Matthew 16:1-19:2 & þa ge-nehlahten him to pharisei & saducei. & costned & beedden hine Note: MS. beed hine den (over erasure). þt he heom sum taken of heofene äteawede.

WestSaxon1175⁽ⁱ⁾ ¹ & þa ge-nehlahten him to pharisei & saducei. & costned & beedden hine [Note: MS. beed hine den (over erasure). ] þt he heom sum taken of heofene äteawede. ² Ða andswerede he heom & cwæð. On æfen ge cweðeð to-morgen hit beoð smolt weder. þis heofene is read. ³ & on morgen ge cwedeð to-daig hit beoð reu [Note: MS. ren. ] weder. þeos lift scinð un-wederliche. nu cunne ge to-cnawen heofenes heow. witodlice ge ne mugen witen þare tide tackne. ⁴ Seo yfele cneorys. & unriht-hamende tacne secð & hire ne beoð ge-seald bute ionases tacne þas witege. & þa ferde he & heom for-lëët. ⁵ & his leorning-cnihtes comen ofer þanne muþan. & hyo for-gæten þæt hyo hlafes naman. ⁶ & þa sægdon he. gymeð & warniað eow fram þam bearman fariseorum & saduceorum. ⁷ þa þohten hyo be-twux heom & cwæðen. nimen we hlafes mid üs. ⁸ Ða se hælend wiste heore þankes he cwæð to heom. hwæt þence ge be-tweox eow. litles ge-leafan. þæt ge hlafes næbbeð ⁹ ne understande ge gyt ne ne ge-þenceð þare fif hlafe & þare fif þusende manne. & hu fele wiliene ge naman? ¹⁰ & þare seofe hlafen. & fewer þusende manne. & hu fele wilian ge namen? ¹¹ Hwi ne on-gyte ge geot þæt ich ne saigde be hlafe warniað [Note: MS. warniad. ] eow fram þam beorman fariseorum & saduceorum. ¹² þa on-gæten hy þt he ne sæde warniað fram hlafe beorman ac fram lare fariseorum & saduceorum. ¹³ [Note: Uenit iesus in partes cesaréé philippi. H. R. ] Witodlice þa com se hælend on þa dæles cesarëë philippi. & axode hys leorning-cnihtes hwet seggeð [Note: MS. segged. ] menn þæt sy mannes sunu. ¹⁴ Ða cwæðen hyo sume Iohannen þanne fulluhtere. sume heliam. sume ieremiam. oððe an þare witegan. ¹⁵ Ða sæide he. hwæt segge ge þæt ich syo. ¹⁶ Ða andswerede hym petrus. Þu eart þas lefiendes godes sunu. ¹⁷ þa andswerede hym se hælend. eadig ert þu simon culfran bearn. for-þan hyt þe ne openeð ne un-wreag flæsc ne blod ac min fader þe on heofene ys. ¹⁸ & ich segge þe þæt þu ert petrus. & ofer þisne stan ich ge-tymbrie mine chyrcan. &. helle gate ne magen on-gean þa. ¹⁹ Ænd þe ich sylle heofena riches kaigen. & swa hwæt swa þu ofer eorþan gebindast. þæt beoð on hefene gebundon. & swa hwæt swa þu un-bindst on eorþan. þt beoð unbundon on heofene. ²⁰ [Note: Ascendens iesus ierosolimam assumpsit duodecim discipulos suos & ait illis Ecce & cetera. H. R. ] Þa bebead se hælend hys leorning-cnihtes þæt hyo nanen men ne sæden þæt he wære hælend crist. ²¹ Seððen he on-gan swutelian hys leorning-cnihten þæt he wolde faran to ierusalem. & fele þinge þolian fram yldren & bokeren. & ealdor-mannen. þara sacerda & beon of-slagen. & þridden daige arisen. ²² And þa ge-nam petrus hine on-sundren. & cweð to him. drihten ne ge-wurðe þæt. ²³ þa be-seah he hine. & cwæð to petre. gang befte me sathanas. wiðer-ræde þu ert me. for-þan þu nast þa þing þe synd godes ac þa þe synde manne. ²⁴ [Note: Si quis uult uenire post me abneget semetipsum. H. R. ] Ða sæde se hælend hys leorning-cnihten. Gif hwa wile felgian me. wiðsake hine selfne. & neme hys rode & me felgie. ²⁵ Soðlice se þe wile his sawle ge-hæle ge-don he hio for-spille. & se þe wile hyo for me for-spille. se hyo fint. ²⁶ hwæt fremað anigen men. þah he ealne middan-eard ge-strynieð [Note: MS. gescrynieð. ] gif he his sawle for-wyrð þolieð. Oððe hwilc ge-wrixl sylð. se man for his sawle. ²⁷ witodlice mannes sunu ys to cumene on his fæder wuldre mid hys ænglen. & þanne agelt he æig-hwilcan be his agenen mede. ²⁸ Soðlice ich segge eow sume synd her standende þe deað ne onberiað. ær hyo seoð mannes sune cumende on hys fæder riche. ¹⁷ ¹ & æfter six dagen nam se hælend petrum & Iacobum & Iohanne his broðer. & lædde hyo on-sunder on enne heahne munt. ² & he wæs geheoweð beforen heom. & hys ansiene scan swa sunne. & his reaf wæren swa hwite swa snaw. ³ ænd efne þa atywde moyses & elias mid him sprekende. ⁴ þa cwæð petrus to hym. drihten god is us her to beonne. gif þu wilt utan wercan her þreo earding-stowen. þe ane. moyses ane. & helie ane. ⁵ hym þa gët sprecende. & soðlice þa briht-welcan hyo ofer-scan. & þa efne com stefen of þam wolcne & cwæð. Her ys min leofe sunu. on þan me well ge-likað. ge-hereð hine. ⁶ & þa hye þis ge-hyrden his leorning-cnihtes hyo fellen on heora ansiene. & hym swiðe adredden. ⁷ He ge-neahlahte þa & hyo æt-ran & heom to cwæð. Ariseð & ne on-drædeð eow. ⁸ Þa hyo heora eagen up-ähofen ne geseagen hyo nanne buton þanne hælend sylfne. ⁹ & ða hyo of þa munte eoden se hælend heom be-bead. & þus cweð. Nanen men ge þis ne seggen ær mannes sune of deaðe arise. ¹⁰ And þa axoden hys leorning-cnihtes hine Hwet seggeð [Note: MS. segged. ] þa bokeres. þæt ge-berige ærest cuman heliam. ¹¹ Þa andswerede he heom. Witodlice helias ys toward & he ge-edniwað ealle þing. ¹² Soðlice ich eow segge þæt helïas com & hyo hine ne ge-cneowen. Ac hyo dyden embe hine swa hwæt swa hyo wolden. & swa ys mannes sune eac fram heom to þrowienne. ¹³ Þa on-geaten hys leorning-cnihtes þæt he hit saigde be iohanne þam fulluhtere. ¹⁴ Ænd þa he com to þare manigeo him to ge-nehlahten sume ge-byggenden cneowen to-foren him & cwæðen. ¹⁵ Drihten gemiltse minne sune. for-þan þe he ys wel-seoc. & yfel þoleð. oft he falð on fyr. & gelomlice on wætere. ¹⁶ & ich brohte hine to þinen leorning-cnihten. & hyo ne myhton hine hælen. ¹⁷ Ða andswerede he heom. Eale ge un-geleaffulle. & þweore cneores. hu lange byo ich mid eow. hu lange for-bere ich eow? bringeð hine to me hider. ¹⁸ Ænd þa þredde se hælend hine. & se deofel hine for-let. & se cnapa wæs on þare tide ge-hæled. ¹⁹ Þa ge-neahlahten his leorning-cnihtes to hym. & hym to cwæðen. digelice. Hwi ne mihte we hine ut-adrifen. ²⁰ Ða cwæð he for heora ungeleaffulnysse. Soðlice on eornest ic eow segge. gyf ge hafden ge-leafan swa mycel swa senepes corn. & ge cwæðen to þissen munte. far heonen. þanne ferde he. & eow ne byeð anyg þing un-myhtig-lic. ²¹ Soðlice þis kyn ne beoð ut-adrifen buten þurh gebed & fæsten. ²² Ða hyo wunedon on galilea. þa cwæð se hælend. Mannes sune is to syllene on manne hande. ²³ & hyo of-slað hine. & he arist on þam þriddan daige. Þa wurðon hyo þearle ge-unrotsede. ²⁴ Ænd þa he com to kafarnaum. þa ge-neahlahton to petre. þa þet gafel namen. & þus cweðen. Eower lareow ne gylt he gafel. ²⁵ þa cwæð he. gyse he deð. & þa he com in-to þam huse. þa cwæð se hælend. Hwæt þincð [Note: MS. þincd. ] þe symon. æt hwam nymeð [Note: MS. nymed. ] kyninges gafol. oððe toll. of hire bernen. hwæðer þe of fremden. ²⁶ Ða cwæð he of fremden. Ða cwæð he. Eornestlice þa barn senden frie. ²⁷ þah-hwæðere. þæt we hi ne [Note: MS. hine, with ne added above. ] unrotsige. gä to þare sæ. & werp þinne angel ut & nym þanne æreste fisc. & his muð ge-opene. þu finst ænne penig on him. nym þanne & syle for me & for þe. ¹⁸ ¹ On þare tide geneohlahton his leorning-cnihtas to þam hælende. & cwæðen. Hwa wenst þu is eldre on heofene rice. ² Ænd þa clypede se hælend enne geongling. & sette on heora midlen ³ & cweð. Soðlice ic segge eow. bute ge beon ge-cyrde & ge-worðenne swa swa litlingas ne ga ge on heofena riche. ⁴ Swa hwylc swa hine eadmet. swa þes litling. se ys mare on hefene riche. ⁵ Ænd swa hwilc swa enne þellicne litlyng on mine naman on-fegð se on-fegð me. ⁶ Soðlice se þe be-swicð ænne of þissen litlyngen þe on me ge-lyfeð [Note: MS. gelyfed. ] betere hym ys þæt an cweornstan syo to hys sweoran ge-cnyt. & sye be-sænced on sæs grund. ⁷ Wa þissen midden-earde þurh swikedomes. Neod ys þæt swicdomes cumen þeah-hwæðere wa þam men. þe swikedom þurh hine cymð. ⁸ Gyf þin hand oððe þin fot þe swikeð. acherf hine of. & awurp hine aweig fram þe. Betere þe is þt þu gä wan-hal oððe halt to lyfe þanne þu hæbbe twa hande & tweige fet. & syo on eche fer ge-sent. ⁹ Ænd gyf þin eage þe swicað ahola hyt ut ænd awurp hyt fram þe. Betere þe ys mid anen eage on life to ganne. þanne þu syo mid twam asend on helle fer. ¹⁰ Warnieð eow þæt ge ne for-hugien ænne of þissen lytlingen þe ge-lefeð on me. ¹¹ Soðlice mannes sune com to ge-hælenne þæt for-wærð. ¹² Hwæt ys eow ge-þuht gyf hwylc man hæfð hund scepe & hym losæð [Note: MS. losæd ] an of þam. hu ne for-let he anan þa nigon & hund-nigentig on þam munte. & gæð & secð þæt an þe for-wurð. ¹³ & gyf hit ge-lympð þæt he hit fint. soðlice ic eow segge þæt he swiðre geblidsað for þam anum. þanne for þa nige & hund-negentig þe nä ne loseden. ¹⁴ Swa nis wille be-foren eowren fader. þe on heofene ys. þæt an for-wurðe of þysen litlingan. ¹⁵ Soðlice gyf þin broðer synegeð wið þe. gä & styr hine. be-twuxe þe & hym sylfen. Gyf he þe ge-hyrð. þu ge-eðstaþelest þinne broðor. ¹⁶ Gyf he þe ne ge-hyrð. nym þanne gyt enne to þe oððe twegen. þæt ælc word stande on tweigre oððe on þreora ge-witnysse. ¹⁷ Gyf he þanne þe ne gehyrð. segge hit ge-fer-redene. Gyf he hine ne ge-hyrð syo he þe swa swa hæðene & mannful. ¹⁸ Soðlice ich segge eow swa hwilce swa ge ge-bindað ofer eorþan þa beoð ge-bundene on heofene. & swa hwilce swa ge ofer eorþan un-bindað. þa beoð on heofene un-bundene. ¹⁹ Eft ich eow segge gyf tweigen of eow ge-þwariað ofer eorðan be ælchen þinge þe hyo byddað. hyt ge-wurð hym of minan fæder þe on heofene ys. ²⁰ Ðær tweigen oððe þreo synden on minen namen ge-gadered þær ich eom on heore midlene. ²¹ Ða ge-nehlahte petrus to hym & cwæð. drihten gyf min broðer synegað wið me mot ic hit hym for-gyfan oððet seofe syþan. ²² Ða cwæð se hælend. ne segge ic þe oððe seofan siðas. ac oððe seofen hund-seofentig siðan. ²³ For-þam ys heofene riche an-lich þam kyninge þe his þeowas ge-gaderede. ²⁴ & þa he þt ge-rad sette. hym wæs an broht se him scolde teon þusend punde. ²⁵ & þa he næfde hwær-mid he hyt agulde. hym het his hlaford ge-syllan & his wif & his chyld. & eall þæt he ahte. ²⁶ Ða strehte se þeow hine. & cwæð. Hlaford hafe ge-þyld on me. & ich hit þe eall agylde. ²⁷ Þa ge-miltsede se hlaford hym & for-gef hym eall þanne gylt. ²⁸ Ða se þeowe ut-eode he ge-mette hys efen-þeowan. se hym scolde an hund panegan. & he nam hine þa & for-þresmede hine. & cwæð. Agyf þæt þu me scelt. ²⁹ Ænd þa astrehte hys efen-þeowa hine. & bæd hine. and þus cwæð. Ge-þyldiga. & ic hit þe all agyfe. ³⁰ He þa nolde ac ferde & warp hine on cwærterne oððe þt he him eall agulde & gyfe. ³¹ Ða ge-seagen his efen (sic) þæt. þa wæren hyo swiðe ge-unrotsode. and coman & sægden heore hlaforde ealle þa dæden. ³² Ða cleopede hys hlaford hine & cwæð to hym. Eala þu leðra þeowa ealne þinne gelt ic þe for-gef for-þam þe þu me bæde. ³³ Hu ne ge-berede þe ge-myltsian þine efen-þeowan. swa swa ich þe gemyltsede. ³⁴ Ða wæs se hlaford eorre. & sealde hine þam wicneren (sic). oð ðæt he eall agulde. ³⁵ Swa doð min se heofenlice fæder gyf ge of eowren heorten eowren broðren ne for-gyfað. ¹⁹ ¹ Ænd þa se hælend ge-ændede þas spræche he ferde fram galilëë & com on iudeissce ændes begeonden iordane. ² & him felgyde michele manega. & he hy ge-hælde þær.