Matthew 25 Cross References - WestSaxon1175

¹ Þanne beoð heofene rice gelic þam teon femnen. þe þa leoht-faten namen & ferden on-gen þanne bredgumen. & þare brede. ² Heora fif wæren desige & fif gleawe. ³ Ac þa fif desyge namen lihfaten (sic) & ne namen nenne ele mid heom. ⁴ Ða gleawe namen ele on heora leoht-faten. ⁵ Ða se bredgume ylecede. þa nïpeden hyo ealle & slepen. ⁶ Witodlice to middere nihte man cleopede & cwæð. nu se bredguma kymð fareð him to-genes. ⁷ Ða arisen ealle ða femnen & glendon heora leoht-faten. ⁸ Ða cwæðen þa dysige. to þan wisan. Selleð us of eowre ele. for-þan ure leoht-faten senden äcwencte. ⁹ Þa andsweredan þa wise. & cwæðen. nese þe læs þe we & ge nabben ge-noh. Gað to þam chepinge. & beggeð eow ele. ¹⁰ Witodlice þa hyo ferden & wolden byggen. þa com se bredgume. & þa þe gearewe wæron eode in mid þam bridgume to þam giftan. & syo duru wæs be-loken. ¹¹ Þa æt nextan comen þa oðre femnan & cwæðen. Drihten drihten læt us in. ¹² Þa andswerede he heom & cwæð. Soð ic eow segge ne can ic eow. ¹³ Witodlice wakiað. for-þan þe ge nyten ne þanne daig ne þa tide. ¹⁴ [Note: Homo quidam peregre proficiscens. uocauit seruos suos et tradidit illis bona sua. H. R. ] Sum man ferde on ealðeodinisse & cleopede hys þeowas. & be-tacte heom hys ehte. ¹⁵ & anen he sealde fif pund. sumen twa. sumen an. äihwilce be his agene mægene & ferde sone. ¹⁶ Ða ferde se þe þa fif pund under-feng & ge-streonede oðre fife. ¹⁷ & ealswa se þe þa twa under-feng. ge-streonede oðer twa. ¹⁸ Witodlice se þe þt an under-feng. ferde & be-dalf hit on eorðan. & be-hydde hys hlafordes feoh. ¹⁹ Witodlice æfter michele fyrste. com þare þeowa hlaford & dihte heom ge-ræd. ²⁰ Ða com se þe fif pund underfeng. & brohte oðre fif. & cwæð. Hlaford fif pund þu sealdest me. nu ic gestreonede oðre fife. ²¹ þa cwæð his hlaford to him. Beo blyðe þu gode þeow & ge-treowa for-þan þe þu wære ge-treowe ofer litle þinge. ic ge-sette þe ofer mycele ga in-to þines hlafordes blitse. ²² Þa com se þe twa pund underfeng. & cwæð. Hlaford twa pund þu me sealdest. nü ic hæbbe ge-streonod oðer twa. ²³ Ða cwæð his hlaford to him. Ge-blissa þu gode þeowa. & ge-treowa. for-þan þe þu wære ge-treowa ofer feawe. ofer fele ic þe sette. ga on þines hlafordes blisse. ²⁴ Ða com se þe an pund under-feng. & [quoth]. Hlaford ic wat þt þu ert hard man. þu ripst þær þu ne seowe. & gaderest þær þu ne sprengdest. ²⁵ & ic ferde ofdræd. & be-hedde þin pund on eorðan. her þu hæfst þt þin ys. ²⁶ Ða andswerede his hlaford him & cwæð. Þu efela þeow & slawe. þu wistest þæt ic ripe þt ic ne sawe. & ic gaderie þt ic ne stredde. ²⁷ hit ge-byrede þt þu be-fæstest minne feoh meneteren. & ic name þanne ic come þt min is mid þam gafele. ²⁸ Anymeð þæt pund æt hym & silleð þan þe me þa tyen pund brohte. ²⁹ Witodlice ælcen þare þe hafð man sylð. & he hafð ge-noh. Þam þe næfð þt him þincð þt he hæbbe. þt him byoð æt-broden. ³⁰ awurpað þanne unnyttan þeowan on þa utran þeostran. þær beoð wop. & toþe gristbitunge. ³¹ [Note: Cum uenerit filius hominis in maiestate eius et omnes angeli eius cum eo. H. R. ] Witodlice þanne mannes sune kymð on hys mægen-þrimme. & ealle ængles mid hym. þanne syt he ofer his mægen-þrimmes setel. ³² & ealle þeode beoð toforen him ge-gaderede. & he asyndreð hyo heom be-tweonen. swa swa se heorde asyndreð [Note: MS. asyndred. ] þa scep fram þa ticchenan. ³³ & he ge-set þa sceap on hys swiðren healfe. & þa ticcene on his wenstren healfe. ³⁴ [þa sæde se kyng to þan þe on his swiðren waren] [Note: The words þa... waren are added in the margin, in paler ink, over an erasure of cumeð ge ge-. ] cumeð ge ge-bletsede mines fæder. & onfoð [Note: MS. onfod. ] þa rice þe eow ge-garcod ys of midden-eardes fremðe. ³⁵ Me hingrede. & ge me sealden æten. me þyrste. & ge me sealden drincan. ic wæs cume & ge me in-laðode. ³⁶ ic wæs nacod. & ge me scredden. ic wæs untrum & ge eoden to me. ic wæs on cwarterne & ge comen to me. ³⁷ Ðanne andsweriað þa rihtwise & cwæðað. Drihten hwænne geseage we þe hingriende. & we þe feddan. þerstende. & we þe drenc sealde. ³⁸ hwanne ge-seage we þt þu cume wære. & we þe in-laðedon. oððe nacod & we þe scriddan ³⁹ oððe on cwarterne & comen to þe. ⁴⁰ þanne andswereð [Note: MS. -swered. ] se kyng heom. & cweð to heom. Soð ic eow segge. swa lange swa ge dyden anen of þisen minen lesten ge-broðren swa lange ge hyt dyden me. ⁴¹ Þanne sægð he þan þe beoð on hys winstren healfe. Ge-witeð aweregede fram me. on þæt eche fyr þe ys deofle & hys englen ge-garewað. ⁴² Witodlice me hingrede. & ge ne sealden me æten. Me þerste & ge me drincan ne sealden. ⁴³ Ic wæs cume. & ge me in ne laðoden. Ic wæs nacod & ge me ne scredden. ic wæs untrum & on cwarterne & ge ne comen to me. ⁴⁴ Þanne andsweriað hym þa & cweðeð. Drihten hwanne sæge we þe? hingriende. oððe þerstiende. oððe cuman. oððe untrum. oððe on cwarterne. & we ne ðeneden þe. ⁴⁵ Þanne andswereð se kyng heom. & cweð. Soð ic gu segge swa lange swa ge ne dydon anen of þisen læsten. ne dyden ge hit me. ⁴⁶ And þanne fareð hyo on ece [Note: The word susle is written over ece. ] pine. & þa riht-wise on ece lyf.

² & cwæð. Doð deadbote. soðlice geneolaceð heofone riche.

⁹ & ne cweðeð be-twuxe eow. we hæbbeð abraham us to fæder. Soðlice ich segge eow þt god is swa mychel & swa mihtig. þæt he maig of þisen stanen aweccen abrahames bearn. ¹⁰ Eallunge is syo æx to þare treowe wertrume äsett. Eornestlice ælc treow þe godne wæstme ne bringð byð forcorfen. & on fere aworpen.

¹² Ðas fann ys on hande & he afermeð hys þyrscel-flore. & he gadereð [Note: MS. gadered. ] hys hwæte on his bearn. þa chefu he forberneð on unadwæscendlice fyre.

³ Eadige synde þa gastlice þearfan. forþan hyora is heofena riche. ⁴ [Note: Ch. v. ver. 4 and 5 are transposed in all the MSS. ] Eadige syndde þa lyðan. forðan þe hyo eorðan agunnen (over an erasure). ⁵ [Note: Ch. v. ver. 4 and 5 are transposed in all the MSS. ] Eadige sind þa þe nu wepeð [Note: MS. weped. ] . for-þan þe hyo beoð gefrefrede. ⁶ Eadiga synd þa þe rihtwysnissa hingreð [Note: MS. hingred. ] & þirsteð. for-þan þe hyo beoð gefellede. ⁷ Eadige synd þa mild-heortan. for-þan þe hyo mildheortnyssa begytað. ⁸ Eadige synd þa clæn-heortan. for-þan þe hyo god geseoð. ⁹ Eadige synd þa sibsume. for-þan þe hyo beoð godes bearn genemnde. ¹⁰ Eadige synd þa þe hehtnysse þoliað. for rihtwisnysse. for-þam þe heora is heofena riche. ¹¹ Eadige synde ge. þanne hyo weregieð [Note: MS. weregied (over erasure). ] eow. & ehtað eow. & seggeð yfell ongean eow leogende for me. ¹² Geblissiað [Note: MS. Geblissiad. ] & gefageniað. for-þan þe eower mede is mychel on heofenum. Swa hyo ehtan ða witegan þe beforen eow wæren. ¹³ Geo sendden eorðan salt. gyf þæt salt awyrð on þam þe hyt [gesylt bið. hit] ne mæg syððen to nahte. buton þæt hyt sye ut-aworpen. & syo fram mannen fortredon.

¹⁶ Swa onleohteð eower leoht beforan mannen. þæt hy ge-sye eower gode werc. & wuldrian eowre fæder þe on heofene ys.

¹⁹ Eornestlice se þe towirpð an of þisen læsten beboden. & þa men swa lærð. se beoð læst genemned on heofene riche. Soðlice se þe hit deð & lærð. se beoð mychel genemned on heofene rice.

²² Ic segge eow soðlice. þt ælch þe yrseð his breðer byeð domes scyldig. Soðlice se ðe saigð his breðer þu aworðene. he beoð geþeahte scyldig. Se þe saigð þu stunta. he byoð sceldig helle feres.

³ Soðlice þonne þu þine ælmesse do. nete þin wynstre hwæt do þin swiðre.

²¹ Ne gæð ælch þara on heofene riche þe cwyð to me drihten drihten. ac se þe wyrcð mines fæder willen þe on heofene ys. se gæð on heofene riche.

²¹ Ne gæð ælch þara on heofene riche þe cwyð to me drihten drihten. ac se þe wyrcð mines fæder willen þe on heofene ys. se gæð on heofene riche. ²² Manege cweðeð on þam daige to me drihten drihten. hu ne witegeden we on þinen namen. & on þinan namen we ut-awurpen deofel of mannen. & on þinen name we worhte mychele wundre & mihte.

²² Manege cweðeð on þam daige to me drihten drihten. hu ne witegeden we on þinen namen. & on þinan namen we ut-awurpen deofel of mannen. & on þinen name we worhte mychele wundre & mihte. ²³ Þanne cweðe ich to heom. þæt ich eow næfre ne cuðe. Ge-wïtoð fram me. ge þe worhten un-rihtwisnysse.

²³ Þanne cweðe ich to heom. þæt ich eow næfre ne cuðe. Ge-wïtoð fram me. ge þe worhten un-rihtwisnysse. ²⁴ Eornestlice ælch þare þe þas mine word ge-hereð & þa werceð beoð gelic þam wisen were se his hus ofer stan ge-tymbrede. ²⁵ þa com þær ren & michel flod. & þær bleowan windas & ahruron on þæt hus. & hit naht ne feoll. Soðlice hit wæs ofer stan ge-tymbred. ²⁶ & ælch þare þe ge-hyrð þas mine word & þa ne werceð. se beoð ge-lich þan desien men. þe getymbrede hys hus ofer sand-chisel. ²⁷ Þa rinde hyt. & þær com flod. & bleowen windes. & aruren on þt hus. & þt hus feol. & his ryre wæs mychel.

¹² Witodlice þis riches bearn beoð aworpene on þa ytemesten þeostre. þar beoð wop. & toþene gristbitung.

¹⁵ Se hælend cwæð to heom. Cweðe ge sculon þas bredguman cnihtas wepan þa hwile þe se bredgume mid heom beoð. Soðlice þa dages cumeð þe se bredgume byð aferred fram heom. & þanne on þan dagen hyo fæsted.

³⁷ Se hælend cwæð to hys leorning-cnihten se þe lufeð fæder oþþe moder mä þonne me. nys he me wurþe. & se þe lufeð sune oððe dother swiðere þanne me. nys he me wurðe. ³⁸ & se þe ne nymð his cwelminge. & felh me nys he me wurðe.

⁴⁰ Se þe eow under-fehð. he under-fehð me. & se þe me under-fehð. he under-fehð þane þe me sente.

⁴⁰ Se þe eow under-fehð. he under-fehð me. & se þe me under-fehð. he under-fehð þane þe me sente. ⁴¹ Se þe under-fehð witegan on witegena name. he on-fehð witegena mede. Ænd se þe underfehð rihtwisne on rihtwises namen. he on-fehð rihtwises meden. ⁴² & swa hwilc swa syld ænne drinc chealdes wæteres änan þissa lytlera manne on leorning-cnihtes naman. soð ic segge eow ne amerð he his mede.

⁴² & swa hwilc swa syld ænne drinc chealdes wæteres änan þissa lytlera manne on leorning-cnihtes naman. soð ic segge eow ne amerð he his mede.

³⁰ Se þe nys mid me he is on-geanes me. & se þe ne gadereð [Note: MS. gadered. ] mid me he to-wyrð.

⁴⁹ & he aþenede his hand on his leorning-cnihtes. & cwæð. ⁵⁰ Witodlice swa hwylc swa wercð mines fader willan þe on heofene is. he ys min broðer. & min swustor. & min moder.

¹² Soðlice þam þe hafð him beoð ge-seald. & he hæfð. soðlice se þe næfð. & þæt he hæfð him beoð æt-broden.

¹⁹ Ælc þare þe godes word gehyrð & ne ongyt þanne cymð deofel & bereafað þæt on hys heortan asæwen is. þæt is se þe on þanne weig ä-sawen is. ²⁰ Soðlice se þe ofer stan asawen is. þæt is se þe þæt godes word ge-hyrð & hrædlice þæt mid blisse onfegð.

²⁰ Soðlice se þe ofer stan asawen is. þæt is se þe þæt godes word ge-hyrð & hrædlice þæt mid blisse onfegð. ²¹ Soðlice hit næfð þanne wertrum on him ac is hwilwendlic. Geworðenre gedrefendnysse & ehtnysse for þam worde rædlice hyo beoð ge-untreowsede.

²¹ Soðlice hit næfð þanne wertrum on him ac is hwilwendlic. Geworðenre gedrefendnysse & ehtnysse for þam worde rædlice hyo beoð ge-untreowsede. ²² Soðlice þæt þe asawen is on þornen. þæt ys se þe þæt word ge-hyrð. & þanne geornfulnisse þisse worlde. & leasunge þissere worlde welen forþresmiað. þæt word. & hit is buten wæstme ge-worðen. ²³ Soðlice þæt þe asawen wæs on þæt gode land þæt is se þe þæt word ge-herð. & on-gyt. & þane wæstme bringð & þonne deð sum hund-fealdne. sum sixtig-fealdne. sum þrittig-fealdne. ²⁴ He rehte heom þa þa oðerne byspel & þus cwæð. heofene riche is ge-worðen þam men gelic þe seow god sæd on his akere.

³¹ He rette heom þa get oðer bispell þus cweðende. heofena rice is ge-worðen gelich senepes corn. þæt seow se man on hys akere.

³⁵ þæt wære ge-fylled þas witegan cwide. Ic untyne minne muð mid bispellen. ich bodige digelnysse fram midden-eardes ge-setnysse.

³⁸ Soðlice se aker is þis midden-eard. þæt gode sæd þæt synden þas heofenlican rices bearn. Se coccel synde soðlice þa manfulle bearn.

³⁸ Soðlice se aker is þis midden-eard. þæt gode sæd þæt synden þas heofenlican rices bearn. Se coccel synde soðlice þa manfulle bearn. ³⁹ Se unholde man se þe þane coccel seow þt is deofel. Soðlice þt rip ys weorlde endunge. þa riperas sende englas. ⁴⁰ Eornostlice swa swa se coccel byð ge-gadered & mid fere for-berned [Note: MS. forberneð. ] swa beoð on werolde ændunge.

⁴⁰ Eornostlice swa swa se coccel byð ge-gadered & mid fere for-berned [Note: MS. forberneð. ] swa beoð on werolde ændunge. ⁴¹ mannes sune sent his ængles & hyo gaderiað of hys riche ealle gedrefednysse & þa þe unriht-wisnesse wercheð [Note: MS. werched. ] ⁴² & asendeð hyo on fyres ofen þær byð wop & toðe gritbitung (sic)

⁴² & asendeð hyo on fyres ofen þær byð wop & toðe gritbitung (sic) ⁴³ þanne scineð [Note: MS. scined. ] þa rithwisa swa swa sunne on heora fæder riche.

⁴³ þanne scineð [Note: MS. scined. ] þa rithwisa swa swa sunne on heora fæder riche. ⁴⁴ Heofene rice is ge-lic gehydden gold-horden. on þam akere þanne be-bit (sic) se man þe hine fint & for hys blisse gæð. & silð æll þæt he hæfð & ge-beið þanne Aker. ⁴⁵ Eft is heofene riche gelic þam mangere þe sohte þt gode meregrot

⁴⁷ Eft ys heofene rice ge-lic. asende nytte on þa sæ. & of ælche fyskenne gaderiende.

⁴⁷ Eft ys heofene rice ge-lic. asende nytte on þa sæ. & of ælche fyskenne gaderiende. ⁴⁸ þa hyo þa þæt nyt up-atugen & sæten be þam strande. þa ge-curen hyo þa goden on heora fate. þa yfele hy atorfedon ut. ⁴⁹ Swa beoð on þissere worulde endunge. þa ængles fareð [Note: MS. fared. ] . & asyndrieð ða yfele of þare godere midlene. ⁵⁰ & a-wurpeð hyo on þas feres ofen. þær byð wop & toke (sic) gristbyting.

²⁷ witodlice mannes sunu ys to cumene on his fæder wuldre mid hys ænglen. & þanne agelt he æig-hwilcan be his agenen mede.

⁵ Ænd swa hwilc swa enne þellicne litlyng on mine naman on-fegð se on-fegð me. ⁶ Soðlice se þe be-swicð ænne of þissen litlyngen þe on me ge-lyfeð [Note: MS. gelyfed. ] betere hym ys þæt an cweornstan syo to hys sweoran ge-cnyt. & sye be-sænced on sæs grund.

⁸ Gyf þin hand oððe þin fot þe swikeð. acherf hine of. & awurp hine aweig fram þe. Betere þe is þt þu gä wan-hal oððe halt to lyfe þanne þu hæbbe twa hande & tweige fet. & syo on eche fer ge-sent.

¹⁰ Warnieð eow þæt ge ne for-hugien ænne of þissen lytlingen þe ge-lefeð on me.

²³ For-þam ys heofene riche an-lich þam kyninge þe his þeowas ge-gaderede. ²⁴ & þa he þt ge-rad sette. hym wæs an broht se him scolde teon þusend punde.

²⁴ & þa he þt ge-rad sette. hym wæs an broht se him scolde teon þusend punde.

³² Ða cleopede hys hlaford hine & cwæð to hym. Eala þu leðra þeowa ealne þinne gelt ic þe for-gef for-þam þe þu me bæde.

²⁸ Ða cwæð se hælend. Soð ich eow segge þæt ge þe me felgedon on æchnunge. þanne mannes sune syt on hys magen-þrimme. þæt ge sitteð ofer twelf settl. demende twelf mægðe israel. ²⁹ & ælc þe for-læt for minen namen hys hus oððe hys ge-broðre. oððe hys ge-swustre oððe fæder oððe moder. oððe wif oððe bearn. oððe land. be hundfealden he on-fehð lean & hafð eche lyf.

¹ Soðlice heofene rice ys ge-lic þam hyrdes ealdre. þe on ernemorgen ut-eode ähyrian wyrhten on hys win-geard.

¹² & þus cwæðen. Ðas ytemestan worhtan ane tïde. & þu dydest hyo ge-liche us. þe bæren byrdene oððe þises dayges hæten.

²³ Ða cwæð he. witodlice gyt minne calic drinkeð. to sittenne on mine swiðre healfe oððe on wenstren nis me inc to sellenne. ac þan þe hit fram minen fæder gegarewed ys.

⁵ Seggeð heahnysses dohter nu þin kyning kymð þe to. ge-dafte & rit uppon tamere assene & hire folan.

³³ Ge-herað nu oðer byspel. Sum hyrdes ealdor wæs. se plantede wingeard. & be-tynde hine & sætte þær-on winwrengen & ge-tymbrede ænne stepel. & ge-sette þane mid eorðetylian. & ferde on eall-þeodignysse.

⁴¹ Ða cwæðen hyo. he for-deð þa yfele mid yfele. & ge-sett hys wingeard mid oðre tylian. þe him his wæstmen heore tÿdon agyfen.

² Heofena rice is gelic geworðen þam kynge þe makede hys sunes bridgyfte.

¹⁰ Ða eoden þa þeowes ut on þa wegas & ge-gaderedon ealle þa þe hyo ge-metton gode & yfele. Ða wæron þa gyfton-hus. mid sittenden mannen ge-felledde. ¹¹ Þa eode se kyng in. þæt he wolde ge-seon þa þe þær sæten. þa ge-seah he þær ænne man þe næs mid gyftlicen reafe ge-scred.

¹¹ Þa eode se kyng in. þæt he wolde ge-seon þa þe þær sæten. þa ge-seah he þær ænne man þe næs mid gyftlicen reafe ge-scred. ¹² Þa cwæð he, La freond hu-mæte eodest þu in. & næfdest gyftlic reaf. Ða ge-swigeode he. ¹³ Ænd se cyng cwæð. to his þeignen. ge-bindað hys handen & hys fet. & wurpeð [Note: MS. wurped. ] hine on þa uttren þeostran. þær beoð wop & toðe gristbitung.

¹³ Ænd se cyng cwæð. to his þeignen. ge-bindað hys handen & hys fet. & wurpeð [Note: MS. wurped. ] hine on þa uttren þeostran. þær beoð wop & toðe gristbitung.

²⁵ Wa eow bokeres. & farisei liceteras. for-þam ge clænsiað þt wið-utan þas calices & disscas. & ge synt innan fule reaflakes & unclænnysse. ²⁶ Eala þu blinde fariseus. clænse ærest þt wið-innan ys. calices & discas (sic) þt hit sye clæne þæt wið-uten ys.

³¹ & he asent hys ængles mid beman. & mycelre stefne. & hyo ge-gaderieð hys gecorene of feower midden-eardes enden. of heofene heahnysse oððe hire ge-mære.

⁴² Wakieð witodlice forþan þe ge nyton on hwilcere tyde eower hlaford cuman wile.

⁴² Wakieð witodlice forþan þe ge nyton on hwilcere tyde eower hlaford cuman wile. ⁴³ Witoð [Note: MS. Witod. ] þt gyf þas hyrdes ealdor wiste on hwilcere tyde se þeof to-ward wære witodlice he wolde wakian. & nolde geþafian þt man his hus under-dulfe.

⁴³ Witoð [Note: MS. Witod. ] þt gyf þas hyrdes ealdor wiste on hwilcere tyde se þeof to-ward wære witodlice he wolde wakian. & nolde geþafian þt man his hus under-dulfe. ⁴⁴ & forþan beon ge. gearewe. for-þam þe mannes sune wile cumen on þare tyde þe ge nyten.

⁴⁴ & forþan beon ge. gearewe. for-þam þe mannes sune wile cumen on þare tyde þe ge nyten.

⁴⁴ & forþan beon ge. gearewe. for-þam þe mannes sune wile cumen on þare tyde þe ge nyten. ⁴⁵ Wenst þu hwa sye ge-treowe & gleaw þeow. þanne ge-sett hys hlaford ofer his hyred. þt he heom on tyde mete sylle.

⁴⁵ Wenst þu hwa sye ge-treowe & gleaw þeow. þanne ge-sett hys hlaford ofer his hyred. þt he heom on tyde mete sylle. ⁴⁶ Eadig ys se þeow þe his hlaford hine gemet þus doende. þanne he cymð. ⁴⁷ Soð ic eow segge þt ofer eall þt he ag he hine sett.

⁴⁷ Soð ic eow segge þt ofer eall þt he ag he hine sett. ⁴⁸ Gyf se yfela þeow þencð on his heorten & cwyð. mi hlaford aferreð his kyme.

⁴⁸ Gyf se yfela þeow þencð on his heorten & cwyð. mi hlaford aferreð his kyme. ⁴⁹ & aginð beaten his efen-þeowas. & ett & drincð [Note: MS. drincd. ] mid druncenan. ⁵⁰ þanne cymð þas weales hlaford on þam daige þe he ne wenð. & on þare tyde þe he nat.

⁵⁰ þanne cymð þas weales hlaford on þam daige þe he ne wenð. & on þare tyde þe he nat. ⁵¹ & to-dælð hine. & asett his dæl mid liketeran. þær beoð wop & toke (sic) grist-bitunge.

⁵¹ & to-dælð hine. & asett his dæl mid liketeran. þær beoð wop & toke (sic) grist-bitunge.

¹ Þanne beoð heofene rice gelic þam teon femnen. þe þa leoht-faten namen & ferden on-gen þanne bredgumen. & þare brede.

⁵ Ða se bredgume ylecede. þa nïpeden hyo ealle & slepen. ⁶ Witodlice to middere nihte man cleopede & cwæð. nu se bredguma kymð fareð him to-genes.

¹⁴ [Note: Homo quidam peregre proficiscens. uocauit seruos suos et tradidit illis bona sua. H. R. ] Sum man ferde on ealðeodinisse & cleopede hys þeowas. & be-tacte heom hys ehte. ¹⁵ & anen he sealde fif pund. sumen twa. sumen an. äihwilce be his agene mægene & ferde sone. ¹⁶ Ða ferde se þe þa fif pund under-feng & ge-streonede oðre fife. ¹⁷ & ealswa se þe þa twa under-feng. ge-streonede oðer twa. ¹⁸ Witodlice se þe þt an under-feng. ferde & be-dalf hit on eorðan. & be-hydde hys hlafordes feoh. ¹⁹ Witodlice æfter michele fyrste. com þare þeowa hlaford & dihte heom ge-ræd.

¹⁹ Witodlice æfter michele fyrste. com þare þeowa hlaford & dihte heom ge-ræd. ²⁰ Ða com se þe fif pund underfeng. & brohte oðre fif. & cwæð. Hlaford fif pund þu sealdest me. nu ic gestreonede oðre fife.

²⁰ Ða com se þe fif pund underfeng. & brohte oðre fif. & cwæð. Hlaford fif pund þu sealdest me. nu ic gestreonede oðre fife. ²¹ þa cwæð his hlaford to him. Beo blyðe þu gode þeow & ge-treowa for-þan þe þu wære ge-treowe ofer litle þinge. ic ge-sette þe ofer mycele ga in-to þines hlafordes blitse.

²¹ þa cwæð his hlaford to him. Beo blyðe þu gode þeow & ge-treowa for-þan þe þu wære ge-treowe ofer litle þinge. ic ge-sette þe ofer mycele ga in-to þines hlafordes blitse.

²¹ þa cwæð his hlaford to him. Beo blyðe þu gode þeow & ge-treowa for-þan þe þu wære ge-treowe ofer litle þinge. ic ge-sette þe ofer mycele ga in-to þines hlafordes blitse. ²² Þa com se þe twa pund underfeng. & cwæð. Hlaford twa pund þu me sealdest. nü ic hæbbe ge-streonod oðer twa.

²² Þa com se þe twa pund underfeng. & cwæð. Hlaford twa pund þu me sealdest. nü ic hæbbe ge-streonod oðer twa. ²³ Ða cwæð his hlaford to him. Ge-blissa þu gode þeowa. & ge-treowa. for-þan þe þu wære ge-treowa ofer feawe. ofer fele ic þe sette. ga on þines hlafordes blisse.

²³ Ða cwæð his hlaford to him. Ge-blissa þu gode þeowa. & ge-treowa. for-þan þe þu wære ge-treowa ofer feawe. ofer fele ic þe sette. ga on þines hlafordes blisse.

²³ Ða cwæð his hlaford to him. Ge-blissa þu gode þeowa. & ge-treowa. for-þan þe þu wære ge-treowa ofer feawe. ofer fele ic þe sette. ga on þines hlafordes blisse. ²⁴ Ða com se þe an pund under-feng. & [quoth]. Hlaford ic wat þt þu ert hard man. þu ripst þær þu ne seowe. & gaderest þær þu ne sprengdest.

²⁴ Ða com se þe an pund under-feng. & [quoth]. Hlaford ic wat þt þu ert hard man. þu ripst þær þu ne seowe. & gaderest þær þu ne sprengdest. ²⁵ & ic ferde ofdræd. & be-hedde þin pund on eorðan. her þu hæfst þt þin ys.

²⁵ & ic ferde ofdræd. & be-hedde þin pund on eorðan. her þu hæfst þt þin ys. ²⁶ Ða andswerede his hlaford him & cwæð. Þu efela þeow & slawe. þu wistest þæt ic ripe þt ic ne sawe. & ic gaderie þt ic ne stredde.

²⁶ Ða andswerede his hlaford him & cwæð. Þu efela þeow & slawe. þu wistest þæt ic ripe þt ic ne sawe. & ic gaderie þt ic ne stredde. ²⁷ hit ge-byrede þt þu be-fæstest minne feoh meneteren. & ic name þanne ic come þt min is mid þam gafele.

²⁷ hit ge-byrede þt þu be-fæstest minne feoh meneteren. & ic name þanne ic come þt min is mid þam gafele. ²⁸ Anymeð þæt pund æt hym & silleð þan þe me þa tyen pund brohte. ²⁹ Witodlice ælcen þare þe hafð man sylð. & he hafð ge-noh. Þam þe næfð þt him þincð þt he hæbbe. þt him byoð æt-broden. ³⁰ awurpað þanne unnyttan þeowan on þa utran þeostran. þær beoð wop. & toþe gristbitunge. ³¹ [Note: Cum uenerit filius hominis in maiestate eius et omnes angeli eius cum eo. H. R. ] Witodlice þanne mannes sune kymð on hys mægen-þrimme. & ealle ængles mid hym. þanne syt he ofer his mægen-þrimmes setel.

³⁴ [þa sæde se kyng to þan þe on his swiðren waren] [Note: The words þa... waren are added in the margin, in paler ink, over an erasure of cumeð ge ge-. ] cumeð ge ge-bletsede mines fæder. & onfoð [Note: MS. onfod. ] þa rice þe eow ge-garcod ys of midden-eardes fremðe.

³⁴ [þa sæde se kyng to þan þe on his swiðren waren] [Note: The words þa... waren are added in the margin, in paler ink, over an erasure of cumeð ge ge-. ] cumeð ge ge-bletsede mines fæder. & onfoð [Note: MS. onfod. ] þa rice þe eow ge-garcod ys of midden-eardes fremðe. ³⁵ Me hingrede. & ge me sealden æten. me þyrste. & ge me sealden drincan. ic wæs cume & ge me in-laðode.

³⁵ Me hingrede. & ge me sealden æten. me þyrste. & ge me sealden drincan. ic wæs cume & ge me in-laðode. ³⁶ ic wæs nacod. & ge me scredden. ic wæs untrum & ge eoden to me. ic wæs on cwarterne & ge comen to me. ³⁷ Ðanne andsweriað þa rihtwise & cwæðað. Drihten hwænne geseage we þe hingriende. & we þe feddan. þerstende. & we þe drenc sealde. ³⁸ hwanne ge-seage we þt þu cume wære. & we þe in-laðedon. oððe nacod & we þe scriddan ³⁹ oððe on cwarterne & comen to þe. ⁴⁰ þanne andswereð [Note: MS. -swered. ] se kyng heom. & cweð to heom. Soð ic eow segge. swa lange swa ge dyden anen of þisen minen lesten ge-broðren swa lange ge hyt dyden me.

⁴⁰ þanne andswereð [Note: MS. -swered. ] se kyng heom. & cweð to heom. Soð ic eow segge. swa lange swa ge dyden anen of þisen minen lesten ge-broðren swa lange ge hyt dyden me. ⁴¹ Þanne sægð he þan þe beoð on hys winstren healfe. Ge-witeð aweregede fram me. on þæt eche fyr þe ys deofle & hys englen ge-garewað. ⁴² Witodlice me hingrede. & ge ne sealden me æten. Me þerste & ge me drincan ne sealden. ⁴³ Ic wæs cume. & ge me in ne laðoden. Ic wæs nacod & ge me ne scredden. ic wæs untrum & on cwarterne & ge ne comen to me.

⁴³ Ic wæs cume. & ge me in ne laðoden. Ic wæs nacod & ge me ne scredden. ic wæs untrum & on cwarterne & ge ne comen to me.

⁴⁶ And þanne fareð hyo on ece [Note: The word susle is written over ece. ] pine. & þa riht-wise on ece lyf.

¹¹ Simle ge hæbbeð [Note: MS. hæbbed. ] þearfan mid eow. ac ge næbbeð [Note: MS. næbbed. ] me symle.

⁴⁰ & he com to hys leorning-cnihten & funde hyo slæpende. & he sægde petre swa. ne myhte ge nu wakien ane tyde mid me.

⁴³ & he com eft & gemette hyo slæpende. Soðlice heore eagen waren ge-heofegede.

⁶⁴ Ða cwæð se hælend him to. þæt þu sagdest. Soð ic eow segge. æfter þisen ge ge-seoð mannes barn sittende on þa swiðren healfe godes magen-þrymnysse. & cumendne on heofenes wolcnen.

³⁷ & hyo asetten ofer hys heafod hys gylt þus awritenne. Ðys is se hælend iudea kyng.

¹⁰ Ða cwæð se hælend to heom. Ne on-dræde ge eow. fareð & kyðeð mine ge-broðre þæt hyo faran on galilea. þær hyo ge-seoð me.

¹⁹ Ða cwæð se hælend cweðe ge. sculen þas bredgumen cnihtes fæsten swa lange swa se bredgume mid heom is; ne magen hyo fæsten swa lange tide swa hyo þane bredgumen mid heom hæbbeð. ²⁰ Soðlice þa dages cumeð þane se bredgume heom beoð fram acyrred & þanne hyo fæsteð. On þan dagen

³⁴ & he [quoth]. Ða be-healdende þe him abuten sæten. her is min moder & mine ge-broðre. ³⁵ Soðlice se þe deð godes willen se is min moder & min broðer & mine swustren.

²⁵ þam beoð ge-seald þe hæfð. & þan þe næfð. eac þt he hæfð him beoð æt-broden.

³⁸ Soðlice se þe me for-sihð & mine word on þisre unriht-hameðen & synfullen cneorysse. þane mannes sune for-sihð. þanne he cemð on his fader wulder mid his halgen ænglen.

⁴¹ Soðlice se þe sylð drenc eow calix fulne wæteres on minen namen for þan ge cristes synde. ic eow soð segge ne forleost he his mede.

⁴³ And gyf þin hand þe swiced ceorf hyo of. Betere þe is þæt þu wan-hælðe leofie. þanne þu twa hande hæbbe & fare to helle. & on un-cwæncedlic fyr.

⁴³ And gyf þin hand þe swiced ceorf hyo of. Betere þe is þæt þu wan-hælðe leofie. þanne þu twa hande hæbbe & fare to helle. & on un-cwæncedlic fyr. ⁴⁴ þær hire wyrm ne swellt & fer ne beoð acwenced.

⁴⁴ þær hire wyrm ne swellt & fer ne beoð acwenced. ⁴⁵ Ænd gyf þin fot swiceð þe cerf hine of. Betere þe is þæt þu halt ga on eche lyf. þanne þu hæbbe twege fet. & syo aworpen on helle un-acwencedlices fyres

⁴⁵ Ænd gyf þin fot swiceð þe cerf hine of. Betere þe is þæt þu halt ga on eche lyf. þanne þu hæbbe twege fet. & syo aworpen on helle un-acwencedlices fyres ⁴⁶ þær heora wyrm ne swelt ne fyr ne beoð adwesced. ⁴⁷ Gyf þin eage þe swiceð wyrp hit ut. betere þe is mid anen eage gan on godes riche þanne twa eagen hæbbende syo aworpen on helle fyr ⁴⁸ þær heora wyrm ne swelt. ne fer ne beoð acwenced.

⁴⁸ þær heora wyrm ne swelt. ne fer ne beoð acwenced. ⁴⁹ Soðlice ælc man byð mid fyre ge-sylt. & ælc offrung beoð mid sealte ge-sylt.

⁴⁰ Soðlice nis hit na min inc to sylle þæt gyt sitten on mine swiðren healfe. odðe on þa wynstren. ac þam þe hit ge-gearewod is.

⁴¹ Ða sæt se hælend on-gean þane tol-scamel. & ge-seah hu þt folc hire feoh torfede on þane tol-scamel. & manige weliga torfeden fela. ⁴² ða com an earm wudewe and warp twege feorþinges. ⁴³ Ða cleopede he his leorning-cnihtes & saide heom. Soðlice ic eow segge þæt þeos earme wudewe ealre mest brohte þare þe on þanne toll-scamel brohte. ⁴⁴ Ealle senden of þan þe hyo ge-noh hæfden. Soðlice þeos of hire ermðe eall þæt hyo hæfde sealde ealle hire and-lyfene.

³³ Warnied & wacieð & ge-byddað eow ge nyten hwænne sye tid is. ³⁴ Swa se man þe ælþeodilice ferde. for-let his hus. & sealde his þeowen þane an-weald ge-hwilces weorces. & beode þam dureworde þt he wacie.

³⁴ Swa se man þe ælþeodilice ferde. for-let his hus. & sealde his þeowen þane an-weald ge-hwilces weorces. & beode þam dureworde þt he wacie. ³⁵ Eornestlice wacieð. ge nyten hwænne þas huses hlaford cymd. þe on æfen þe on midre nihte. þe on hancrede. þe on morgen. ³⁶ þe læs þe he eow slæpende ge-finde þanne he færenge cymð. ³⁷ Soðlice þt ic eow segge. eallen ic hit segge wakieð.

³ and þa se hælend wæs on bethania on symones huse anes hreofelen & þær sæt. Þa com an wif & hæfde hire sealfe-box deorewurðe nardes. & to-brokene sealf-boxe ofer his heafed aget. ⁴ Sume hit unwurdlice for-bæren. & be-tweoxe heom sylfen cwæðen. for hwi wæs þises sealfe for-spillednyss ge-worðen. ⁵ þeos sealfe mihte beon ge-seald to þrem hund panegen. & beon þearfen ge-seald & yrseden agen hy. ⁶ Þa [quoth]. se hælend. Læted hyo hwi synde ge hire grame. god werc hyo on me worhte. ⁷ Soðlice symble ge hæbbed þearfen mid eow. & þanne ge willeð ge magen heom tæle don. me ge symble næbbeð.

⁷ Soðlice symble ge hæbbed þearfen mid eow. & þanne ge willeð ge magen heom tæle don. me ge symble næbbeð. ⁸ þeos sealde þt hyo hæfde. hyo com to smeriene minne lichame on berigenne.

⁸ þeos sealde þt hyo hæfde. hyo com to smeriene minne lichame on berigenne. ⁹ Soðlice ich eow segge swa hwær swa þis godspell ge-boded byo on eallen midden-earde byð ge-boded þt hyo þis on his ge-minde dyde.

³⁷ Ða com he & funde hyo slæpende. & cwæð to petre. Simon slæpst þu. ne mihtest þu ane tide wacien. ³⁸ wacieð & ge-biddað þt ge on costnunge ne gan. witodlice se gast is geare. ac þt flæsc is untrum.

⁶² Þa sæde se hælend ic eom. & ge ge-seoð mannes sune on swiðren healfe sitten. his maignes. & cumende mid heofenes ge-nipen.

¹⁹ & ure hlaford hælend crist seððen he wið heom ge-sprecen hæfde; he astah in to heofene & sitt on godes swiðre.

³¹ soðlice nu þu on innoðe ge-eacnest. & sune censt ænd hys name hælend ge-nemnest ³² & se byoð mære. & þas heagestes sune ge-nemned. & hym sylð drihten god his fæder dauides setll. ³³ & he rixad on echnesse on Iacobes huse. & his riche ænde ne beoð.

¹¹ Þa cwæð he to heom. se þe hafð twege tunekan. sylle þam þe næfð. & þam ge-lice do se þe metes hæfð

³⁴ Þa cwæð he. cwedst þu magen þas bredgumen bearn fæsten. swa lange swa se bredgume mid heom ys. ³⁵ Soðlice þa dages cumeð þanne se bredgume heom beoð aferred. þanne fæsted hyo on þan dagen.

⁴⁶ Hwy clepie ge me drihten drihten & ne doð þæt ic eow segge.

¹⁸ Warniað hu ge ge-hyren; þam beod ge-seald ðe hæfeð. & swa hwilc þe næfeð þt he wene þt he hæbbe him beoð afirred.

²⁶ Se þe me & mine spæce for-sihð. þanne mannes sune for-sihð þane He kemð on his magen-þrimnesse & his fader & halgra ængle.

²⁹ Ða cwæð he to þam hælende. & wolde hine selfne rihtwisian. And hwilc is min nehsta.

⁴² Ge-wislice an þing is neod-be-hefe; marie ge-cheas þanne sælesten dael se hire ne beoð afirred.

²⁸ Þa cwæð he. Eadige sinde þa þe godes word ge-hereð & þæt ge-healdeð.

⁴¹ þeah-hwaðere þæt to lafe is sellað ælmessan þanne beoð eow ealle þing clæne.

¹⁹ & ich segge minre sawle. eale sawel þu hafst mycele god. Asette to manegen gearen. ge-rest þe. æt & drinc & ge-wista. ²⁰ Ða cwæð god to hym. La desige on þisse nihte hyo fecceð þine sawle fram þe. hwæs beoð þa þing. þe þu gærewedest.

²⁰ Ða cwæð god to hym. La desige on þisse nihte hyo fecceð þine sawle fram þe. hwæs beoð þa þing. þe þu gærewedest. ²¹ Swa is se þe him sylfen strenþeð & nis welig mid gode.

³² Ne on-dræd þu þeah litle heord. forþan eowren hefenlic fader licode eow rice syllen.

³⁵ Syen eower lendene be-gyrde & leohtfate bearnende.

³⁵ Syen eower lendene be-gyrde & leohtfate bearnende. ³⁶ & beoð ge-lice þam mannen þe hyore hlaforde abideð hwanne he syo fram gyftan ge-cherred. þæt hyo him sona un-tyne þanne he cymð & cnokeð.

³⁶ & beoð ge-lice þam mannen þe hyore hlaforde abideð hwanne he syo fram gyftan ge-cherred. þæt hyo him sona un-tyne þanne he cymð & cnokeð. ³⁷ Eadige synde þa þeowes þe se hlaford waciende ge-fint. þanne he kymð. Soðlice ic eow segge þæt he be-gyrt hine. & deð þæt hyo sitteð & gangende heom þenað. ³⁸ Ænd gyf he kymð on þare æftran wæccen. oððe on þare þridden & þus ge-met. Eadig synde þa þeowes. ³⁹ Witeð þæt gyf se hyrdes hlaford wiste hwanne se þeof cumen wolde. witodlice he wacode. & ge ne þafede (sic) þæt man his hus under-dulfe. ⁴⁰ Ænd beoð ge ware for-þam-þe mannes sune kymð þare tyde þe ge ne wenað.

⁴⁴ Soðlice ic segge eow þæt he sett hine ofer eall þæt he ah. ⁴⁵ Gyf þanne se þeow cweð on his heorten min hlaford ufereð his cyme; & agind beaten þa cnihtes. & þa þinene. & etan & drincan. & beon ofer-druncan. ⁴⁶ þanne kymð þas þeowe hlaford on þam daige þe he ne wenð. & þare tide þe he nat. & to-dælð hine. & sett his dæl mid þam un-ge-treowen.

⁴⁸ Þane þeow þe his wille nyste. & þeah dyde he beoð witned feawen witen. Ælcen þe mycel ge-seald is. him man mychel to-secð. & et þam þe hyo mycel be-fæsten hyo mychel byddeð.

²⁵ Þanne se hirdes ealdor ingæð & his dure be-clyst. ge standeð þær ute & þa dure cnokieð & cweðað. Ðrihten atyn us. Þanne cweð he to eow. Ne can ich eow naht (sic) ich hwanen ge synde. ²⁶ Þanne on-ginnen ge cweðen. we æten & druncen be-foren þe & on uren stræten þu lærdest. ²⁷ þanne saið he eow ne can ic hwanen ge synde. ge-witeð fram me ealle unriht-wyrhten.

²⁷ þanne saið he eow ne can ic hwanen ge synde. ge-witeð fram me ealle unriht-wyrhten. ²⁸ þær beoð wop & toðe gristbihung [Note: MS. gristhung (sic), with bi written above. ] . Þanne ge ge-seoð abraham & ysääc. & iacob & ealle witegen on godes rice. & ge beoð ut adrifene.

²⁸ þær beoð wop & toðe gristbihung [Note: MS. gristhung (sic), with bi written above. ] . Þanne ge ge-seoð abraham & ysääc. & iacob & ealle witegen on godes rice. & ge beoð ut adrifene. ²⁹ & hyo cumeð fram east-dæle & west-dæ & suð-dæle. & sittað on godes rice. ³⁰ & efne synde ytemeste þa þe beoð fyrmeste & synde fyrmeste þa þe beoð ytemeste.

¹² Þa cwæð he to þam þe hine in laðede. Þanne þu dest wyste oððe ferme. ne cleope þu þine freond ne þine broðre. ne þine cuðan. ne þine welegen. nehhebures. þe-læs hyo þe agen laðian & þu hæbbe edlean. ¹³ Ac þanne þu beorscype do; cleope þearfen & wanhæften & healte & blinde. ¹⁴ þanne beost þu eadig. for-þan þe hyo næbbed hwanen hyo hit þe folgeldon (sic). Soðlice hit beoð þe for-golden on riht-wisra ariste.

³⁴ Göd is salt gif hit awurð on þam þe hit ge-selt beoð. ³⁵ nys hyt nyt. ne on eorðen ne on mixene. ac hit beoð ut-aworpen. Ge-here se ðe earen hæbbe. to ge-herene.

²⁹ Ða cwæð he to his fæder andsweriende. Efne swa fela geare ic þe þeoweda. & ic næfre þin bebod ne forgymde; & ne sealdest þu me næfre an tycchen. þt ic mid minen freonden ge-wistfullode.

¹ [Note: Homo quidam erat diues qui habebat uillicum & hic diffamatus est apud illum quasi dissipasset bona ipsius. ] Ða cwæð he to his leorning cnihten Sum welig man wæs. se hæfde sumne ge-refe. se warð wið hine forwreiged swilce he is god for-spilde.

¹ [Note: Homo quidam erat diues qui habebat uillicum & hic diffamatus est apud illum quasi dissipasset bona ipsius. ] Ða cwæð he to his leorning cnihten Sum welig man wæs. se hæfde sumne ge-refe. se warð wið hine forwreiged swilce he is god for-spilde.

¹ [Note: Homo quidam erat diues qui habebat uillicum & hic diffamatus est apud illum quasi dissipasset bona ipsius. ] Ða cwæð he to his leorning cnihten Sum welig man wæs. se hæfde sumne ge-refe. se warð wið hine forwreiged swilce he is god for-spilde. ² Ða cleopede he hine & saide him. Hwi here ich þis be þe. agyf þine scyre. ne miht þu leng tun-scyre be-witen.

² Ða cleopede he hine & saide him. Hwi here ich þis be þe. agyf þine scyre. ne miht þu leng tun-scyre be-witen.

² Ða cleopede he hine & saide him. Hwi here ich þis be þe. agyf þine scyre. ne miht þu leng tun-scyre be-witen. ³ Ða cwæd se ge-refe. on his ge-þanke. Hwæt do ic for-þan þe min hlaford mine gerefscype fram me nymd. Ne maig ic delfen. me scamed þæt ic wædlie.

³ Ða cwæd se ge-refe. on his ge-þanke. Hwæt do ic for-þan þe min hlaford mine gerefscype fram me nymd. Ne maig ic delfen. me scamed þæt ic wædlie. ⁴ Ich wat hwæt ic do þæt hyo me on heore hus on-fon. þanne ic be-scyred beo fram tun-scyre. ⁵ Þa þa gafel-gyldo ge-gaderede wæren; þa saide he þam formen. hu michel scealt þu minen hlaforde. ⁶ þa saide he hund sestres eles. Þa saide he him. nym þine feðere & site raðe & writ fiftig. ⁷ Ða saide he oðren. hu mycel scelt þu. þa cwæð he. hund mittene hwætes. Ða cwæð he nym þine stafes & writ hund-ehtetig. ⁸ Ða herede se hlaford þare unrihtwisnesse tun-ge-refen. for-þam þe he gleawlice dede. For-þan þe þisse worulde bearn synde gleawre þissere leohtes bearnen on þisse cneornysse. ⁹ And ic segge eow wyrceð eow freond of þisse werold-weolen unrihtwisnesse. þæt hyo un-fon eow on echen earding-stowen þonne ge ge-teoriað. ¹⁰ [Note: Qui fidelis est in minimo & in maiore fidelis est. ] Se þe is on litlen ge-treowe. se is on mare ge-treowe. Ænd se þe is on litlen unrihtwis. se is eac on maren unriht-wis.

¹⁰ [Note: Qui fidelis est in minimo & in maiore fidelis est. ] Se þe is on litlen ge-treowe. se is on mare ge-treowe. Ænd se þe is on litlen unrihtwis. se is eac on maren unriht-wis. ¹¹ Gyf ge on unrihtwisen weordwelan næren ge-treowe. hwa be-tæcð eow þæt eower is. ¹² Ænd gyf ge on fremden næren ge-treowe. hwa syld eow þæt eower is.

¹⁹ ---²⁰ ---

²⁰ ---²¹ ---

²¹ ---²² ---

²² ---²³ ---

²³ ---²⁴ ---

²⁴ ---

²⁴ ---²⁵ ---

²⁵ ---²⁶ ---

²⁶ ---²⁷ ---²⁸ ---²⁹ ---³⁰ ---³¹ ---

⁸ Ich eow segge þæt he raðe heore wræce deð. Þeah-hwæðere wenst þu þanne mannes sune cymð. ge-met he ge-leafen on eorðan.

¹² [Note: Homo quidam nobilis abiit in regionem longinquam accipere sibi regnum & reuertj. ] Witodlice he cwæð. Sum æthel-boren man ferde on ferren land. & he him rice on-fenge. & eft on-gean com. ¹³ Ða cleopede he hys teon þeowas & sealde teon pund heom. & [quoth]. to heom. Cheapiað oððæt ic cume.

¹³ Ða cleopede he hys teon þeowas & sealde teon pund heom. & [quoth]. to heom. Cheapiað oððæt ic cume. ¹⁴ Ða hatedon hine his leoden. & sænden arendraken æfter hym. & cwæðen. We nelleð þæt þes ofer us rixie.

¹⁴ Ða hatedon hine his leoden. & sænden arendraken æfter hym. & cwæðen. We nelleð þæt þes ofer us rixie. ¹⁵ Ða he on-gen com & þt rice on-feng; he het cleopian his þeowas þe he þt feoh sealde. þt he wiste hu mycel ge æghwilc ge-mangeden. ¹⁶ Ða com se forme & cwæð. Hlaford þin pund strenede tyen pund.

¹⁶ Ða com se forme & cwæð. Hlaford þin pund strenede tyen pund. ¹⁷ þa [quoth]. se hlaford. ge-blissa þu gode þeowa. for-þan þe þu on litlen wære ge-treowa þu beost anweald hæbbende ofer teon cestren.

¹⁷ þa [quoth]. se hlaford. ge-blissa þu gode þeowa. for-þan þe þu on litlen wære ge-treowa þu beost anweald hæbbende ofer teon cestren. ¹⁸ Ða com oðer & [quoth]. hlaford þin pund strynde fif pund.

¹⁸ Ða com oðer & [quoth]. hlaford þin pund strynde fif pund. ¹⁹ Þa [quoth]. he to þan. & byo þu ofer fif cestren.

¹⁹ Þa [quoth]. he to þan. & byo þu ofer fif cestren. ²⁰ Ða com oðer. & [quoth]. Hlaford her is þin pund þe ich hæfde on swat-lin aleigd.

²⁰ Ða com oðer. & [quoth]. Hlaford her is þin pund þe ich hæfde on swat-lin aleigd.

²⁰ Ða com oðer. & [quoth]. Hlaford her is þin pund þe ich hæfde on swat-lin aleigd. ²¹ Ich þe on-dredde for-þan þe þu ert stið man. þu nymst þæt þu ne settst. & þu ripst þæt þu ne seowe.

²¹ Ich þe on-dredde for-þan þe þu ert stið man. þu nymst þæt þu ne settst. & þu ripst þæt þu ne seowe. ²² þa cwæð he to him. of þinen muðe ich þe deme la leðra þeowa. Ðu wistest þt ich eom stið man. þt ic nyme þt ich ne sette. & ripe þæt ic ne seow.

²² þa cwæð he to him. of þinen muðe ich þe deme la leðra þeowa. Ðu wistest þt ich eom stið man. þt ic nyme þt ich ne sette. & ripe þæt ic ne seow.

²² þa cwæð he to him. of þinen muðe ich þe deme la leðra þeowa. Ðu wistest þt ich eom stið man. þt ic nyme þt ich ne sette. & ripe þæt ic ne seow. ²³ And hwi ne sealdest þu min feoh to hyre. & þanne ic come ic hit witodlice mid ge-streone on-fenge.

²³ And hwi ne sealdest þu min feoh to hyre. & þanne ic come ic hit witodlice mid ge-streone on-fenge. ²⁴ Ða [quoth]. he to þam þe him abuten stoden. anymed þæt pund fram him & sylled þam þe hæfð tin pund.

²⁴ Ða [quoth]. he to þam þe him abuten stoden. anymed þæt pund fram him & sylled þam þe hæfð tin pund. ²⁵ þa cwæðen hyo to him. hlaford he hæfd teon pund.

²⁵ þa cwæðen hyo to him. hlaford he hæfd teon pund. ²⁶ Soðlice ich segge eow. þæt ælchen hæbbenden beoð ge-seald. fram þan þe næfð. ge þt þt he hæfð hym beoð afyrred.

²⁶ Soðlice ich segge eow. þæt ælchen hæbbenden beoð ge-seald. fram þan þe næfð. ge þt þt he hæfð hym beoð afyrred. ²⁷ Þeah-hwæðere þa mine feond þe nolden þt ic ofer hyo rixede. ledeð hider & of-slead hyo be-foren me.

³⁸ & cwæðen. Ge-bletsod syo se kyng þe com on drihtenes name. syb sy on heofene & wuldor on heahnysse.

⁹ He on-gan þa þis bispell to þam folke cwæðen. [Note: Homo quidam plantauit uineam et locauit agricolas. ] Sum man plantede wingeard. & hine sette mid tilien. & he wæs heom feor manegen tide.

³⁴ Wærnieð eow þi-læs eower heorten ge-hefegede synd on ofer-fylle & on druncenesse & þises lifes carun & on eow syo se færlice daig be-cume ³⁵ swa swa grin. He be-cymð on ealle þa þe sitteð ofer eorðan ansiene. ³⁶ wakieð on ælcere tide & biddað þt ge wurðe syn. þt ge þas to-wearde þing for-flean & standen be-foran mannes sune.

³⁶ wakieð on ælcere tide & biddað þt ge wurðe syn. þt ge þas to-wearde þing for-flean & standen be-foran mannes sune.

²⁸ Ge synden þe mid me þurh-wunedan on minen ge-swinchen. ²⁹ & ic eow dihte swa min fader me rice dihte. ³⁰ þt ge æten & drincan ofer mine mysan on minen rice & ge sitten ofer þrim-settel demende twelf mæðe israel.

⁶⁹ Heonen-forð byoð mannes sune sittende on godes mægnes swiðre healfe.

¹⁵ Iohannes cyð ge-wytnesse be hym. & clepeð þus cweðende. Þes wæs se þe ic of sægde. Se þe to cumene ys. æfter me. þe wæs ge-worðen be-foren me. for-þan he wæs ær þanne ic. ¹⁶ Ænd of hys fyllendnysse we ealle we (sic) on-fengen gyfe for gyfe.

⁴⁹ Hym answerede þa nathanael ænd þus cwæð. Rabbi þu eart godes sune. ænd þu eart israele kyng.

⁵¹ ænd he sægde heom. Soð ic eow segge ge geseoð opene heofones. & godes engles up-stigende & niðer-stigende. ofer mannes sune.

¹⁵ þæt nan þare ne for-wurðe þe on hine ge-lefð ac habbe þæt eche lyf. ¹⁶ God lufede middan-eard swa þæt he sealde hys akennedan sune þæt nan ne for-wurðe þe on hine ge-lefð. Ac habbe þt eche lyf.

²⁹ Se þe bryde hafð se ys brydguma. Se þe ys þas brydguman freond. & stent & ge-hyrð hine. mid ge-fean he ge-blissað for þas brydguman stæfne. þes min ge-fea ys ge-felled.

³⁴ Se þe god sende sprycð. godes word. ne seld god þanne gast be ge-mete.

³⁶ Se þe ge-lyfð on hys sunu. he hafð eche lyf. Se þe þam sunu is un-ge-leafsum ne ge-sihð he lyf. ac godes yrre wuneð ofer hyne.

²³ þæt æalle arwurþigon þonne sune. swa swa hyo arwurðiað þonne fæder. Se þe ne arwurðað þonne sunu. ne arwurðað he þonne fæder þe hyne sende.

²⁷ & sealde him anweald þt he moste demen. for-þam þe he ys mannes sune. ²⁸ Ne wundrien ge þas. þæt se tyd kymð. þæt ealle ge-hirað his stefene þe on byrgenum sint. ²⁹ & ða ðe god worhten fareð on lyfes æriste. & þa þe yfele dydon on domes arist.

²⁹ & ða ðe god worhten fareð on lyfes æriste. & þa þe yfele dydon on domes arist.

⁴² Witoðliche se hælend cwæð to heom. Gif god wære eower fæder; witodlice ge lufedon me. Ich com fram gode. ne com ich na fram me selfe. Ac he me sende. ⁴³ Hwi ne cnawe ge mine spræce. for-þan þe ge ne magen ge-heren mine spræce. ⁴⁴ Ge synd deofles barn. & ge willað wyrchan eowres fader willen. he wæs fram fremdþe man-slage. ænd he ne wunede on sodfæstnysse. for-þam þe soðfæstnysse nis on hym. Ðanne he spræcð leasinge he spræcd of hym sylfum. for-þan he ys leas & hys fader ëac.

⁴⁴ Ge synd deofles barn. & ge willað wyrchan eowres fader willen. he wæs fram fremdþe man-slage. ænd he ne wunede on sodfæstnysse. for-þam þe soðfæstnysse nis on hym. Ðanne he spræcð leasinge he spræcd of hym sylfum. for-þan he ys leas & hys fader ëac.

³¹ we witon soðlice þæt god ne ge-herð synfulle. Ac gyf hwa ys gode ge-coren & hys willan wercð. þane he ge-herð.

¹⁴ Ic eom god heorde. & ich ge-cnawe mine scep. & hyo ge-cnaweð me.

²⁶ ac ge ne ge-lefað. for-þam þe ge ne synt of minum scepan. ²⁷ mine scep hereð mine stefne. & ic gecnawe hyo. & hyo folgiað me.

²⁷ mine scep hereð mine stefne. & ic gecnawe hyo. & hyo folgiað me. ²⁸ & ich heom sylle eche lyf. & hyo ne for-wurðað næfre. & ne nemd hyo nan mann of minre hande.

⁴⁸ Gyf we hyne for-læteð þus ealle ge-lyfað on hine. Ænd romane cymd & nemeð ure land. & ure þeodscype.

¹³ hyo naman palmtreowene twiggan & geoden ut to-geanes hym; & cleopedan. Syo israele kyng hal & ge-bledsed; þe com on drihtenes name.

²⁶ Gyf hwa þenige me fylgie me. & my þeing beoð þær; þær ic eom. Gyf hwa me þenað min fæder hine lufað. & wurðað.

²⁹ Sume wendon for-þan iudas hafde scrin þæt se hælend hit cwæðe be hym. bege þa þing þe us þarf syo to þam freols-daige odðet þt he sealde sum þing þearfenden mannen.

² On mines fader huse synde manega earding-stowe. Ne sægde ic eow. hit ys litles wane þæt ic fare. & wille eow eardung-stowe gerewian. ³ & gyf ic fare. & eow ea[r]dung-stowe ge-gearwige; eft ic cume. & neme eow to me selfen. þæt ge seon hwær ic eom.

³ & gyf ic fare. & eow ea[r]dung-stowe ge-gearwige; eft ic cume. & neme eow to me selfen. þæt ge seon hwær ic eom.

²¹ Se þe hafð mine be-bode & hylst þa. he ys þe me lufað. Min fæder lufed þane þe me lufað. & ic lufige hyne & ge-swutelige him me selfe.

² he deð ælc twig aweig on me. þe blæde ne byrð. & he fermað ælc þare þe blæde berð. þæt hyt bere blæde. þe swiðor.

⁶ Gyf hwa ne wunað on me. he byeð ge-worpen ut swa twig. & for-druwað. & he ge-gaderiað þa. & doð on fer & hyo for-bernað.

¹⁸ Gyf midden-eard eow hateð witað þæt he hatede me ær eow. ¹⁹ Gyf ge on midden-eardan wæren. middan-eard lufede þæt hys wæs. For-þan þe ge ne synd of middan-earde. ac ic eow ge-cheas of middan-earde. for-þi middan-eard eow hateð.

² & swa þu hym sealdest anweald. ælches mannes þæt he sylle eche lyf. ealle þan þe þu hym sealdest.

²⁴ Fader ic wille þæt þa þe þu me sealdest syen mid me þær ich eom. þæt hye ge-syen mine brihtnysse þe þu me sealdest. for-þan þu lufedest me; ær midden-eard ge-set wære.

¹⁵ Hyo cleopeden ealle & cwæðen; nym hine nym hine; & hoh. Þa cwæð pilatus. scel ich hon eowerne kyning; Hym andswereden þa biscoppes & cwæðen. Nebbe we nenne kining buton caisere.

¹⁹ Witodlice-pilatus. wrat ofer-ge-writ. & sette ofer hys rode. Þær wæs on ge-writen. þis is se nazarenisca hælend iudea kyng. ²⁰ Manege þare iudea rætten þis ge-writ. for-þam þe þeo stow waes ge-hende þare chestre þær se hælend wæs a-hangen. Hyt wæs awriten hebreiscen stafen. & greciscon. ænd læden stafen. ²¹ Ða cwæðen þa biscoppes to pilate. Ne writ þu iudea kyng. ac þæt he sægde ich ëm iudea kyning. ²² Ða cwæð pilatus; ich wrat þæt ich wrat.

²⁶ Þa se hælend ge-seah his moder. & þane leorning-cniht standende þe he lufede. þa cwæð he to his moder. Wif her is þin sune. ²⁷ Eft he cwæð to þam leorning-cnihte. her is þin moder. Ænd of þare tid; se leorning-cniht hye nam to hym.

¹⁷ Ða cwæð se hælend to hire ne æt-rïn þu mïn. nu geat ich ne ästah to mine fæder. Gang to mine broðren & sege heom. Ich astige to minen fæder. & to eower fæder. & to minan gode; & to eower gode.

¹⁵ Ða hye æten þa cwæð se hælend to symone petre. [Note: Dixit iesus symon petro. Simon diligis me plus his. ] Symon Iohannis lufest þu me swuþra þanne þas. He cwæð to him. gea. drihten þu wast þæt ic þe lufie. He cwæð to him. heald mine lamb. ¹⁶ He cwæð to him eft. Symon Iohannis lufast þu me; he cwæð to hym. gea drihtan þu wast þæt ich þe lufie. Ða cwæð he to him. heald mine lamb. ¹⁷ He cwæð þridde siðe to him. Symon Iohannis lufest þu me. Ða wæs petrus sarig. for-þan þe he sægde þridde siðe to him lufest þu me. Ænd he cwæð. Drihten þu wast ealle þing; þu wast þæt ic þe lufie. Þa cwæð he to hym. heald mine scep.