic eom geswutelod on him;

²⁴ Fæder. ic wylle þt þa þe þu me sealdest syn mid me þar ic eom. þt hig geseon mine beorht-nysse þe þu me sealdest forþam þu lufodest me. ær middan-eard gesett wæs; ²⁵ La riht-wïsa fæder middan-eard þe ne gecneow. witodlice ic ðe gecneow & hi oncneowon þt þu me sendyst. ²⁶ & ic him cyðde ðinne naman & gyt wylle cyþan þt seo lufu ðe þu me lufodest sy on him & ic eom on him.

²⁶ & ic him cyðde ðinne naman & gyt wylle cyþan þt seo lufu ðe þu me lufodest sy on him & ic eom on him.