1 John 5 Cross References - WestSaxon1175

¹⁶ Soðlice þa se hælend gefulled wæs. rædlice he astah of þam wætere. & hym wurðen þær-rihte heofenes untynde. & he geseah godes gast niþer-astigende swa swa culfran. & wunigende ofer hine. ¹⁷ And soðlice þa com stefne of hefene. & þus cwæð. Her is min se gecorene sune on þam me gelicode.

¹³ & ne læd þu us on costnunge. ac ales us of yfele soðlice.

⁷ Byddeð. & eow beoð ge-seald. secheð. & ge hit findeð. cnokieð. & eow beoð untynd. ⁸ Witodliche ælch þare þe bit he on-fehð. & se þe sechð. he hyt fint, & þan cnokienden beoð un-tyned. ⁹ Hwilc man is of eow gyf his sune hym bit hlafes. selst þu him stan. ¹⁰ Oððe gyf he him bit fissces. sylst þu him næddren. ¹¹ Eornestlice nu ge þe yfele synt cunnan god eowre bearnen syllen. mycele ma eowre fæder þe on heofene ys sylleð god þan þe hine biddað.

²⁸ Cumeð to me ealle þa þe swinkeð & ge-seamede synd. & ich eow ge-blissige. ²⁹ Nemeð min göc ofer eow. & leornigeð æt me. for-þam ich eom bylehwit & eadmod on heortan. & ge ge-metað reste owren sawlen. ³⁰ Soðlice min goc is winsum & min berðene is leoht.

³¹ For-þan ich segge eow. ælc senne & bismer-spræce byð for-gyfen mannum. Soðlice þas halgan gastes bysmer-spræce ne byð for-gefen. ³² & swa hlyc swa cweð word on-gen mannes sunu him byð forgefen. Se þe soðlice cweð on-gen haligne gast. ne byð hit him for-gefen. ne on þissere werolde. ne on þare to-wearden.

⁴⁶ Þa he þas þing þa geat spæc to þam mænege. þa stod his moder & his ge-broðra þær-ute secende spæcen to hym. ⁴⁷ Soðlice þa cwæð sum to him. Witodlice þin moder & þine ge-broðre standeð þærute þe sechende. ⁴⁸ & he andswerede hym seggedden & cwæð. Hwilc ys moder. & hwilce sende mine gebroðre. ⁴⁹ & he aþenede his hand on his leorning-cnihtes. & cwæð. ⁵⁰ Witodlice swa hwylc swa wercð mines fader willan þe on heofene is. he ys min broðer. & min swustor. & min moder.

¹¹ Ða answerede he heom. for-þan þe eow ys ge-seald to witene heofene riches geryne. & heom nys na ge-seald.

¹⁶ Ða andswerede hym petrus. Þu eart þas lefiendes godes sunu.

⁵ hym þa gët sprecende. & soðlice þa briht-welcan hyo ofer-scan. & þa efne com stefen of þam wolcne & cwæð. Her ys min leofe sunu. on þan me well ge-likað. ge-hereð hine.

¹⁶ Gyf he þe ne ge-hyrð. nym þanne gyt enne to þe oððe twegen. þæt ælc word stande on tweigre oððe on þreora ge-witnysse.

²² & ealles þas þe ge byddeð. eow beoð ge-teiþað gyf ge lefæð.

⁴⁶ And þanne fareð hyo on ece [Note: The word susle is written over ece. ] pine. & þa riht-wise on ece lyf.

²⁶ Witodlice þa hye ætun se hælend nam hlaf & hine ge-bletsode & bræc & sealde hys leorning-cnihten & cwæð. On-foð & æteð. þis is min lichame. ²⁷ Ænd he genam þanne calic þanciende & sealde heom þus cweðende. Drinkað ealle of þisen. ²⁸ þis is witodlice mines blodes calic niwre læge. þt byoð for manegen agoten on synne forgyfenysse.

²⁸ þis is witodlice mines blodes calic niwre læge. þt byoð for manegen agoten on synne forgyfenysse.

¹⁹ fareð witodlice & læreð [Note: MS. læred. ] ealle þeode. & fullieð hyo. on naman fæder & sune & þas halgen gastes.

²⁸ Soðlice ic eow segge ealle synne sende manne bearne for-gefene & bismerunge þam þe hye bysmeriged. ²⁹ Soðlice ic eow segge se þe þanne halgan gast bysmerieð se næfð on ecnysse for-gyfenysse. ac beoð eches geltes sceldyg. ³⁰ for þam þe hyo cwæðen. he hafð unclæne gast.

²⁴ for þan ic eow segge swa hwæt swa ge gyrnende bydðed ge-lyfað þt ge hit on-foð & hit eow be-cymð.

²⁴ Ða saide he heom þis is min blod þare nywe cyðnissan. þt beoð for manigen agoten.

⁵⁶ Manege sæden lease cyðnyssen agen hine. & þa cyðnisse næren þas-lice.

¹⁶ þt se þe ge-lyfd & is ge-funted he is hal. & ge se þe ne ge-lyfd he is for-demd.

⁹ And ich eow segge byddað. & eow beoð seald. secheð & ge findað. cnokieð & eow beoð un-tynd. ¹⁰ Ælc þare þe bitt on-fehð. & se þe secð he fint. & cnokiende byð un-tyned.

¹⁰ & ælc þe saigð ani word agen mannes sune. þam beoð for-gefen. Þam þe wiðer-sakeð on-gen halgen gast. ne beoð þam for-gyfen.

¹⁵ ic selle eow muð & wisdom. þam ne magen ealle eower wiðer-winnan wiðstanden & wið-cweðan.

²⁰ Ænd swa eac þanne calic; syððen he ge-eten hafde & cwæð. Þes calic is niwe cyðnis on minen blode se beoð for eow agoten.

⁴⁵ Ða atynde he heom andgyt þæt hyo on-gëten halige ge-writen.

¹ [Note: In principio erat uerbum. Her onginð þæt god-spell þe Iohannes se godspellere ge-wrat on pathmos þam eiglande. ] On anginne ærest wæs word. & þæt word wæs mid gode. & god wæs þt word.

¹ [Note: In principio erat uerbum. Her onginð þæt god-spell þe Iohannes se godspellere ge-wrat on pathmos þam eiglande. ] On anginne ærest wæs word. & þæt word wæs mid gode. & god wæs þt word. ² þæt wæs on fruman mid gode. ³ ealle þyng wæren ge-worhte þurh hyne. & nan þyng næs ge-worht butan hym. ⁴ þæt wæs lyf þe on hym ge-worht wæs. & þt lyf wæs manne leoht.

¹² Soðliche swa hwylche swa hyne under-fengen. he sealde heom an-weald þæt hyo wæren godes bearn. þam þe ge-lefeð on hys namen.

¹² Soðliche swa hwylche swa hyne under-fengen. he sealde heom an-weald þæt hyo wæren godes bearn. þam þe ge-lefeð on hys namen. ¹³ Þa ne synd akende of blode ne of flæsces willen. ne of weres willen. Ac hyo synt of gode akennede.

¹³ Þa ne synd akende of blode ne of flæsces willen. ne of weres willen. Ac hyo synt of gode akennede.

¹⁸ Ne ge-seah næfre nan man god bute se akennede sune hyt kydde. þe ys on hys fader bearme. ¹⁹ [Note: Miserunt iudei sacerdotes & leuitas ab ierosolimis ad iohannem dicentes. Tu quis es? ] & þæt is Iohannes ge-wytnys. Ða þa iudeas senden hyre sacerdas & heora diaconas fram Ierusalem to hym. þæt hyo axeden hym & þus cwæðen. hwæt ært þu;

³¹ & ic hine nyste. Ac ic com & fullode on wætere to þam þæt he wære ge-swutelod on israele folke. ³² Ænd Iohannes cydde wytnesse cweðende. þæt ic ge-sah nyþer-cumendne gast of hefene swa swa culfran. & wunede ofer hine.

³² Ænd Iohannes cydde wytnesse cweðende. þæt ic ge-sah nyþer-cumendne gast of hefene swa swa culfran. & wunede ofer hine. ³³ & ic hyne ne cuðe. ac se þe me sende to fullianne on wætere he cwæð to me. Ofer þane þe þu ge-sihst niðer-stigende gast. & ofer hyne wuniende þæt ys se þe fullað on halgum gaste.

³³ & ic hyne ne cuðe. ac se þe me sende to fullianne on wætere he cwæð to me. Ofer þane þe þu ge-sihst niðer-stigende gast. & ofer hyne wuniende þæt ys se þe fullað on halgum gaste. ³⁴ & ic ge-seah & ge-wytnesse kydde þt þes is godes sune.

²³ Ða he wæs on ierusalem on eastron on freols-daige. manege ge-lyfdon on hys naman. þa hyo ge-seawan ða tacne þe he worhtu (sic).

² þes com to hym on nyht. & cwæð to hym. Rabbi þæt ys lareow. we witen þæt þu come fram gode. ne mayg nan man þas taken wyrcan þe þu wyrcst buton god beo mid hym. ³ Se halend hym andswerede & cwæð. Soð ic þe segge buton hwa beo eadniwan ge-kenned ne mayg he ge-seon godes riche.

³ Se halend hym andswerede & cwæð. Soð ic þe segge buton hwa beo eadniwan ge-kenned ne mayg he ge-seon godes riche. ⁴ Þa cwæð Nichodemus to hym. hwu mayg man beon eft akenned þanne he beoð eald. Cwest þu. mag he eft cuman on hys moder innoðe & beon eft akenned. ⁵ Se hælend hym andswerede & cwæð. Soð ic þe segge buton hwa beo ge-edkenned of watere & of halegen gaste ne maig he in-faren on godes riche.

⁵ Se hælend hym andswerede & cwæð. Soð ic þe segge buton hwa beo ge-edkenned of watere & of halegen gaste ne maig he in-faren on godes riche.

¹⁵ þæt nan þare ne for-wurðe þe on hine ge-lefð ac habbe þæt eche lyf.

¹⁵ þæt nan þare ne for-wurðe þe on hine ge-lefð ac habbe þæt eche lyf. ¹⁶ God lufede middan-eard swa þæt he sealde hys akennedan sune þæt nan ne for-wurðe þe on hine ge-lefð. Ac habbe þt eche lyf.

¹⁶ God lufede middan-eard swa þæt he sealde hys akennedan sune þæt nan ne for-wurðe þe on hine ge-lefð. Ac habbe þt eche lyf.

¹⁸ ne byð þam ge-demed þe on hym ge-lyfð. Se þe ge ne lyfð (sic) hym. byð ge-demed. for-þan þe he ne lyfde on þanne namen þas akennedan godes sunu.

³² & he cyð þæt he ge-seah & ge-hyrde & nan man ne under-fegð hys cydnysse. ³³ Soðlice se þe hys ceðnysse. under-fehð. he tacneð þæt god ys soðfestnysse.

³³ Soðlice se þe hys ceðnysse. under-fehð. he tacneð þæt god ys soðfestnysse.

³⁶ Se þe ge-lyfð on hys sunu. he hafð eche lyf. Se þe þam sunu is un-ge-leafsum ne ge-sihð he lyf. ac godes yrre wuneð ofer hyne.

⁴ hym ge-byrode þæt he scolde faran þurh samaria länd.

¹⁰ Ða answerede se halend & cwæð to hyre. Gif þu wistes godes gyfe. & hwæt se ys þe cwæð to þe sele me drinken. witodlice þu bede hyne þæt he sealde þe lyfes wæter.

¹⁴ Witodlice ælc þare þe drincð of þam watere þe ic hym sylle; [...] beoð on hym wyll forð-ræsendes wæteres on ece lyf.

³⁶ & se þe ripð nemd mede. & gadereð wæstme on echen lyfe. þæt æt-gadere ge-blyssien se þe sawð & se þe ripeð.

²¹ Swa swa se fæder awecð. þa deden & gelyffæst. swa eac se sune. ge-liffæst þa þe he wile.

²⁴ Soð ic segge eow þæt se þe min word ge-hyrð & þam ge-lefð þe me sende; Se hæfð ece lyf. & ne cymð æt þam dome; ac færð fram deaðe to lyfe.

²⁶ swa se fæder hæf (sic) lyf on him selfe. swa he sealde þam sune þt he hæfde lif on him selfe.

³¹ Gif ic ge-witnesse be me kyðe; min ge-witnesse nis soð. ³² Oþer is se þë cyð witnesse be me. & ic wat þæt seo witnesse is soð þe he cyð be me. ³³ Ge senden to Iohanne. & he cydde soðfæste (sic) ge-witnesse. ³⁴ Ic ne on-fo gewytnesse fram men. ac þas þing ic segge þt ge syn hale. ³⁵ He wæs byrnende leoht-fæt. & lihtende. ge wolden sume hwile ge-blissien on hys lihte. ³⁶ Ic hæbbe maran ge-witnesse þonne Iohannes. witodlice þa weorc þe se fæder me sealde. þæt ic hyo fulfremme. Ða weorc þe ic werce kyðað ge-witnesse be me. þæt se fæder me äsende. ³⁷ Ænd se fæder þe me sende cyð ge-witnesse be me. Ne ge næfre his stefne ne ge-herdon. ne ge hys heow ne ge-sawen. ³⁸ Ænd ge nabbeð hys word on eow wuniende. for-þam ge ne lefeð þam þe he sende. ³⁹ Smeagað halige writen for-þam ge weneð þæt ge hæbben ece lyf on þam. & hyo synt þe ge-witnesse kyðað be me.

⁴⁰ Þis ys mines fæder willan þe me sente. þæt ælch þe þonne sune ge-sihð. & on hine ge-lefd hæbbe eche lyf. & ic hyne ä-wecche on þam ytemestan daige.

⁴⁷ Soð ic segge eow se hæfð eche lyf þe on me ge-lyfð;

⁵⁵ Soðlice min flæsc ys mete; & min blod ys drenc.

⁶⁸ Ða andswerede hym symon petrus & cwæð. Drihton to hwam ga we. þu hafst echæs lifes word. ⁶⁹ & we ge-lefed & witen þæt þu ert crist godes sune.

³⁸ Se þe ge-lyfd on me swa þæt ge-writ cwæð. libbendes wæteres flod floweð of hys innoðe. ³⁹ Ðæt he cwæð be þam gaste þe þa scolden under-fon þe on hym ge-lyfden. Ða get nes se gast ge-seald. for-þam þe se hælend næs þa gyt ge-wuldrod.

¹³ Ða farisei cwæðen to hym. þu cyðst ge-wytnesse be þe sylfum. nys þin wytnisse soð. ¹⁴ se hælend andswerede & cwæð to heom. Gyf ich cyðe wytnisse be me selfe. mine gewytnisse ys soð. for-þan ich wat hwanon ich cöm. & hwider ich ga. ge niten hwanon ich com. ne hwider ich ga.

¹⁷ & on eowre lage ys awriten þæt tweire manne witnysse ys soð. ¹⁸ Ich eom þe kyðe wytnisse be me sylfe. & se fæder þe me sente kyð ge-witnesse be me.

¹⁸ Ich eom þe kyðe wytnisse be me sylfe. & se fæder þe me sente kyð ge-witnesse be me. ¹⁹ Witoðlice hyo cwæðen to hym hwær ys þin fæder. Se hælend heom andswerede. & cwæð. ne cunne ge me ne minne fæder. Gyf ge me cuðen wen is þæt ge cuðen minne fæder.

⁴² Witoðliche se hælend cwæð to heom. Gif god wære eower fæder; witodlice ge lufedon me. Ich com fram gode. ne com ich na fram me selfe. Ac he me sende.

⁵⁴ Se hælend heom andswerede. gyf ic wuldrie me selfe nys min wuldor naht. min fader ys þe þe me wuldrað. be þam ge cweðeð þt he syo eowre göd.

³¹ we witon soðlice þæt god ne ge-herð synfulle. Ac gyf hwa ys gode ge-coren & hys willan wercð. þane he ge-herð.

²⁸ & ich heom sylle eche lyf. & hyo ne for-wurðað næfre. & ne nemd hyo nan mann of minre hande.

³⁰ Ich & se fader synd an.

³⁷ Gyf ich ne weorce mines fæder weorc. ne lefe ge me. ³⁸ Gyf ich werche mines fader werc; & gyf ge me nelleð ge-lefan; ge-lefað þam weorkan. þæt ge on-cnawen & ge-lefan. þæt se fader ys on me. & ich on fæder.

³⁸ Gyf ich werche mines fader werc; & gyf ge me nelleð ge-lefan; ge-lefað þam weorkan. þæt ge on-cnawen & ge-lefan. þæt se fader ys on me. & ich on fæder.

²⁵ & se hælend cwæð to hyre. ic eom arist & lyf. se þe ge-lyfð on me; þah he dead syo he leofað. ²⁶ & ne swelt nan þare þe leofað ænd ge-lefð; on me. Ge-lyfst þu þises;

⁴² Ic wat þæt þu me symle ge-hyrst. ac ic cwæð for þam folke. þe here on-buton stent. þæt hyo ge-lefan; þæt þu me sendest.

²⁸ Fader ge-wuldre þine namen. Ða com stefne of hefene þus cweðende. Ænd ic ge-wuldrede & eft ic wuldrie.

³¹ Nu ys middan-eardes dom. nu beod þises middan-eardes ealdor ut aworpen.

⁵⁰ And ic wat þæt hys bebod ys eche lyf. þa þing þe ic sprece; ic speke swa se fader me saigde.

³⁴ ic eow selle nywe be-bod. þæt ge lufian eow be-tweonan. swa ic eow lufode. ³⁵ Be þam eow ge-cnaweð ealle men. þæt ge synde mine leorning-cnihtas. gyf ge hæbbað lufe eow be-tweonan.

⁶ Se halend cwæð to him. Ic eom weig. & soðfaestnysse. & lyf. Ne cymð nan to þam fæder buton þurh me.

⁹ Se hælend cwæð to him. Philippus swa lange tid ic wæs mid eow & ge ne cneowan me. Se þe me ge-sihð; ge-sihð minne fæder. Hu-mæte cwæðst þu. atew us þinne fæder.

¹³ & ic do swa hwæt swa ge byddað on minen namen. þæt se fader syo ge-wuldrod on þam sunu.

¹⁵ [Note: Si diligitis me mandata mea seruate. & ego rogabo patrem & alium paraclitum dabo uobis. ] Gyf ge me lufiað; healdod min be-bode

¹⁷ Soðfæstnysse gast þe þes middeneard ne maig under-fon. He ne can hine for-þan þe he ne gesihð hine. Ge hine cunnen for-þan þe he wuneð mid eow. & beoð on eow.

²⁰ On þam daige ge ge-cnaweð þæt ic eom on minen fæder & ge synd on me & ic on eow. ²¹ Se þe hafð mine be-bode & hylst þa. he ys þe me lufað. Min fæder lufed þane þe me lufað. & ic lufige hyne & ge-swutelige him me selfe. ²² Iudas cwæð to hym. næs na se scarioth. Drihtan hwæt is ge-worðan þæt þu wilt þe selfne ge-swutelian us. & nä midden-earde. ²³ Se halend andswerede. & cwæð to him. [Note: Si quis diligit me sermonem meum seruabit. ] Gyf hwa me lufad. he healt mine spraece. & min fæder lufað hine. & we cumeð to hym. & we weorceð earding-stowe mid him.

²³ Se halend andswerede. & cwæð to him. [Note: Si quis diligit me sermonem meum seruabit. ] Gyf hwa me lufad. he healt mine spraece. & min fæder lufað hine. & we cumeð to hym. & we weorceð earding-stowe mid him. ²⁴ Se þe me ne lufað. ne healt mine spræce. & nis hit min spræce þæt ge ge-hyrdon. ac þas fæder þe me sende.

³⁰ Ne spræce ic nu ma fela wið eow. Ðises middan-eardes ealdor cymð & he næfð nan þing on me.

⁴ wuniað on me & ic on eow. Swa swa twig ne mæg blede beran hyt self buton hyt wunige on wingearde. swa ge ne magen eac buton ge wunigan on me.

⁷ [Note: Si manseritis in me & uerba mea in uobis manserint. quodcumque petieritis fiet uobis. ] Gyf ge wuniað on me. & mine word wuniað on eow. biddað swa hwæt swa ge willed. & hyt beod eower.

⁹ & ic lufede eow swa fader lufede me. wunieð on mine lufe. ¹⁰ Gyf ge mine be-bode ge-healdeð. ge wuniað on minre lufe. Swa ic ge-heold mines fæder beboda. & ic wuniga on his lufa.

¹⁴ Ge synd mine freond gyf ge doð þas þing þe ic eow be-beode.

¹⁷ [Note: Hec mando uobis ut diligatis inuicem. ] Ðas þing ic eow beode; þæt ge lufion eow ge-mænlice. ¹⁸ Gyf midden-eard eow hateð witað þæt he hatede me ær eow. ¹⁹ Gyf ge on midden-eardan wæren. middan-eard lufede þæt hys wæs. For-þan þe ge ne synd of middan-earde. ac ic eow ge-cheas of middan-earde. for-þi middan-eard eow hateð.

²³ Se þe me hateð. hateð minne fader.

²⁶ [Note: Cum uenerit paraclitus spiritus ueritatis quam (sic) ego mittam a patre. ] Ðonne se frefriend cymð þe ic eow sende fram fæder soðfæstnisse gast þe cymð fram fæder. he kyð ge-witnysse be me.

¹¹ Be dome; for-þam þises middan-eardes ealdor ys ge-demed.

¹³ Þanne þare soðfæstnysse gast kymð. he lærð eow ealle sodfæstnysse. Ne sprecð he of hym sylfan. Ac he spræcð þa þing þe he ge-hyrð. ænd kyð eow þa þing þe toweard synd.

²⁴ oð þis ne bæde ge nan þing on minan naman. Biddað & ge under-foð þæt eower ge-fea syo ful.

³³ Þas þing ic eow sægde. þæt ge habben sibbe on me. Ge hæbbað hefige berdene on middan-earde. ac ge-twuwiað (sic). ich ofer-swiððen (sic) midden-eard.

² & swa þu hym sealdest anweald. ælches mannes þæt he sylle eche lyf. ealle þan þe þu hym sealdest. ³ Ðis ys soðliche eche lyf þæt hyo on-cnawen. þæt þu ert an soð god. & se þe þu sendest hælend crist.

³ Ðis ys soðliche eche lyf þæt hyo on-cnawen. þæt þu ert an soð god. & se þe þu sendest hælend crist.

⁹ Ic bidde for hyo ne bidde ic for middan-earde. ac for þa þe þu me sealdest for-þan hyo synde þine.

¹⁴ Ic sealde heom þine spræce. & middan-eard hyo hafð on hatienge for-þan hyo ne synde of middan-earde. swa eac ic nem of middan-earde.

²⁰ Witodlice ne ge-bidde ic for hyo ane. ac eac for þa þe gyt sculon ge-lefan þurh heore word on me. ²¹ Þæt ealle syn an. swa þu fæder ert on me. & ic eom on þe. þæt hyo syn eac an on unc. þæt midden-eard ge-lefe þæt þu me sendest. ²² Ænd ic sealde heom þa brihtnysse þe þu me sealdest þæt hy sien an; swa wit synd an. ²³ Ich eom on heom. & þu ert on me. þæt hye syen endod on an. þæt midden-eard on-cnawe þæt þu me sændest. & lufedest hye swa þu me lufedest.

²⁵ La rihtwise fæder middan-eard þe ne ge-cneow. witodlice ich þe ge-cneow & hyo on-cneowen þæt þu me sendest.

³⁴ Ac an þare kempena ge-openede his side mid spere. & rædliche þær fleow ut blod & wæter. ³⁵ & se þe hit ge-seah; cydde witnesse. & hys ge-witnisse ys soð. & he wat þæt he soð sægde. & þæt ge ge-lefen.

³⁵ & se þe hit ge-seah; cydde witnesse. & hys ge-witnisse ys soð. & he wat þæt he soð sægde. & þæt ge ge-lefen.

²⁸ Thomas andswerede & cwæð to him. Þu ert min god. þu ert min drihten.

³¹ Witoðliche þas þing synden awritan þt ge ge-lyfen. þt se hælend is crist godes sunu. & þæt ge hæbbeð eche lyf; þanne ge lyfað on hys naman.

²⁴ Ðis is se leorning-cniht þe cyð ge-witnesse be þisen. & wrat þas þing. & we witen þæt his witnesse is soð.