1 Peter 4 Cross References - WestSaxon1175

⁹ & ne cweðeð be-twuxe eow. we hæbbeð abraham us to fæder. Soðlice ich segge eow þt god is swa mychel & swa mihtig. þæt he maig of þisen stanen aweccen abrahames bearn. ¹⁰ Eallunge is syo æx to þare treowe wertrume äsett. Eornestlice ælc treow þe godne wæstme ne bringð byð forcorfen. & on fere aworpen.

¹¹ Eadige synde ge. þanne hyo weregieð [Note: MS. weregied (over erasure). ] eow. & ehtað eow. & seggeð yfell ongean eow leogende for me. ¹² Geblissiað [Note: MS. Geblissiad. ] & gefageniað. for-þan þe eower mede is mychel on heofenum. Swa hyo ehtan ða witegan þe beforen eow wæren.

¹⁶ Swa onleohteð eower leoht beforan mannen. þæt hy ge-sye eower gode werc. & wuldrian eowre fæder þe on heofene ys.

¹³ & ne læd þu us on costnunge. ac ales us of yfele soðlice.

²¹ Ne gæð ælch þara on heofene riche þe cwyð to me drihten drihten. ac se þe wyrcð mines fæder willen þe on heofene ys. se gæð on heofene riche.

²⁰ Þa on-gan he hysfan þa burga on þam wæren gedon manega his mænega. for-þan þe hy ne deden deadbote. ²¹ Wa þe corozaim. wa þe bethsaida. for þam gyf on tyro & sydon wæren ge-done þa manige þe syndde don on eow. ge-fern hyo deden deadbote on hæren & on æscan. ²² Þeah ic segge ync tyre & sydonie byoð for-gyfendlicur on domes daig þanne eow. ²³ Ænd þu capharnaum cweðst þu byost þu up-ahafan oððe heofone. ac þu niðer wurst oð helle. For-þan gyf on sodome lande wæren gedone þa manega þe gedone synd on þe. witodlice hyo wunedon oð þisne dayg. ²⁴ Þeah-hwaþere ich segge eow þt sodome-wäre lande. beoð forgefendlichre on domes daig þanne þe.

³⁶ Soðlice ich segge eow. þt ælc ydel word þe man sprecað. hyo agyldeð [Note: MS. agylded. ] scad be þam on domes daige.

⁵⁰ Witodlice swa hwylc swa wercð mines fader willan þe on heofene is. he ys min broðer. & min swustor. & min moder.

²⁷ witodlice mannes sunu ys to cumene on his fæder wuldre mid hys ænglen. & þanne agelt he æig-hwilcan be his agenen mede.

²⁸ Swa mannes sune ne com þæt hym man þenode. ac þæt he þenode & sealde hys sawle lyf to alesendnysse for manegen. Ge wilniað to ge-þeonne on gehwaden þinge. & to beon ge-wunod on þam mæsten þingen. Witodlice þanne ge to reorde gelaðode beoð ne sytte ge on þam fermestan sætlen. þe lest þe arwurðore wer æfter þe cume. & se husbunde hate þe arisan & ryman þam oðren & þu beo ge-scend. gyf þu sitst on ge-reorde on þam ytemestan setle. & æfter þe cymð oðer gebeorn. & se laðiende cweð to þe site innor leof. þanne byoð þe arwurdlicor. þanne þe man utter scufe.

³¹ hwæðer þare tweire dyde þas fæder willen. Ða cwæden hyo se æftrere. Ða cwæð se hælend to heom. Soð ich eow segge þt manfulle & þa myltystran gað be-foren eow on godes riche.

²⁵ Wa eow bokeres. & farisei liceteras. for-þam ge clænsiað þt wið-utan þas calices & disscas. & ge synt innan fule reaflakes & unclænnysse.

⁹ Þonne syllað hy eow on gedrefednysse. & of-sleað eow. & ealle men eow hatigeð for minen namen.

¹³ Witodlice seþe þurh-wuneð oð ende se beoð hal. ¹⁴ & þis godspel byð boded ofer ealle eorðan. on witnyssen eallen þeoden & þanne cymð seo ge-endunge.

¹⁴ & þis godspel byð boded ofer ealle eorðan. on witnyssen eallen þeoden & þanne cymð seo ge-endunge.

²¹ Witodlice þanne byð swa micel gedeorf swa nes [Note: MS. mes. ] on midden-eardes fruman oð þis. Ne nu ne gewurð [Note: MS. gewurd. ] . ²² & buten þa dages ge-scerte wæron nære nan man hal ge-worðen. Ac for þan gecorenan þe he ge-cheas. þa dages beoð ge-scyrte. ²³ þanne gyf eow hwa segð nu crist ys her. oððe þær. ne ge-lyfe ge heom. ²⁴ þanne cumeð lease cristes & lease witegen. & doð micel taken. & forbæcne þt þa beoð on ge-dwolen ge-lædde. Gyf hyt beon mæg þe gecorene wæren.

⁴² Wakieð witodlice forþan þe ge nyton on hwilcere tyde eower hlaford cuman wile.

⁴⁵ Wenst þu hwa sye ge-treowe & gleaw þeow. þanne ge-sett hys hlaford ofer his hyred. þt he heom on tyde mete sylle.

¹³ Witodlice wakiað. for-þan þe ge nyten ne þanne daig ne þa tide. ¹⁴ [Note: Homo quidam peregre proficiscens. uocauit seruos suos et tradidit illis bona sua. H. R. ] Sum man ferde on ealðeodinisse & cleopede hys þeowas. & be-tacte heom hys ehte. ¹⁵ & anen he sealde fif pund. sumen twa. sumen an. äihwilce be his agene mægene & ferde sone.

²¹ þa cwæð his hlaford to him. Beo blyðe þu gode þeow & ge-treowa for-þan þe þu wære ge-treowe ofer litle þinge. ic ge-sette þe ofer mycele ga in-to þines hlafordes blitse.

²³ Ða cwæð his hlaford to him. Ge-blissa þu gode þeowa. & ge-treowa. for-þan þe þu wære ge-treowa ofer feawe. ofer fele ic þe sette. ga on þines hlafordes blisse.

³¹ [Note: Cum uenerit filius hominis in maiestate eius et omnes angeli eius cum eo. H. R. ] Witodlice þanne mannes sune kymð on hys mægen-þrimme. & ealle ængles mid hym. þanne syt he ofer his mægen-þrimmes setel.

³¹ [Note: Cum uenerit filius hominis in maiestate eius et omnes angeli eius cum eo. H. R. ] Witodlice þanne mannes sune kymð on hys mægen-þrimme. & ealle ængles mid hym. þanne syt he ofer his mægen-þrimmes setel. ³² & ealle þeode beoð toforen him ge-gaderede. & he asyndreð hyo heom be-tweonen. swa swa se heorde asyndreð [Note: MS. asyndred. ] þa scep fram þa ticchenan. ³³ & he ge-set þa sceap on hys swiðren healfe. & þa ticcene on his wenstren healfe. ³⁴ [þa sæde se kyng to þan þe on his swiðren waren] [Note: The words þa... waren are added in the margin, in paler ink, over an erasure of cumeð ge ge-. ] cumeð ge ge-bletsede mines fæder. & onfoð [Note: MS. onfod. ] þa rice þe eow ge-garcod ys of midden-eardes fremðe.

³⁴ [þa sæde se kyng to þan þe on his swiðren waren] [Note: The words þa... waren are added in the margin, in paler ink, over an erasure of cumeð ge ge-. ] cumeð ge ge-bletsede mines fæder. & onfoð [Note: MS. onfod. ] þa rice þe eow ge-garcod ys of midden-eardes fremðe. ³⁵ Me hingrede. & ge me sealden æten. me þyrste. & ge me sealden drincan. ic wæs cume & ge me in-laðode. ³⁶ ic wæs nacod. & ge me scredden. ic wæs untrum & ge eoden to me. ic wæs on cwarterne & ge comen to me. ³⁷ Ðanne andsweriað þa rihtwise & cwæðað. Drihten hwænne geseage we þe hingriende. & we þe feddan. þerstende. & we þe drenc sealde. ³⁸ hwanne ge-seage we þt þu cume wære. & we þe in-laðedon. oððe nacod & we þe scriddan ³⁹ oððe on cwarterne & comen to þe. ⁴⁰ þanne andswereð [Note: MS. -swered. ] se kyng heom. & cweð to heom. Soð ic eow segge. swa lange swa ge dyden anen of þisen minen lesten ge-broðren swa lange ge hyt dyden me. ⁴¹ Þanne sægð he þan þe beoð on hys winstren healfe. Ge-witeð aweregede fram me. on þæt eche fyr þe ys deofle & hys englen ge-garewað. ⁴² Witodlice me hingrede. & ge ne sealden me æten. Me þerste & ge me drincan ne sealden. ⁴³ Ic wæs cume. & ge me in ne laðoden. Ic wæs nacod & ge me ne scredden. ic wæs untrum & on cwarterne & ge ne comen to me. ⁴⁴ Þanne andsweriað hym þa & cweðeð. Drihten hwanne sæge we þe? hingriende. oððe þerstiende. oððe cuman. oððe untrum. oððe on cwarterne. & we ne ðeneden þe.

⁴⁴ Þanne andsweriað hym þa & cweðeð. Drihten hwanne sæge we þe? hingriende. oððe þerstiende. oððe cuman. oððe untrum. oððe on cwarterne. & we ne ðeneden þe. ⁴⁵ Þanne andswereð se kyng heom. & cweð. Soð ic gu segge swa lange swa ge ne dydon anen of þisen læsten. ne dyden ge hit me. ⁴⁶ And þanne fareð hyo on ece [Note: The word susle is written over ece. ] pine. & þa riht-wise on ece lyf.

³⁸ Ða säigde se hælend heom. unrot is min sawle oððe deað. Gebyddað [Note: over an erasure. ] her. & wakieð mid me. ³⁹ & þa he lithwan þanen agan. he afell on his ansiene. & hine gebæd & þus cwæð. Fader min gyf hyt beon mæg. ge-wite þes calic fram me. þeah-hwæðere na swa swa ic wille. ac swa swa þu wylt. ⁴⁰ & he com to hys leorning-cnihten & funde hyo slæpende. & he sægde petre swa. ne myhte ge nu wakien ane tyde mid me. ⁴¹ Wakieð & gebiddað eow. þt ge in ne gan on costnenge. Witodlice se gast ys ræd. & þt flæsc is untrum.

³⁵ Soðlice se þe deð godes willen se is min moder & min broðer & mine swustren.

²¹ in-nen of manne heorten yfele geþances cumæð. unriht-hameðe. & forleigre. manslihte. ²² stale. gytsunge. man facnu. scamelest. yfel ge-sihðe. desynysse. ofer-modignessa. stunt-scipe.

³⁸ Soðlice se þe me for-sihð & mine word on þisre unriht-hameðen & synfullen cneorysse. þane mannes sune for-sihð. þanne he cemð on his fader wulder mid his halgen ænglen.

⁴⁵ Soðlice ne com mannes sune. þæt him man þenode. ac þt he þenode. & his sawle sealde for manegre alysendnysse.

²⁰ Ænd gyf drihten þas dages ne ge-scyrte. nan flæsc ne wurðe hal ac for þam ge-corenen þe he ge-cheas he scyrte þa dages. ²¹ Ænd gyf eow hwilc saigð witodlice her is crist. witodlice þær he is. ne ge-lyfe ge. ²² Soðlice lease cristes & lease witegen ariseð & wirceð for-beacne to be-swicene. Eac gyf hit beon maig þa ge-corene.

³³ Warnied & wacieð & ge-byddað eow ge nyten hwænne sye tid is. ³⁴ Swa se man þe ælþeodilice ferde. for-let his hus. & sealde his þeowen þane an-weald ge-hwilces weorces. & beode þam dureworde þt he wacie. ³⁵ Eornestlice wacieð. ge nyten hwænne þas huses hlaford cymd. þe on æfen þe on midre nihte. þe on hancrede. þe on morgen. ³⁶ þe læs þe he eow slæpende ge-finde þanne he færenge cymð. ³⁷ Soðlice þt ic eow segge. eallen ic hit segge wakieð.

³⁷ Ða com he & funde hyo slæpende. & cwæð to petre. Simon slæpst þu. ne mihtest þu ane tide wacien. ³⁸ wacieð & ge-biddað þt ge on costnunge ne gan. witodlice se gast is geare. ac þt flæsc is untrum.

²² Eadige beo ge þanne eow men hatiað & ehtað. & on-huscað. & awurped eowre namen swa swa yfel for mannes sune.

²² Eadige beo ge þanne eow men hatiað & ehtað. & on-huscað. & awurped eowre namen swa swa yfel for mannes sune. ²³ Ge-blissiad & ge-fageniad on þam dagen; nu eower mede is mycel on heofene. Soðlice æfter þisen þingen hyra faderes dydon þam witegan.

³ & iohann chuzan wif herodes ge-refen; & susanna & manega oþre þe him of hyra spede þenedon.

¹² Ich eow segge þæt sodome-wæren on þam dagen beoð for-geofendlicere þanne þare ceastre ge-ware. ¹³ Wa þe corozaim wa þe bethsaida. for-þam gyf on tire & on sidone ge-worðene wæren þa manege þe on eow ge-done synde. ge-fern hyo on heren. & on escan reowsunge dydon. ¹⁴ Þeah-hwæðere tyre & sydone on þam daige beoð for-geofendlicere þanne eow.

⁴² Ða cwæð drihten; hwa wenst þu þæt is ge-treowe & gleaw dihtnere; þane se hlaford ge-sett ofer his hyrd þæt he hym hwætes ge-mett on timen sylle.

⁴⁷ Soðlice þane þeow þe his hlafordes wille wiste & ne dyde æfter his willen; he beoð witned manegen witen. ⁴⁸ Þane þeow þe his wille nyste. & þeah dyde he beoð witned feawen witen. Ælcen þe mycel ge-seald is. him man mychel to-secð. & et þam þe hyo mycel be-fæsten hyo mychel byddeð.

¹ Soðlice him ge-nehlahte manfulle & synfulle. þæt hyo his word ge-hyron.

¹³ Ða æfter feawa dagen ealle his þing ge-gaderede se gingre sune. & ferde wræclice on feor landen. & for-spilde þær his ehte libbende on his gælsan.

¹ [Note: Homo quidam erat diues qui habebat uillicum & hic diffamatus est apud illum quasi dissipasset bona ipsius. ] Ða cwæð he to his leorning cnihten Sum welig man wæs. se hæfde sumne ge-refe. se warð wið hine forwreiged swilce he is god for-spilde. ² Ða cleopede he hine & saide him. Hwi here ich þis be þe. agyf þine scyre. ne miht þu leng tun-scyre be-witen.

² Ða cleopede he hine & saide him. Hwi here ich þis be þe. agyf þine scyre. ne miht þu leng tun-scyre be-witen. ³ Ða cwæd se ge-refe. on his ge-þanke. Hwæt do ic for-þan þe min hlaford mine gerefscype fram me nymd. Ne maig ic delfen. me scamed þæt ic wædlie. ⁴ Ich wat hwæt ic do þæt hyo me on heore hus on-fon. þanne ic be-scyred beo fram tun-scyre. ⁵ Þa þa gafel-gyldo ge-gaderede wæren; þa saide he þam formen. hu michel scealt þu minen hlaforde. ⁶ þa saide he hund sestres eles. Þa saide he him. nym þine feðere & site raðe & writ fiftig. ⁷ Ða saide he oðren. hu mycel scelt þu. þa cwæð he. hund mittene hwætes. Ða cwæð he nym þine stafes & writ hund-ehtetig. ⁸ Ða herede se hlaford þare unrihtwisnesse tun-ge-refen. for-þam þe he gleawlice dede. For-þan þe þisse worulde bearn synde gleawre þissere leohtes bearnen on þisse cneornysse.

³⁰ Æfter þisen þingen byð on þam daige þe mannes sune un-wrogen beoð.

¹³ Ða cleopede he hys teon þeowas & sealde teon pund heom. & [quoth]. to heom. Cheapiað oððæt ic cume.

³⁴ Wærnieð eow þi-læs eower heorten ge-hefegede synd on ofer-fylle & on druncenesse & þises lifes carun & on eow syo se færlice daig be-cume

³⁶ wakieð on ælcere tide & biddað þt ge wurðe syn. þt ge þas to-wearde þing for-flean & standen be-foran mannes sune.

⁴⁶ & he saide heom; hwi slæpe ge; arisað & biddað þæt ge on costnunge ne gan.

³¹ for-þan gyf hyo on grenen treowe þas þing doð. hwæt doð hyo on þam dreigen.

⁴⁶ Ða [quoth]. se hælend clepiende mycele stefne. Fader ich be-beode minne gast on þinre hande. & þus cweðende he forð-ferde.

¹³ Þa ne synd akende of blode ne of flæsces willen. ne of weres willen. Ac hyo synt of gode akennede.

²² ne se fæder ne demð nanum men; ac he sealde ælcne dom þam sune. ²³ þæt æalle arwurþigon þonne sune. swa swa hyo arwurðiað þonne fæder. Se þe ne arwurðað þonne sunu. ne arwurðað he þonne fæder þe hyne sende.

²⁵ Soð ic segge eow. þæt seo tyd cymð & nu is; þonne ða deaden ge-hereð godes sunes stefne; & þa libbæð þe hyo ge-hered; ²⁶ swa se fæder hæf (sic) lyf on him selfe. swa he sealde þam sune þt he hæfde lif on him selfe.

²⁸ Ne wundrien ge þas. þæt se tyd kymð. þæt ealle ge-hirað his stefene þe on byrgenum sint. ²⁹ & ða ðe god worhten fareð on lyfes æriste. & þa þe yfele dydon on domes arist.

¹⁷ gyf hwa wile don hys willan. he ge-cnawð be þare lare hwæðer he syo of gode. hwæðer þe ic be me selfe spræce.

⁴⁷ Þa cwæðen þa farisei to heom. synt ge be-swikene. ⁴⁸ cweðe ge. ge-lyfde anyg þara ealdre oððe þare pharisei on hyne; ⁴⁹ ac þeos manigeo þe ne cuðe þa eæ hyo synt awyrgede. ⁵⁰ Ða cwæð Nichodemus to heom. Se þe com to hym on nyht. se wæs heora an. ⁵¹ Cwæst þu. demð ure ëæ. anigene man bute hyne man ær hyre; & wite hwæt he do. ⁵² Hyo andsweredon & cwæðon to hym. cweðst þu. þæt þu syo galileisc. smea & ge-seoh þæt nan wytega ne cymð fram galilea.

⁴⁸ Witodlice þa iudeas andsweredon & cwæðon to hym. hwi ne cweðe we wel þæt þu eart samaritanysc & eart wod.

²⁸ Ða wæregeden hye hyne & cwæðen. Syo þu hys leorning-cniht. we sende moyses leorning-cnihtas.

³⁴ Hyo andsweredon ænd cwæðen to hym. Eall þu ert on sinnen ge-boren. & þu lærst üs. & hyo drifen hyne ut.

²¹ Ac ealle þas þing hyo doð eow for minan namen. for hyo ne cunnan þanne þe sende me.